Maak kennis met Pieter Siwabessij, woonachtig in Vaassen en docent geschiedenis en maatschappijleer aan het Christelijk Lyceum in Apeldoorn. Daarnaast is hij gemeenteraadslid voor het CDA in de gemeente Epe. Zijn belangrijkste missie? Het Molukse verhaal een meer prominente plek geven in het Nederlandse onderwijs. Een verhaal dat volgens Pieter nog te vaak onderbelicht is, terwijl het een cruciaal onderdeel vormt van de Nederlandse geschiedenis.

Een cadeau van mijn moeder

Pieters motivatie om zich in te zetten voor de erkenning van het Molukse verhaal komt voort uit een diep persoonlijke ervaring. “Ik noem het altijd een cadeautje van mijn moeder,” vertelt hij. In 2017 overleed zijn moeder na een lange ziekte. Kort daarna reisde Pieter voor het eerst naar de Molukken. Een reis die diepe indruk op hem maakte. “Ik realiseerde me na die reis dat ik me nog niet goed genoeg in die geschiedenis had verdiept,” legt hij uit.

Het was deze reis die Pieter liet beseffen dat de Molukse geschiedenis vaak slecht of zelfs nauwelijks vertegenwoordigd is in Nederlandse schoolboeken. “In die schoolboeken werd de Molukse geschiedenis in veel gevallen in slechts twee zinnen beschreven. Ik ben me meer en meer in de geschiedenis gaan verdiepen en ben uiteindelijk gaan lobbyen om meer aandacht te vragen voor de Molukse geschiedenis.” Dit inzicht vormde het begin van zijn vastberaden inzet om het Molukse verhaal bekend te maken bij een breder publiek.

Foto: Maarten Sprangh

Van gastlezingen tot landelijk niveau

Pieters eerste stappen om de Molukse geschiedenis meer aandacht te geven in het onderwijs begonnen kleinschalig, maar zijn inmiddels uitgegroeid tot landelijke activiteiten. “Ik heb een artikel geschreven dat gepubliceerd werd in een vakblad voor docenten geschiedenis. Daarna besloot ik ook gastlezingen over het onderwerp te gaan geven,” vertelt Pieter. Wat begon met een gastlezing op een basisschool, leidde tot uitnodigingen bij bibliotheken, verenigingen en zelfs de lerarenopleiding.

Zijn inzet bleef niet onopgemerkt. “Op een gegeven moment kwam ik in contact met de Commissie Versterking kennis geschiedenis voormalig Nederlands-Indië, onder leiding van oud-minister Jet Bussemaker,” deelt Pieter. Deze commissie adviseerde de overheid over het vergroten van de aandacht voor de geschiedenis van voormalig Nederlands-Indië in het onderwijs. Hij raakte ook betrokken bij de professionele leergemeenschap van het Indisch Herinneringscentrum en een klankbordgroep bij het Rijksmuseum. “Zo is het eigenlijk een beetje uit de hand gelopen: van een gastlezing op een basisschool tot op landelijk niveau meedenken en mooie dingen doen,” concludeert hij met een glimlach.

Foto: Spraakmakers, KRO-NCRV

Het belang van het Molukse verhaal

Pieter is er duidelijk over: het Molukse verhaal hoort een prominente plek te krijgen in het Nederlandse onderwijs. “De Molukkers zijn een onderdeel van de Nederlandse geschiedenis. Dat moet gewoon verteld worden,” stelt hij. Voor Pieter is het ontbreken van een duidelijk Moluks perspectief in de geschiedenisboeken een gemiste kans. “Er zijn zoveel Molukse mensen in Nederland, en hun geschiedenis wordt gewoon niet erkend in dat stukje Nederlandse geschiedenis.”

Volgens Pieter zou meer aandacht voor het Molukse verhaal in het onderwijs niet alleen bijdragen aan meer kennis, maar ook aan meer begrip. “De eerste opbrengst is natuurlijk dat men meer van het Molukse perspectief afweet,” legt hij uit. “Ik hoop dat mensen leren om naar het brede plaatje te kijken en te beseffen dat er meerdere perspectieven zijn. Dat zou hen ook kunnen helpen om beter te begrijpen dat bij iedere situatie verschillende visies bestaan.”

Foto: Omroep Gelderland

Een positieve blik op de toekomst

Ondanks dat Pieter gedreven is om het Molukse verhaal zo snel mogelijk in de schoolboeken te krijgen, begrijpt hij dat veranderingen tijd kosten. “Ik kijk positief naar de toekomst. Het liefst heb ik dat het hele verhaal morgen in de schoolboeken staat, maar ik weet ook dat het niet zo werkt,” geeft hij toe. Toch ziet hij veel positieve ontwikkelingen. “Nu met het rapport ‘Deel en Verbind’ van de Commissie Versterking kennis geschiedenis voormalig Nederlands-Indië en initiatieven zoals het Indisch Herinneringscentrum, zijn er hele mooie stappen gezet.”

