Een drietal bijzondere schenkingen

GESCHREVEN DOOR Huib Akihary OP 31 MAART 2023. GEPOST IN NIEUWS

De brede collectie van het Museum Maluku is vanaf de oprichting van het museum in 1986 gevormd door schenkingen. Instellingen en particulieren uit met name de Molukse gemeenschap schonken objecten of hun archieven aan het museum. In het verleden was het museum blij met elke schenking groot of klein. De komende jaren zullen wij wat programmering betreft onze aandacht richten op een viertal onderwerpen: levende inheemse cultuur, kolonisatieperiode en dekolonisatie, Molukkers in Nederland en kunst. De collectievorming zal zich daar ook naar voegen. In de afgelopen maanden hebben wij mooie schenkingen gekregen. Ik wil er drie noemen.

Nalatenschap dr. J.P. Nikijuluw

Van mevrouw Sarah-Joan Deetman Westerhuis uit Alkmaar ontvingen wij een poster van J.A. Manusama en objecten en foto’s uit de nalatenschap van dr. Jozef Pieter Nikijuluw, verzameld door haar man Huib Deetman die een neef is van Nikijuluw.

Dr. J.P. Nikijuluw, geboren in 1898 in Ullath op Saparua kreeg zijn medische opleiding aan de Nederlandsch-Indische Artsen School (NIAS) in Surabaya. In 1925 studeerde hij daar af. In de jaren 1934-1936 verbleef Nikijuluw met verlof in Nederland en greep de kans aan om het Nederlandse artsendiploma te behalen aan de Universiteit van Leiden. Via een opleiding tot gynaecoloog in Wenen ging Nikijuluw in 1937 terug naar Indië om te werken als gouvernementsarts. Op 1 december 1946 werd hij benoemd tot controlerend geneesheer bij de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst in Rotterdam. Gemeentearts Nikijuluw is bekend geworden als vertegenwoordiger van de RMS-regering in Nederland. Op 27 april 1950, twee dagen na de proclamatie, benoemde de RMS-regering J.P. Nikijuluw als algemeen vertegenwoordiger in het buitenland. Voor zijn werkzaamheden richtte hij het Bureau Zuid-Molukken (BZM) op aan de Bazaarstraat in den Haag, op steenworpafstand van Museum Sophiahof waar wij nu zitten.

De nalatenschap bevat boeken, dia’s, een album met foto’s van de familie. Bijzonder is ook de zwarte hoge hoed en vest, mogelijk daterend uit zijn tijd in Wenen.

Foto: Dr. J.P. Nikijuluw zittend achter zijn bureau met RMS-vlag. Mogelijk is de locatie het Bureau Zuid-Molukken aan de Bazaarstraat in Den Haag. Datering juli 1950

Nalatenschap Wies van Groningen (1929-2022)

Op 30 december 2022 overleed Wies van Groningen in haar woonplaats Utrecht op de leeftijd van 93 jaar. Wies is vanaf de beginjaren ’90 vrijwilliger geweest bij het Moluks Historisch Museum in Utrecht. Op latere leeftijd is zij boeken gaan schrijven. O.a. ‘Clara Hukom: verhalen van Blangkedjerèn’, ‘Mijn vader zat ook bij het KNIL’, ‘Holland ligt niet dicht bij de hemel’ wat zij samen schreef met Christien Hetharia, ook oud-vrijwilliger bij Museum Maluku. In 2021 publiceerde Wies van Groningen ‘vertellingen uit een koloniaal verleden’. Een aantal exemplaren van deze laatste publicatie met nog een doos vol boeken over de Molukkers en de Molukken is geschonken door dochter Saskia van Groningen. Met tussenkomst van het echtpaar dhr. Jack Lanting en mw. Lilian Domenie, Wies’ buren uit haar flat aan de Hartingstraat in Utrecht heeft het Museum Maluku de nalatenschap in dank mogen ontvangen.

Particulier archief van Ron Habiboe

De Molukse historicus drs. Ron Habiboe heeft zijn privé archief in februari 2023 aan het Museum Maluku geschonken. Het archief beslaat een kleine 7m archivalia en krantenknipsels uit Nederlandse kranten en kranten uit Ambon tot het jaar 2000. De dagbladen zijn door Habiboe geknipt op trefwoorden: Molukken, Moluks, Molukkers, Nederlands-Indië, Indisch, Indische Nederlanders, Indonesië en VOC. Een belangrijk onderdeel vormen de archivalia van Infodoc Maluku uit 1999-2003. Infodoc is door Habiboe opgericht en samen met historicus Wim Manuhutu verzamelde Infodoc Maluku al het nieuws over de burgeroorlog op de Molukken en diende zij als mediator van humanitaire hulp. Infodoc bevat o.a. een uitgebreid nieuwsoverzicht inclusief de internationale en Indonesiche media, artikelen, rapporten, correspondentie lezingen en projectvoorstellen Noodhulp en wederpbouw. Het particuliere archief van Habiboe wordt nu geïnventariseerd en beschreven door vrijwilliger Caro Matulessya, archivaris bij het Internationale Instituut Sociale Geschiedenis in Amsterdam. Een deel van Infodoc zal binnenkort meeliften in een digitaliseringsproject om digitaal gescand te worden.

Huib Akihary
Hoofd collecties & conservator

Collectie

Lees ook Collectie gevormd door schenkingen, Inspectie & verhuizing collectie en Pendelen tussen S10 en P23.

Lees meer

Tentoonstellingen

Lees meer

Lees verder

Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland bezocht Museum Maluku

GESCHREVEN DOOR Mark Schep OP 31 MAART 2023.

Mark Schep, Wetenschappelijk Medewerker Kennisontwikkeling bij
Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN), over zijn bezoek aan Museum Maluku: Tussen 20 en 23 maart organiseerden DutchCulture en Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) een internationaal bezoekersprogramma voor zeven Europese collega’s uit Spanje, Duitsland, België, Finland, Schotland, Polen en Italië. Centraal thema van de week was het inventariseren en zichtbaar maken van immaterieel erfgoed door participatief te werken. Zo bezochten we eerder in de week onder andere ImagineIC, het Tropenmuseum en Catharijneconvent. Als laatste activiteit gingen we op donderdag 23 maart op bezoek bij het Museum Maluku.

