Skip to main content

Nu te zien: nieuwe tentoonstelling Uitgepakt

GESCHREVEN DOOR Huib Akihary OP . GEPOST IN Nieuws

Museum Maluku opende dit jaar met de expositie Afgestoft: Membuka tambo lama. Een tiental objecten uit de eigen collectie waren toen te zien. Er is dit jaar hard gewerkt met het uitpakken van de eigen collectie en dat willen we nu laten zien. Museum Maluku toont tot eind januari 2024 ruim 200 objecten in de nieuwe tentoonstelling Uitgepakt: Van kist naar kast. Conservator Huib Akihary praat je bij over het proces en wat je kunt verwachten. 

Uitgepakt: Van kist naar kast, expositie, Museum Maluku

MUSEUMCOLLECTIE

Museum Maluku heeft zich dit jaar volledig gericht op de ontsluiting van de eigen museale collectie die jarenlang in de opslag heeft gelegen. Die ontsluiting werd mogelijk omdat we tijdelijk een depotruimte vonden en konden huren in het Museumdepot van de gemeente Rotterdam. Vele objecten zijn uitgepakt, schoongemaakt, de fysieke staat bekeken en geregistreerd. Ook is begonnen met het opnieuw waarderen van de collectie. Wat zijn de aandachtsgebieden en thema’s van de collectie. Welke objecten behoren volgens die richtlijnen tot de kerncollectie en welke niet? Wat zijn onze topstukken? Wat willen we bewaren en wat moeten we gaan afstoten? Een hele klus is het waar de conservatoren en vrijwilligers de komende twee jaren nog hun handen vol aan hebben.

INTERNE VERHUIZING

Is het uitpakken van de collectie al heel veel werk, vóór 31 december 2023 moet de collectie ook nog eens intern verhuizen naar een andere en kleinere ruimte in het gemeentelijk Museumdepot. Grote objecten zoals kasten, tafels, stoelen uit de woonoordperiode en de vele legerkisten en koffers van de Molukse ex-KNIL militairen kunnen niet mee naar het kleinere depot. De oplossing waar deze ruimtevreters te stallen was snel gevonden. Tijdelijke opzending (!) naar Sophiahof om ze tentoon te stellen. En daarmee was het concept geboren en de basis gelegd voor de nieuwe wisselexpositie.

UITGEPAKT: VAN KIST NAAR KAST

Deze tentoonstelling belicht een bijzonder stuk geschiedenis van de aankomst van grote groepen Molukkers in Nederland in 1951 en hun eerste jaren van verblijf in barakkenkampen. Met ‘Uitgepakt’ toont Museum Maluku meer dan 200 objecten uit haar kerncollectie gerelateerd aan de aankomst en de eerste jaren van verblijf in de Molukse woonoorden. Van kist tot kast, van een kruidnagelbootje tot een bijbel, van een bakelieten lichtschakelaar tot een fluit, van een legeronderbroek tot een radio. Alle objecten zijn schenkingen uit de Molukse gemeenschap.

LEGERKIST EN NAMEN

Vijftig legerkisten en koffers die de Molukse ex-KNIL militairen en hun familie in 1951 meenamen naar Nederland vormen het eerste deel van de expositie. Op deze kisten en koffers prijken namen en legernummers. Ze waren eigendom van echte mensen, van families, vaders, moeders en kinderen. 3.500 familienamen in totaal 12.500 mensen.

De namen op de koffers worden ondersteund door de audio-installatie Currents van de jonge Molukse kunstenaar en onderzoeker Finn Maätita. Hij nodigt een ieder met Molukse roots uit om hun familienaam uit te spreken en met hem te delen. De tot nu verzamelde, uitgesproken namen zijn nu te horen en vormen een prachtige aanvulling op de opstelling met koffers en legerkisten.

Uitgepakt: Van kist naar kast, Museum Maluku, Museum Sophiahof, Den Haag, kisten, koffers
Uitgepakt: Van kist naar kast, expositie, Museum Maluku

Stel je voor, legerkisten en hutkoffers die zwijgen over onvoltooide reizen en een verlangen naar een thuis dat verloren ging. Hier is het verhaal in een notendop: Moluks en KNIL-militair zijn in de kolonie Nederlands-Indië. Pas in het jaar 1949 komt de erkenning van de onafhankelijkheid van Indonesië door Nederland. In juli 1950 wordt het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger opgeheven, en demobilisatie volgt. Molukse KNIL-militairen belanden in legerkampen op Java, verhinderd om terug te keren naar hun Molukse thuis uit vrees dat ze zouden strijden voor een Vrije Republiek der Zuid-Molukken. Een impasse ontstaat, en ze worden naar Nederland getransporteerd, slechts tijdelijk, in afwachting van een definitieve terugkeer naar de Molukken.

BARAKKAMER

Molukkers werden in 1951 na aankomst in Nederland gehuisvest in barakkenkampen. In de tweede zaal is een barakkamer en gang nagebouwd en ingericht met authentiek meubilair, huisraad, kleding en persoonlijke spullen uit de eerste jaren van bewoning.

Deze barakkamer is daarom een venster naar de jaren 1951-1956. Zo symboliseert het gordijn de scheiding van leefruimte in een barakkamer. Het herinnert eraan dat elke familie in het begin slechts één kamer kreeg toegewezen. Daarin werd geleefd, geslapen en gegeten. Van overheidswege werd gezorgd voor een complete inventaris en eten uit een centrale keuken. Deze nagebouwde barakgang en woonkamer vertellen het verhaal van saamhorigheid, van doorzettingsvermogen, gemeenschapszin, veerkracht en verzet.

Uitgepakt: Van kist naar kast, expositie, Museum Maluku

MOLUKS ERFGOED

Elk object in de tentoonstelling kent een persoonlijke geschiedenis en is geschonken aan Museum Maluku. De objecten en verhalen vormen samen het Molukse erfgoed. Ze zijn een gemeenschappelijke herinnering die de kracht van samen delen en behouden illustreert.

Conservator 
Huib Akihary