Pieter benadrukt dat er steeds meer aandacht komt voor het Molukse verhaal, zowel in de media als binnen onderwijsinitiatieven. “Er zijn allerlei organisaties, zoals bijvoorbeeld Molukse Voetstappen, die druk bezig zijn met lobbyen en ook steeds zichtbaarder worden. Je merkt dat er steeds meer bekendheid voor het verhaal komt en dat moeten we echt vasthouden. Gewoon het ijzer smeden als het heet is en doorpakken,” besluit hij met optimisme.

11 oktober – Opening expositie RE:CAST

Bestel tickets

Museum Maluku pakt uit: Schenkingen die verhalen vertellen

Lees meer

Een schatkist aan verhalen

De opnames van onze nieuwe vodcastserie Unboxing – Uitgepakte verhalen zijn gestart! In vijf afleveringen duiken we in het rijke en diverse immateriële Molukse erfgoed. Centraal in deze serie staan objecten die door verschillende Molukse generaties worden uitgepakt, elk met een verhaal dat vaak onderbelicht is gebleven. Het zijn verhalen die ons verbinden met het verleden, met het erfgoed dat vaak nog in onze huizen verstopt ligt, soms verborgen op zolder of weggestopt in kasten.

We hebben Molukse families aangemoedigd om die schatten op te zoeken en met ons te delen. En met succes: een aantal bijzondere objecten en de bijbehorende verhalen zijn naar voren gekomen. Deze verhalen, die wij vastleggen op beeld en in audio, brengen de rijke cultuur en geschiedenis van de Molukse gemeenschappen in Nederland opnieuw onder de aandacht. Met Unboxing schijnen we een nieuw licht op de waardevolle maar soms vergeten verhalen van Molukkers hier in Nederland.

Een drietal bijzondere schenkingen

Unboxing toont hoe belangrijk het is om deze objecten en verhalen te bewaren en te delen. Terwijl we deze verhalen letterlijk uitpakken voor de camera, blijven ook buiten de opnames bijzondere schatten het museum binnenkomen. Recentelijk hebben we een aantal unieke schenkingen mogen ontvangen die, net als de objecten in de vodcast, unieke en bijzondere verhalen vertellen.

Prof. Dr. Jos Platenkamp

Zo ontvingen we in april 2023 een schenking van Prof. Dr. Jos Platenkamp. Deze vooraanstaande cultureel antropoloog deed in de jaren ’70 en ’80 uitgebreid onderzoek in het dorp Paca in de regio Tobelo in de Noord-Molukken. Zijn schenking bevat 580 dia’s, aantekeningen en een exemplaar van zijn proefschrift waarin hij de sociale structuren en rituelen van de Tobelo-gemeenschap documenteerde. Een van de meest bijzondere aspecten van deze schenking zijn de beelden van Platenkamps eigen rituele inhuwelijking in de gemeenschap. Dit ritueel gaf hem de bescherming en verwantschapsrelaties die essentieel waren voor zijn verblijf en werk in het dorp en bij ‘verwanten’ in andere dorpen.

Een gouden bord

Een andere bijzondere schenking is de Piring Mas, een gouden bord dat in eerste instantie slechts aan ons werd uitgeleend voor onze expositie IKAT – Rituelen rondom het huwelijk, maar later aan ons werd geschonken door de particuliere eigenaar. Het bord maakt nu deel uit van onze vaste collectie en vertegenwoordigt een belangrijk stuk immaterieel erfgoed.

Unieke 17e-eeuwse kaart

Tot slot mogen we een unieke 17e-eeuwse kaart aan onze collectie toevoegen, geschonken door Herman Keppy tijdens ons evenement Jendela Maluku in juli van dit jaar. Deze antieke kaart, vervaardigd rond 1660 door Johannes Janssonius, toont de Noord-Molukse specerijeilanden Bacan, Makian, Moti en Mare. Twee jaar lang hing de kaart in het kantoor van Herman, maar tijdens het opruimen besloot hij dat het tijd was voor een nieuwe bestemming. Museum Maluku, vond hij, was de ideale plek om dit waardevolle stuk geschiedenis veilig te stellen.

Museum Maluku is ontzettend dankbaar voor deze schenkingen. Vanaf de oprichting in 1986 heeft de brede collectie van het museum zich mede dankzij gulle gevers kunnen ontwikkelen. Deze bijdragen zijn van onschatbare waarde voor het behoud en de doorgegeven verhalen van Moluks erfgoed. Met deze nieuwe toevoegingen blijft onze collectie groeien en kunnen we een steeds completer beeld schetsen van de rijke geschiedenis en cultuur van de Molukse gemeenschap.