We werden hartelijk ontvangen met koffie/thee en spekkoek door directeur Henry Timisela en conservator Huib Akihary. Na een korte introductie op de geschiedenis van de Molukken en het leven van de verschillende generaties Molukkers in Nederland gingen we in gesprek over de manier van werken van het museum. Bijvoorbeeld hoe het museum de diversiteit binnen de Molukse gemeenschap recht probeert te doen, zowel wat betreft culturele en religieuze achtergrond als tussen de verschillende generaties. En, ondanks dat het museum van oorsprong een historisch museum is, is het juist ook heel actueel door de thematiek van (gedwongen) emigratie en vluchtelingen, uitwisseling tussen generaties en de gemeenschap die betrokken is. De internationale bezoekers waren geïnspireerd en soms ook geëmotioneerd door de prachtige tentoonstellingen Ons land. Dekolonisatie, Generaties, Verhalen en Afgestoft. De vorm, inhoud en de totstandkoming van de tentoonstellingen zorgden voor een levendige uitwisseling aan ideeën alsmede nieuwe inspiratie om in de eigen landen toe te passen. Voor het afscheid zijn dan ook contactgegevens uitgewisseld om met elkaar in gesprek te blijven over participatief werken met gemeenschappen.

Mark Schep
Wetenschappelijk Medewerker Kennisontwikkeling
Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN)

Te zien t/m 10 april 2023

Afgestoft: Membuka Tambo Lama met documentaire portretfotograaf Yara Jimmink

Collectie update

Lees verder

In gesprek met: bestuurslid Ezra Papilaja

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 29 MAART 2023.

Mijn naam is Ezra Papilaja, ik ben derde generatie Molukker en geboren en getogen in Huizen. Mijn vader is van Papilaja uit Itawaka, mijn moeder is van Parinussa uit Waai en heb twee oudere zussen. Na mijn studie ben ik blijven wonen in Amsterdam maar uiteindelijk vanwege de liefde en het gezinsleven verhuisd naar Apeldoorn. Ik woon daar samen met mijn Nederlandse vriendin, haar dochter van twaalf en ons zoontje van drie. Wat dit mooi maar soms ook uitdagend maakt is dat in ons gezin verschillende achtergronden en systemen bij elkaar samenkomen.

Ik kom uit een nestje wat altijd actief was binnen de Molukse gemeenschap. Mijn moeder is predikant bij verschillende Molukse kerken. Mijn vader heeft een groot deel van zijn carrière bij Pelita gewerkt. Daar heb ik o.a. op de Landelijke Molukse Ouderendag in Barneveld geregeld als vrijwilliger geholpen. Wat ik daarvan heb meegekregen is dat een bijdrage leveren aan je eigen gemeenschap een groot goed is. Dat heeft mij wel gevormd.

In het dagelijks leven ben ik al meer dan tien jaar werkzaam in de IT-sector als business development manager bij een IT-dienstverlener. Ik help klanten met het oplossen en optimaliseren van digitalisering-, cloud- en data vraagstukken. Ook tijdens mijn werk ben ik mij altijd bewust van mijn Molukse indentiteit en mijn voorkomen, en waar mogelijk probeer ik het in te zetten om mij positief te onderscheiden van anderen.

Wat was je motivatie om een bestuursfunctie bij Museum Maluku te vervullen?

Dit komt voort uit het gevoel dat ik een bijdrage wil leveren aan de Molukse gemeenschap, het behoud en overdracht van onze cultuur en identiteit. In welke vorm en hoe ik dat wilde was mij niet helder. Maar dat gevoel werd sterker na de geboorte van onze zoon. In juni 2022 zag ik de vacature van Algemeen Bestuurslid bij Museum Maluku en dacht meteen ‘dit is het!’. Ik heb direct gesolliciteerd en werd uiteindelijk ook gekozen. Toen viel een puzzelstukje op z’n plek en ik besefte mij dat ik op deze manier een bijdrage kon leveren aan de gemeenschap.

Wat ik belangrijk vind is dat het museum blijft bestaan en beschikbaar is voor de volgende generaties. Dat het dé plek is waar zij hun zoektocht kunnen starten naar hun Molukse identiteit en hier blijvend kunnen leren. Dat er informatie is voor Molukkers én niet-Molukkers om meer te weten te komen over de gedeelde geschiedenis van Nederland en de Molukken. En met name de geschiedenis en verhalen van de eerste, tweede maar ook die van de derde generatie. Dat het een plek is waar jonge Molukkers hun kunst en cultuur kunnen etaleren, een eigen narratief vertellen met een nieuw elan. En dat dit de plek is waar het geborgd en levend wordt gehouden. Hier wil ik met mijn functie in het bestuur heel graag aan bijdragen.

In haar rijke geschiedenis heeft Museum Maluku altijd geprobeerd om een spil te zijn in het creëren van bewustzijn rondom de diverse Molukse narratieven. Hoe denk je dat de traditionele rol van een museum met exposities/tentoonstellingen hierin het geluid van die diversiteit versterkt?

Ik denk dat het belangrijk is te beseffen dat wij ook binnen de Molukse gemeenschap divers zijn, en dat het goed is dat de verschillende narratieven herkenbaar zijn voor die diverse groepen. Ik juich het ook alleen maar toe dat wij daar als museum steeds meer onze rol in pakken via zowel digitale als fysieke tentoonstellingen en programmering. Het past ook helemaal in de tijdsgeest van nu dat wij meer zijn dan een traditioneel museum en diversiteit erkennen. We moeten daarin ook creatief zijn met het geluid dat we maken zodat iedereen zich herkent in het verhaal wat we naar buiten willen brengen.