Schenken aan het museum

Heb je zelf nog een bijzonder object dat een verhaal vertelt en dat je met ons wilt delen? Museum Maluku staat altijd open voor nieuwe schenkingen. Je kunt contact met ons opnemen door een mail te sturen naar collectie@museum-maluku.nl

11 oktober – Opening expositie RE:CAST

Bestel tickets

Groetjes uit Vaassen: De toekomst van het Molukse verhaal in het onderwijs

Lees meer

Van oktober 2024 t/m januari 2025 presenteert Museum Maluku de expositie RE:CAST – Reflecting on slavery and colonialism in Maluku. In de expositie richten vijf jonge, getalenteerde Molukse kunstenaars van de derde en vierde generatie hun aandacht op het tot nu toe vaak onderbelichte verhaal van slavernij in de Molukse archipel.

Opening

De expositie opent op vrijdag 11 oktober. Je bent van 16.00 tot 19.00 uur van harte welkom om de opening in Museum Sophiahof bij te wonen. Tickets kosten €12,50 per persoon (incl. een hapje en een drankje) en zijn te bestellen via onderstaande knop.

Datum: Vrijdag 11 oktober
Tijd: 16.00 tot 19.00 uur
Locatie: Museum Sophiahof
Sophialaan 10, 2514 JR Den Haag

Programma

16.00-16.30 uur – Inloop met koffie, thee en spekkoek
16.30-16.40 uur – Welkomstwoord door bestuurslid Ezra Papilaja
16.40-16.50 uur – Inleiding op de expositie door de kunstenaars
16.50-18.30 uur – Mogelijkheid om de expositie te bezoeken en na te praten met een hapje en een drankje
18.30-19.00 uur – Uitloop

Over de expositie

De kunstenaars Esmée Pattipeilohy, Kai Maipauw, Jerrold Saija, Joao Loupatty en Finn Maätita streven er in deze expositie naar om de pijnlijke en vaak verborgen erfenis van slavernij en kolonialisme zichtbaar te maken. Door gebruik te maken van diverse kunstvormen onderzoeken en verbeelden zij de diepe en blijvende impact van deze onderdrukkende systemen. Ieder van hen benadert het thema vanuit een uniek perspectief, waarbij zij niet alleen de historische context in kaart brengen, maar ook de voortdurende invloed van deze geschiedenis op de hedendaagse realiteit. De overkoepelende thema’s in hun werk belichten de blijvende sporen van slavernij en kolonialisme in de Molukse archipel, evenals de manieren waarop deze historische invloeden nog altijd doorwerken in het leven van de huidige generaties, zowel in hun persoonlijke ervaringen als in de bredere maatschappelijke context. Door deze verhalen te vertellen, dragen de kunstenaars bij aan een bredere dialoog over identiteit, herinnering en de voortdurende strijd tegen onrechtvaardigheid.

RE:CAST

Een cast kan verschillende betekenissen hebben: het is een mal waarin een positief en negatief samen een beeld vormen; het kan ook verwijzen naar een gipsverband dat als beschermende laag dient tijdens het genezingsproces. Daarnaast is er het concept van recasten/hercasten—het herverdelen van rollen binnen een narratief. In deze context krijgen de makers, als nazaten van de onderdrukten, de kans om dit keer zelf het verhaal vorm te geven en zich actief te positioneren tegenover de onderdrukker en diens interpretatie van de geschiedenis.

Meet the artists

Esmée Pattipeilohy

Esmée Pattipeilohy (Amsterdam, 2002) verkent in haar werk de waarde van achterblijfselen. “Wie wat bewaart, die heeft wat,” luidt het gezegde, maar wie bepaalt wat er bewaard wordt? Familiegeschiedenis, eetcultuur en het koloniaal verleden zijn thema’s die terugkeren in vraagstukken binnen haar kunstpraktijk. Haar gemengde Indisch-Moluks-Nederlandse culturele identiteit neemt de voorgrond in haar werk, in een poging houvast hierin te vinden. Deze vraagstukken uiten zich in verscheidene media, ruimtelijke ingrepen en installaties. Het is aan de kijker om van alle delen een geheel te maken.

Kai Maipauw

Kai is een transdisciplinaire kunstenaar uit Amsterdam. “Ik ben een dromer en een strijder.” Kai streeft ernaar om door middel van kunst de wereld om ons heen te begrijpen. “Kunst is het uiten van dingen die anders moeilijk zijn om over te praten; kunst is een oude vorm van communicatie; kunst is een manier van mensen vertellen wat ik denk of hoe ik me voel over een situatie; kunst is mijn therapie; kunst is mijn ontsnapping uit de realiteit.” 