Op commercieel gebied zijn er nog veel kansen die wij kunnen benutten. In de culturele sector is het genereren van inkomsten niet makkelijk, zeker als klein museum. Je hebt inkomsten nodig om je programmering te doen, de rekeningen te betalen en marketing te bedrijven om bezoekers te trekken. Met de inkomsten die daaruit voortkomen kunnen wij uiteindelijk de lange termijn garanderen. Naast de subsidie inkomsten – wat een belangrijke levensader is voor ons – zijn er aan de commerciële kant kansen op gebied van bijvoorbeeld samenwerkingen, partnerships en fundraisings. Daar groeien we stap voor stap als museum naar toe, maar ook dat kost tijd.

Zijn er specifieke toekomstdoelen die je hoopt te bereiken met het museum?

Wat ik mooi vind is dat we werken aan een duurzaam museum voor de lange termijn. Dat is over de assen van cultuur, kennis en educatie, en daarnaast een platformfunctie naast de traditionele rol van museum. Als toekomstdoel lijkt het mij mooi dat we als museum zelfstandig verder gaan. We zijn momenteel beperkt in wat we kunnen doordat wij in een gedeeld pand zitten met minimale expositieruimte. Daarentegen zijn wij online wel goed te vinden door onze actieve aanwezigheid op social media en dat is heel positief. Maar ik geloof dat er een sociale en commerciële waarde zit in het hebben van een eigen locatie waar wij meer expositieruimte en exploitatie mogelijkheden hebben. Dat biedt commercieel ook weer kansen. En misschien nog wel het belangrijkste, het versterkt onze identiteit als Moluks instituut en wat wij willen uitstralen. Ik vind het daarom een belangrijk streven om als Museum Maluku weer een eigen locatie te hebben zoals vroeger in Utrecht.

Zijn er maatschappelijke thema’s en tendensen die belangrijk zijn voor Museum Maluku om in de gaten te houden?

Het recent uitgekomen rapport van commissie Bussemaker onder de naam ‘Commissie Versterking kennis geschiedenis voormalig Nederlands-Indië’. Het advies van deze commissie is om de geschiedenis en kennis van voormalig Nederlands-Indië levendig te houden en te versterken binnen de Nederlandse samenleving. En het verhaal van de verschillende groeperingen, zoals die van de Molukkers, meer aandacht te geven in de culturele sector en het onderwijs. Dat is een belangrijk thema waar wij als Moluks culturele en educatieve instelling op moeten inzetten. Ik denk dat wij met goede programmering en ons Moluks verhaal daar op kunnen aansluiten. En dat sluit ook aan op actuele onderwerpen als dekolonisatie en de slavernij. Dit doen wij deels al maar daar zit nog jaren aan programmeringswerk in. Daarnaast zie ik ook behoefte aan verhalen met betrekking tot inheemse culturen. Ook daar hebben wij een uniek verhaal te vertellen als Molukkers. Er zullen altijd wel nieuwe maatschappelijke tendensen en thema’s zijn waar wij op kunnen aansluiten.

Wil je tot slot nog iets kwijt?

Als bestuur houden wij toezicht en sturen bij op zaken als financiën, beleid, strategie, programmering en commercie. Samen met de directie denken we na over de toekomst van het museum. Ik sta hierdoor als Algemeen Bestuurslid aan de bedrijfsmatige kant van het museum, wat ik ook leuk vind, en gezamenlijk borgen wij waar Museum Maluku voor staat. Wij zijn een actief bestuur, waardoor we ook meehelpen indien nodig en mogelijk. Dat maakt deze rol ook extra leuk en geeft veel voldoening.

Ik ben positief over de toekomst, ik zie veel Molukkers van de derde en vierde generatie hun cultuur en indentiteit actief uitdragen, initiatieven en Molukse goede doelen opstarten. Je komt ze tegen in alle lagen van de maatschappij en in alle sectoren. En je ziet dat ze steeds meer taken en verantwoordelijkheden overnemen van de tweede generatie binnen hun (lokale) Molukse gemeenschap of wijk. Op hun beurt vertellen zij hun eigen unieke verhaal met de elan die typerend is voor onze generatie. Daarmee blijven wij als volk in Nederland ons verrijken en ontwikkelen en dus relevant. Ik zie Museum Maluku dan als dé plek om al deze verhalen samen te brengen, naar de toekomst toe te borgen en te presenteren voor het brede publiek.

Er zijn een hoop dingen waar we trots op kunnen en mogen zijn. Het is ook goed dat we ons laten gelden en geluid blijven maken, maar wat mij betreft mag dat nog veel meer. Maju!

In gesprek met

Heb je het interview met bestuursvoorzitter Sharon Sourbag al gelezen?

Lees meer

Public prog.

Klik hier

Lees verder

Vertoning documentaire Van Oost Naar West

Vertoning ‘Van Oost Naar West’ met walking dinner

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 28 MAART 2023. GEPOST IN NIEUWS

Makers Jacco Krom en James Hully bundelden hun krachten wat resulteerde in de boeiende documentaire Van Oost naar West. Gedreven door passie en respect nemen de makers je mee in de schoonheid van de Moluks-Indonesische keuken en haar geschiedenis. Zondag 16 april 2023 wordt Van Oost Naar West vertoond met een walking dinner door Senang Makan.

Over de documentaire Van Oost Naar West

Van Oost naar West is een documentaire over het eten en de mensen uit het voormalige Nederlands-Indië. De reis die deze twee hebben afgelegd is niet afzonderlijk van elkaar te zien. Naast het tonen van de liefde, passie en blijdschap die het Indonesische eten brengt, kan de keerzijde niet onbesproken blijven. Kolonisatie, industrialisatie en appropriatie. Ook dit is de harde waarheid achter de geschiedenis van de prachtige culinaire cultuur die overgenomen is door Nederland. De zwarte bladzijde van kolonisatie.

In de documentaire volgen de makers de Molukse restauranteigenaar Chesron Nanuru. Geïnspireerd door gerechten uit zijn familie kookt hij nog altijd authentiek Moluks-Indonesisch. In zijn verlangen de cultuur te behouden probeert hij, desondanks de zware tijd waarin zijn restaurant zich bevindt, het stokje over te dragen aan de volgende generatie.

Over de makers

Al sinds klein af aan is Jacco Krom (22) gefascineerd door eten. Naast zijn liefde voor koken dat zich door de jaren heeft ontwikkeld, groeide de nieuwsgierigheid en drang om verhalen te vertellen. James Hully (22) deelt diezelfde drang. Met zijn passie voor film wil hij verhalen op een unieke en vernieuwende manier in visueel maken. Als derde generatie Molukker voelt hij zich sterk verbonden met de Molukse gemeenschap en wil hij zijn skills inzetten om onderbelichte verhalen van Molukkers in Nederland te vertellen. De fascinatie voor eten en de passie voor film komen samen in de documentaire Van Oost Naar West.

Programma

Naast de vertoning van de documentaire gaan we in gesprek met makers Jacco en James. Tijdens deze Q&A sluit ook de hoofdpersoon van de documentaire aan, restauranteigenaar Chesron Nanuru. Chesron van Senang Makan prikkelt vervolgens al jouw zintuigen tijdens een demonstratie ‘papeda maken’ en verzorgt met zijn team een heerlijke authentieke Moluks-Indonesische walking dinner.

Datum: zondag 16 april 2023
Tijd: 16:00 – 18:00 uur
Locatie: Museum Sophiahof, Den Haag

Tickets

Zien wij jou zondag 16 april 2023 in Museum Sophiahof? Koop nu je ticket(s) voor de documentaire, walking dinner en museumbezoek voor € 22,50. Vrienden van Museum Maluku betalen € 20,-.

Bestel je ticket(s) hier

Laatste berichten

Zoek zelf naar beeldmateriaal

Lees verder

museumdirecteur Harry Tupan, Drents Museum

In gesprek met: museumdirecteur Harry Tupan

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 29 MAART 2023.

De afgelopen periode zijn het Drents Museum en Museum Maluku geregeld met elkaar in contact geweest. Wij hebben als Museum Maluku veel kennis en adviezen mogen ontvangen en delen met het Drents Museum. Deze nauwe samenwerking en de aankomende tentoonstelling ‘Menyala’ in het Drents Museum waren aanleiding om in gesprek te gaan met museumdirecteur Harry Tupan.

U bent sinds 2017 algemeen directeur van het Drents Museum. Kunt u iets over uw professionele achtergrond vertellen? Heeft u altijd de ambitie gehad om museum directeur te worden?

Van jongs af is mij kunst met de paplepel ingegoten. Thuis hadden we werken van hedendaagse kunstenaars aan de muur hangen en vaak ging ik met mijn ouders meer naar galerieën. Ik heb twee studies gedaan: museologie (Leiden) en kunstgeschiedenis, architectuurgeschiedenis en archeologie (Groningen). Mijn droom was conservator in een museum te worden. Dat is gelukt. Pas veel later werd ik museumdirecteur.

De afgelopen periode zijn het Drents Museum en Museum Maluku geregeld met elkaar in contact geweest. Wij hebben als Museum Maluku veel kennis en adviezen mogen ontvangen en delen met het Drents Museum. Is het van delen van deze kennis vanzelfsprekender vanwege uw Molukse achtergrond in combinatie met de huidige functie(s) die u bekleedt?

Nee, mijn achtergrond staat los van de inhoudelijke beslissingen die ik neem. Het is belangrijk daar waar het mogelijk is om kennis te delen en behulpzaam te zijn voor collega’s. Ik kan natuurlijk niet ontkennen dat ik Museum Maluku een erg interessant museum vind.

Museum Maluku is het Drents Museum uiterst dankbaar voor het delen van deze kennis en de fijne samenwerkingen op zowel het gebied van Molukse kunst en cultuur als ook museale zaken met betrekking tot het behandelen van museale objecten. Wat is voor u de waarde van samenwerkingen tussen musea naast het uitwisselen van inhoudelijke kennis?

Een museum staat in dienst van mensen (bezoekers) die we moeten bedienen met goede verhalen aan de hand van voorwerpen. Daarom is het belangrijk om daar waar mogelijk ook andere musea te faciliteren. Zo hebben wij een regioconservator in dienst, die de samenwerking bevordert tussen het Drents Museum en de andere musea in de provincie Drenthe. Onze verzameling omvat bijna 100.000 objecten. Ik vind het belangrijk om delen daarvan ook elders te laten zien om zo de culturele infrastructuur van Drenthe te versterken.

Komende 16 april opent jullie tentoonstelling ‘Menyala: De buitengewone geschiedenis van de Molukkers in Drenthe.” Zoals de titel beschrijft delen Molukkers en de provincie Drenthe een buitengewone en rijke geschiedenis. Welke narratieven van de Drents-Molukse geschiedenis hoopt u te vertellen met de tentoonstelling?

Menyala wordt in co-creatie gemaakt met zeven jonge Molukkers waarvan de roots in Drenthe liggen. De tentoonstelling vertelt aan de hand van honderd voorwerpen, video’s, foto’s en spoken word over de pijn en het verdriet, maar zeker ook over ambities en idealen. Ik zie heel erg uit naar deze tentoonstelling waarbij ook een uitgebreid boek verschijnt.

Molukse kunst, culturen en geschiedenissen zijn de laatste jaren vaker onderdeel of onderwerp geweest van museale programmering. Dit vaak in combinatie met een herziene blik op de koloniale geschiedenis van Nederland alsook reflecties op dekolonisatie vanuit de Molukse gemeenschappen. Hoe denkt u dat ‘Menyala’ op deze thema’s een toevoeging of juist een opzichzelfstaand vernieuwende blik op werpt?

Beide. Ik denk zeker dat Menyala van toegevoegde waarde zal zijn en ook een vernieuwende blik werpt op dit onderwerp. Er is heel veel informatie opgehaald uit gesprekken met verschillende generaties Molukkers.

Zijn er tot slot, zonder inhoudelijk al te veel weg te geven van de tentoonstelling, bijzondere objecten of verhalen die het extra de moeite waard maken voor een ieder om een bezoek aan Assen te brengen?

Ja! Maar ik ga het niet verklappen. Ik hoop dat iedereen zichzelf in het Drents Museum gaat herkennen of herinneringen gaat ophalen aan de hand van die bijzondere objecten. Ik ben ervan overtuigd dat die de mensen zullen gaan raken.

De tentoonstelling Menyala is vanaf 16 april 2023 te zien in het Drents Museum. Menyala  – Maleis voor ‘schitteren’ – vertelt waarom bijna 3.000 Molukkers in Drenthe terecht kwamen, hoe ze hun dromen vormgaven en hoe hun nakomelingen naar de toekomst kijken. Meer info & tickets vind je hier.

ONS LAND

Een tentoonstelling over de Nederlandse koloniale geschiedenis in de Oost en hoe die nog altijd doorwerkt. Acht familieverhalen, verteld door jongere generaties.

Lees meer

Public prog.

Lees meer

Lees verder

Henry Timisela, De Nacht Van ZWART, Omroep ZWART, Museum Maluku

Directeur Henry Timisela in De Nacht Van ZWART

Directeur Henry Timisela in De Nacht van Zwart

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 17 MAART 2023. GEPOST IN NIEUWS

Vrijdag 17 maart 2023 tussen 02:00 en 05:00 uur was directeur Henry Timisela te gast in het radioprogramma De Nacht Van ZWART. Hij sprak met presentator Ruben van Haften over de Molukse geschiedenis, heden en toekomst. Luister hier het fragment terug.

De Nacht Van ZWART

Voor de graveyard shift van NPO Radio 1 slaan vijf omroepen de handen ineen. De NTR, EO, KRO-NCRV, BNNVARA en Omroep ZWART nemen elk één nacht voor hun rekening. Jonge makers creëren nachtradio waar je wakker van ligt, met onderwerpen waar je wakker voor wilt blijven. In ‘De Nacht Van ZWART‘ krijgen studiogasten nog écht de ruimte voor hun verhaal en worden onderbelichte onderwerpen besproken.

Vrijdagnacht 17 maart 2023 mocht directeur Henry Timisela aanschuiven. De aanleiding van het gesprek is de aankomst op 21 maart 1951; de eerste groep Molukkers kwamen met de Kota Inten aan in de Rotterdamse haven. Onder winterse omstandigheden zetten zij voet aan wal in het onbekende Nederland. Wat is er sindsdien allemaal gebeurd en hoe verder in de toekomst?

25/03/2023: Afgestoft Prog.

Afgestoft: Over Molukkers in Nederland. Een middag waarin Molukse kunst, cultuur en erfgoed centraal staan.

Lees meer

Tentoonstelling: Afgestoft

Lees meer

Lees verder

Afgestoft: Over Molukkers in Nederland

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 6 maart 2023. GEPOST IN NIEUWS

UITVERKOCHT! Als onderdeel van de tentoonstelling ‘Afgestoft: Membuka Tambo Lama’ organiseren Museum Maluku en Museum Sophiahof op zaterdag 25 maart 2023 het publieksprogramma ‘Afgestoft: Over Molukkers in Nederland’. Een middag waarin Molukse kunst, cultuur en erfgoed centraal staan.

Dinsdag 21 maart 2023 is het 72 jaar geleden dat het eerste schip met grote groepen Molukse gezinnen in Nederland arriveerde. Een dag voor zowel de Molukse én Nederlandse samenleving om stil te staan bij een levens veranderende reis. Maar de geschiedenis van de Molukse gemeenschappen in Nederland gaat verder dan alleen deze grote aankomst in 1951.

Kunst en creativiteit in al haar facetten is essentieel om de Molukse narratieven vast te leggen en te vertellen. Net als in de tentoonstelling ‘Afgestoft: Membuka Tambo Lama’ staan tijdens dit publieksprogramma (de-)kolonisatie, de rijke inheemse cultuur en de vertaling naar het heden door kunstenaars en creatievelingen centraal. Door de jaren heen heeft kunst, naast de vele objecten en archieven, de collectie van Museum Maluku gevormd en verrijkt het vandaag de dag nog steeds de museumcollectie.

Programma

Tijdens deze middag leiden Rio Lekatompessy en Uriël Matahelumual van de podcast Molukse Takkie je door het programma heen. Als hosts gaan zij in gesprek met multidisciplinair kunstenaar Sebastiaan Boot en documentaire portretfotograaf Yara Jimmink. Sebastiaan zal aansluitend zijn live act ‘Zwaar Vaarwater’ uitvoeren. Conservator Huib Akihary vertelt hoe het ‘afstoffen’ van de collectie verloopt en artiest Aar vult de zaal met zijn muziek. De middag wordt geopend en gesloten met een authentiek traditionele performance uit Tanimbar door zang- en dansgroep Lima Diti. Na afloop is er de gelegenheid om op eigen kosten te eten bij Taste of Maluku.

Wanneer: Zaterdag 25 maart 2023
Programma: 15.00 – 17.00 uur
Taste of Maluku: 17:00 – 18:30 uur
Locatie: Museum Sophiahof, Den Haag

Tickets

Zien wij jou zaterdag 25 maart 2023 in Museum Sophiahof? Een ticket kost € 5,00. Dit is incl. koffie/thee en een bezoek aan tentoonstellingen ONS LAND en Afgestoft: Membuka Tambo Lama.

Bestel hier je tickets

Plan je bezoek

Het museum is dinsdag t/m zondag van 11.00 – 17.00 uur geopend.

Lees meer

Afgestoft w/ Yara Jimmink

Lees meer

Lees verder

Speeddaten tijdens cursus Digitaal dekoloniseren

GESCHREVEN DOOR Jaimie Pattipeilohy OP 26 februari 2023. GEPOST IN NIEUWS

In de laatste week van februari 2023 werd collega Jaimie Pattipeilohy uitgenodigd als spreker voor de cursus ‘Digitaal Dekoloniseren’ van het Heritage Lab. Deze cursus was bedoeld voor mensen die zich praktisch willen oriënteren rondom dekoloniseren en meer willen leren over wat ze zelf kunnen doen. Met de kennis en ervaring als projectmanager digitalisering bij Museum Maluku ging Jaimie met verschillende cursisten op speeddate en bespraken thema’s als dekolonisatie, diversiteit en inclusie. Twee uur lang voerde zij interessante gesprekken; ze neemt je mee.

Online cursus digitaal dekoloniseren

Als projectmanager digitalisering bij Museum Maluku houd ik me sinds 2021 onder andere bezig met de coördinatie en uitvoering van verschillende digitaliseringsprojecten. Mijn werk vindt vooral achter de schermen plaats. Kleine veranderingen die je wellicht hebt opgemerkt zijn bijvoorbeeld de digitale vriendenpas waarmee je toegang krijgt tot Museum Sophiahof en het online donatieformulier. Een donatie doen, doe je nu gemakkelijk via iDeal.

Het afgelopen jaar ben ik vooral druk geweest met de voorbereidingen voor het digitaliseren van de collectie, het bemiddelen van de 2 nieuwe locaties waar de collectie naartoe verhuist en alle organisatorische zaken om de collectie op die locaties te krijgen.

Vorige week werd ik uitgenodigd als spreker voor de cursus ‘Digitaal Dekoloniseren’ van het Heritage Lab. Het Heritage Lab organiseert in samenwerking met NDE (Netwerk Digitaal Erfgoed) bij- en nascholing voor erfgoed professionals. Cursisten konden als onderdeel van de cursus op ‘speeddate’ met genodigde sprekers. De cursisten konden zelf kiezen met wie zij 20 minuten in gesprek wilden gaan en gaven vooraf een vraag of onderwerp door. Ik was niet eerder voor zoiets gevraagd en vroeg me bescheiden af wat ik daaraan kon bijdragen. Ik heb niet gestudeerd voor archivaris of conservator, ik ben een project manager. Wat zou ik deze erfgoed-professionals bij kunnen brengen? Toen bedacht ik me dat het thema Digitaal Dekoloniseren perfect aansluit op mijn werkzaamheden bij het museum. Daar kan ik uren over praten. Dat komt wel goed.

Passend bij het thema werd het evenement digitaal via Zoom gehouden. Iedere spreker kreeg zijn eigen breakout-room. Tussen de speeddates in de breakout-rooms door, was er ook een algemene ruimte waar iedereen kon aansluiten. Het evenement werd geopend in de algemene ruimte. Ik vond het leuk om Molukse namen tussen de aanwezigen te zien. Jeftha Pattikawa (Nationaal Archief) was als spreker aanwezig en Asmara Pelupessy(Heritage Lab) deed de organisatie. Het gaf me een gevoel van vertegenwoordiging. En omdat dit specifieke evenement Digitaal Dekoloniseren als thema had, gaf dat het gevoel van vertegenwoordiging extra gewicht.

Speeddaten met cursisten

Gedurende 2 uur voerde ik interessante gesprekken met mensen uit allerlei verschillende hoeken uit het culturele veld. Ik sprak onder andere met een conservator van Museon-Omniversum over het wel of niet aanpassen van objectomschrijvingen die geschreven zijn vanuit een koloniale lens en een medewerker van het Katholiek Documentatie Centrum – onderdeel van Radboud Universiteit Nijmegen – over een digitaliseringsproject om uitwisseling van archiefstukken uit het koloniale tijdperk met Indonesië te stimuleren.

Een andere bijzondere speeddate was met een onderzoeker bij een project over missie en zendingscollecties bij niet-musea. Tijdens haar onderzoek kwam zij archieven tegen die dateren uit het koloniale tijdperk van voormalig Nederlands-Indië. In de collecties waar ze onderzoek naar doet, zijn naast archieven ook beeldmateriaal van hun zendelingenwerk in o.a. de Molukken opgenomen. Deze stukken zijn in beheer van privécollecties of stichtingen. “De mensen die zo’n collectie beheren zijn vaak al op leeftijd”, vertelt ze. “Zij weten soms niet goed wat er met de collectie gebeurt in het geval zij komen te overlijden, omdat er geen opvolgers zijn of er geen geld is om de collectie te behouden.” Ze vroeg of Museum Maluku interesse zou hebben in dergelijke collecties. “Absoluut”, zei ik. Alhoewel ze nog geen concrete aanbieding had, zou ze ons in gedachten houden in het vervolg van haar onderzoek. Ze greep uit beeld iets van haar bureau en liet het boek Molukse Kerk in de Polder zien van Stichting Zendingserfgoed. Ik herkende het boek niet direct, maar na een snelle search op onze website zie ik dat de publicatie is opgenomen in onze bibliotheek. We bladerden samen door het boek spraken kort over hoe de kerk destijds een grote rol speelde binnen de Molukse gemeenschap.

Reflecteren & herinneringen

Na afloop van het evenement, zette ik een kop thee en plofte ik op de bank. Ik reflecteerde nog even na over de gesprekken die ik heb gehad en hoe de Moluks-Nederlandse geschiedenis toch vaak onbekend is, zelfs voor professionals die in het erfgoed veld werken. Ik had van tevoren geen verwachting van de dag, maar ik ben blij dat ik heb meegedaan. Niet alleen kon ik mijn professionele ervaringen delen, maar tegelijkertijd ook mijn persoonlijke erfgoed.

Tijdens het schrijven van dit stuk denk ik terug aan het laatste gesprek over de Molukse kerk. Mijn gedachten gaan naar mijn voorouders die op de Molukken door zendelingen werden bekeerd naar het christelijke geloof. Ik denk aan opa en de zondagen waar we met de hele familie bij hem thuis kwamen. Ik krijg er een warm gevoel van in m’n buik. Of is dat toch de thee? Ik ben blij dat ik door mijn werk mijn Molukse erfgoed mag delen met anderen, maar word misschien nog wel blijer van die warme herinneringen aan mijn opa.

‘Afgestoft’ met Yara Jimmink

Lees meer

Maju Mundur

Bekijk hier

Lees verder

In gesprek met bestuursvoorzitter Sharon Sourbag

In gesprek met: Bestuursvoorzitter Sharon Sourbag

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 27 februari 2023. GEPOST IN NIEUWS

Sharon Sourbag (1975, Nijverdal) is sinds september 2022 voorzitter van de raad van bestuur van Stichting Moluks Historisch Museum. Sharon is afgestudeerd in kunst- en cultuureducatie aan de Hogeschool Utrecht en communicatiewetenschappen aan de Universtiteit van Amsterdam en heeft een loopbaan als communicatieadviseur en bestuurlijk woordvoerder in de publieke sector en in het hoger onderwijs. Als vrijwilliger organiseerde zij jarenlang de Pelita eettafel in Amersfoort voor Indische en Molukse senioren. Tijdens haar studie was ze stagiaire bij Stichting Tong Tong, Museum Maluku en het evenementenbureau van Jakarta Tourisme en Culture Office in Indonesië. Momenteel werkt Sharon voor gemeente Amersfoort naast haar vrijwillige rol als voorzitter bij Museum Maluku. Sharon woont met haar gezin in Amersfoort.

Wat was je motivatie om een bestuursfunctie bij Museum Maluku te vervullen?

Een belangrijke drijfveer is dat ik me volledig herken in het belang van het inzetten van kunst, cultuur, educatie, ontmoetingen en dialoog om de geschiedenis te vertellen vanuit verschillende verhalen en perspectieven. Omdat mijn vader Moluks is, mijn moeder van Javaans-Europese voorouders en mijn man van Kalimantan, heb ik dagelijks die verschillende perspectieven in huis. De livestream Beta Disini van het museum ter ere van 70 jaar Molukkers in Nederland in 2021, was daarom een moment van herkenning voor mij.

Dat maakte dat ik zelf ook anders ben gaan kijken naar wat ik doorgaf aan mijn tienerzonen. Zij hadden veel vragen over de geschiedenis, maar ook over de persoonlijke ervaringen van mijn vader als kind in kamp Schattenberg of als actievoerder Wassenaar. Hij bezette in de jaren ’70 samen met 34 Molukse jongeren de Indonesische ambassade in Wassenaar om internationaal de aandacht te vestigen op de situatie van Molukkers in Nederland en de noodzaak tot verandering daarvan. Of vragen over de komst van de Indische familie van mijn moeder naar Nederland. Vragen die ze niet meer aan mijn ouders zelf konden stellen omdat zij in 2017 en 2020 zijn overleden. En dat maakte mij de volgende in lijn. Ik vond het belangrijk om hen te laten nadenken over de verschillende kanten van de geschiedenis en kritisch te zijn op wat ze er op school over hoorden. Niet alleen te kijken naar feiten, maar in te leven wat het met mensen deed en doet. Tegelijkertijd wil ik proberen de generatiepijn niet verder door te geven of het gevoel dat ze zich overal moeten bewijzen en ergens uit moeten breken. Hoe mooi zou het zijn als het voor hen en hun generatie lichter wordt. Dat ze met een lichter hart kunnen leven.

Dus toen Henry mij vroeg te solliciteren als bestuursvoorzitter viel er iets op zijn plek. Ook omdat ik als jongvolwassene me in de jaren ’90 als stagiaire al had ingezet voor het museum. Dat ik met alle bagage en ervaringen die ik in de tussenliggende jaren heb opgedaan, opnieuw kan meebouwen aan het museum, maakte de cirkel rond voor mij.

In haar rijke geschiedenis heeft Museum Maluku altijd geprobeerd om een spil te zijn in het creëren van bewustzijn rondom de diverse Molukse narratieven. Hoe denk je dat de traditionele rol van een museum met tentoonstellingen hierin het geluid van die diversiteit versterkt?

Onlangs was ik bij een boekpresentatie over Molukse monumenten in Nederland. Museum Maluku werd ook genoemd als levend monument. Dat was de inzet bij de start van het museum in 1990. Het vertelde destijds het verhaal over de Molukse KNIL families in Nederland. Het verschil met nu is dat er aandacht is voor meer verhalen over en van groepen binnen de Molukse gemeenschap. Bijvoorbeeld van Molukse Nederlanders wiens grootvaders niet in het KNIL zaten. Of die niet in een kamp hebben gewoond. Er is ruimte voor persoonlijke verhalen, anekdotes van families, verhalen die nooit verteld zijn van het leven in Nederland na de aankomst in 1951 tot nu, maar ook daarvoor in Maluku. Verhalen die van onze grootouders waren of de generaties daarvoor, en ook verhalen van mijn generatie en die van de generaties na ons. Dat is ook wie wij zijn.

Dat we nu de collectie van het museum dat sinds 2012 in containers staat, uitpakken, draagt daar aan bij. Straks kunnen we delen van die collectie weer ten toon stellen. Elk Moluks gezin zal bij een object of foto uit die collectie een eigen verhaal hebben. Maar we hebben ook gedeelde verhalen, verhalen die iedere Molukker herkent of voelt. En ook verhalen die sporen vormen in het Nederland van nu. En dat te weten is ook belangrijk voor andere groepen in de samenleving.

Je kunt dus stil staan bij een levend monument als een museum, om te herdenken of te herinneren. Maar het is wat mij betreft belangrijker om te begrijpen. Ieder monument, van onszelf en van anderen, is er met een reden. De verhalen daarbij ontdekken, je daarin verdiepen. Dat zorgt voor een voorwaartse beweging en vooruitgang. En dat vind ik belangrijk.

Zijn er specifieke toekomstdoelen die je hoopt te bereiken met het museum?

Ik stap in op een moment dat Museum Maluku opnieuw aan het bouwen is. Het museum zoals velen die kennen uit Utrecht is er niet meer. Met dank aan het ministerie van VWS kreeg het museum een herstart en een plek in Museum Sophiahof in Den Haag. Er waait een nieuwe wind: een jong team met nieuw elan, veel online activiteiten en samenwerkingen met andere culturele organisaties of initiatieven. Dat is een andere manier van werken voor ons en een andere ervaring dan in Utrecht voor de bezoeker. Daar moet men soms nog aan wennen. En dat kost tijd.

Ik hoop voor de toekomst dat meer mensen de weg vinden naar Museum Maluku. Molukkers, maar ook anderen die geïnteresseerd zijn in onze verhalen of in werken van de huidige generatie Molukse kunstenaars. Via onze tentoonstellingen, speciale evenementen en online kanalen. Maar ook via de samenwerkingen met andere musea en educatieve initiatieven in Nederland en Indonesië. En dat we op die manier kunnen bijdragen aan een breder gedragen beeld van ons cultureel erfgoed en geschiedenis. Maar vooral dat onze activiteiten een vliegwiel zijn voor ontmoeting en dialoog tussen diverse groepen mensen in de samenleving.

Zijn er maatschappelijke thema’s en tendensen die belangrijk zijn voor Museum Maluku om in de gaten te houden?

We hebben goed de blik naar binnen èn naar buiten gericht. En dat moeten we vast proberen te houden. Zo lukt het volgens mij ook op de langere termijn om kansen te verzilveren om het voorbestaan van het museum te borgen. Dat vraagt deze tijd van ons. Denk bijvoorbeeld aan de maatschappelijke debatten over het koloniale verleden, slavernij en de culturele en humanitaire gevolgen en doorwerking daarvan. De roep om hier meer kennis, inzicht en begrip voor te hebben in de samenleving wordt steeds luider. Er wordt daarbij gekeken naar manieren om dit via het onderwijs en kunst- en cultuureducatie vorm te geven. En dat raakt aan ons werk en opent deuren tot een groter podium voor Moluks cultureel erfgoed en de verhalen daarbij.

Ook zien we in het museale veld veranderingen. Er zijn musea die naar ons kijken als koploper in het digitale museumwerk. Dat is goed en een groot compliment. Maar juist omdat de ontwikkelingen snel gaan, is continu innoveren nodig. Zoeken naar nieuwe mogelijkheden om een bezoeker online en in het museum de beste ervaring te geven.

Wil je tot slot nog iets kwijt?

Nadat we als gemeenschap stil hebben gestaan bij 70 jaar Molukkers in Nederland, zag je een beweging ontstaan. Een nieuwe generatie Molukkers die van zich laat horen en zien via kunst, cultuur, boeken en muziek. Daar ben ik trots op. Ze krijgen het podium door heel het land en weten daardoor Molukkers en anderen te raken. Het voelt daardoor alsof al die bewegingen gaan zorgen voor een keerpunt. Hoe en wat precies moet de toekomst uitwijzen. Maar dat we elkaar weten te inspireren, te dragen en vooruit te helpen, vind ik merkbaar. Dat zorgt er ook voor dat de Molukse cultuur, taal, gemeenschappelijk verleden en onze toekomst als collectief levend blijft en ons bindt. Dat vind ik mooi. En ook daarom wil ik op mijn manier, en met het beste wat ik te geven heb, helpen het Molukse verhaal voort te laten bestaan en zichtbaar te maken. Voor zowel de vorige generaties als de generaties na mij.

Nu te zien: Afgestoft met Yara Jimmink

Lees meer

Blog: Inspectie & verhuizing museumcollectie

Lees meer

Lees verder

Afgestoft: Membuka Tambo Lama, tentoonstelling, Yara Jimmink, Museum Maluku, Den Haag

Afgestoft met Yara Jimmink

Vanaf 26 februari: ‘Afgestoft’ met Yara Jimmink

GESCHREVEN DOOR REDACTIe OP 23 februari 2023. GEPOST IN NIEUWS

De afgelopen dagen is er in Museum Sophiahof hard gewerkt aan een nieuwe inrichting van de expositieruimte. Na het tentoonstellen van het werk van multidisciplinair kunstenaar Sebastiaan Boot, presenteert Museum Maluku vanaf zondag 26 februari 2023 het project ‘Pala: You Can’t Eat It Without Breaking The Shell‘ van documentaireportretfotograaf Yara Jimmink. Haar werk is t/m maandag 10 april 2023 onderdeel van de tentoonstelling ‘Afgestoft: Membuka Tambo Lama’.

Yara Jimmink

Yara Jimmink (1990) is een documentaire portretfotograaf gevestigd in Amsterdam. In 2020 is ze afgestudeerd aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, Den Haag. In haar werk behandelt ze verschillende thema’s zoals migratie, familie en het collectief geheugen. Haar Indo-Moluks-Nederlandse achtergrond heeft haar interesse in andere culturen gewekt.

Pala: You Can’t Eat It Without Breaking The Shell

Yara is gefascineerd door hoe kolonisatie zijn stempel heeft gedrukt op ons heden en hoe heden en verleden altijd met elkaar verweven zullen blijven. Haar zoektocht naar haar afkomst gaat verder in haar nieuwste werk Pala: You Can’t Eat It Without Breaking The Shell. Hierin staat de verbinding tussen de Banda eilanden waar haar oma geboren is, en Nederland, waar Yara zelf is geboren en getogen, centraal.

Lees meer over Afgestoft: Membuka Tambo Lama en plan je bezoek. De tentoonstelling is nog t/m maandag 10 april 2023 te bezoeken in Museum Sophiahof, de plek waar Museum Maluku gevestigd is.

Afgestoft: Membuka Tambo Lama

Lees meer

Maju Mundur

Lees verder