Jerrold Saija

Als beeldend kunstenaar probeert Jerrold Eliano Saija (Sittard, 1996) herinneringen te vangen. Zodat ze niet vervliegen en we ze opnieuw kunnen ervaren, bewaren en doorgeven. Een herinnering is ontastbaar. Toch bevindt deze zich ergens: in ons lichaam, maar ook in gedeelde ervaringen, mondelinge geschiedenissen en archieven. Door uit deze netwerken te putten, bouwt Saija in zijn multimediale werk aan een (her)verbinding met Molukse ervaringen. Met onder andere video’s, sculpturen en 3D-modellen vormt hij een weefsel waarin zijn persoonlijke ervaringen en familiegeschiedenis besloten liggen, evenals koloniale sporen die doorklinken.

Finn Maätita

Finn Maätita is een Moluks-Nederlandse kunstenaar en onderzoeker, geboren en getogen in Nederland. Hij is recentelijk afgestudeerd in Fotografie aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Maätita verkent de tussengebieden van zijn culturele identiteit, wat resulteert in gelaagde mediainstallaties waarin tekeningen, geluid, bewegend beeld en performance samenkomen. De collectieve ervaring van dekolonisatie en intersectionaliteit motiveert hem om zich als Molukker te laten horen en zien. “Ik herinner me hoe ik als kind de dingen zag. Ik ga voortdurend een experiment aan met een taal die door iemand anders is opgelegd.”

Joao Loupatty

Joao Loupatty is een multidisciplinaire visuele verhalenverteller en docent, gespecialiseerd in design, ethiek en technologie. Met een achtergrond in zowel grafisch design als kunstmatige intelligentie, creëert hij werken waarin hij analoge en digitale technieken combineert om complexe verhalen te vertellen. Futurisme speelt een centrale rol in zijn werk. Hij stelt kritische vragen over de impact van nieuwe technologieën op onze samenleving, en verkent de ethische uitdagingen die daarmee gepaard gaan. Hij onthult hoe koloniale patronen en stereotypen voortleven in hedendaagse computerprogramma’s en kunstmatige intelligentie. In zijn futuristische werken creëert hij beelden van een mogelijke toekomst, door cultuur en technologie samen te brengen. Hij geeft daarbij ruimte aan de verhalen en perspectieven van de generaties die ons voorgingen. Door een droomwereld te creëren waarin hij natuur, cultuur en futurisme mengt probeert hij oude verhalen en tradities nieuw leven in te blazen. Naast het blootleggen van biases in technologie, benadert hij culturele symbolen met respect en zorg. Loupatty richt zich op het bouwen van futuristische beelden waarin symbolen en verhalen op een eerbiedige en representatieve manier worden verwerkt.

De zomervakantie is op veel plekken in het land alweer ten einde gekomen, maar wij blijven met deze ‘Groetjes uit’ nog éven in de vakantiesferen. In deze gastcolumn blikt Servaas Maturbongs terug op hoe Molukse jongeren in de jaren 70 hun zomervakantie beleefden met een bijzonder nieuw reisproduct van de NS: de Tienertoer. Voor een relatief klein bedrag konden jongeren acht dagen lang onbeperkt met de trein door heel Nederland reizen. Een paspoort naar vrijheid, saamhorigheid en avontuur.

“Rond 1970 hadden we geen vakantiecultuur. Onze ouders vonden het maar duur en onzin voor onze grote gezinnen. Onze status met het roze vreemdelingenpaspoort maakte het er niet beter op. Ik moest iedere zomer op vakantie bij mijn papa tua waar ik aardbeien en bessen kon plukken. Van mijn verdiende geld kon ik zelf schoolspullen kopen en van mijn papa tua kreeg ik een nieuwe outfit.

Ook in onze eigen wijk in Geleen was gedurende de zomer weinig te doen, behalve de activiteiten van de zondagsschool voor de kleintjes. Ik hield me vooral bezig met de leuke meisjes uit andere wijken die in onze wijk op vakantie waren. De Tienertoer was dus een uitkomst voor jonge pubers als ik. De sociale controle in de wijk was groot.

Je had Tienertoerders in alle soorten en maten. De grootste groep waren de nette jongens en meisjes die musea, pretparken en familie bezochten. Ze deden geen rare dingen. Zij blowden niet en sliepen nooit buiten. Ik raakte ooit in gesprek met een Moluks stel op Tienertoer. In hun KLM-koffer in Molukse kleuren hadden ze zelfs een lunchpakketje meegenomen.

Ik hoorde zelf bij de groep ‘anak katjo’, de ‘branieschoppers’. Het woord ‘branie’ stamt af van het Maleise woord ‘berani’, wat durfal betekent. Het was een aparte subcultuur. We waren de ‘undergrounders’ en droegen spullen van het Waterlooplein. Denk aan cowboylaarzen, maar ook superdure schoenen en laarzen van de Dungelmann en natuurlijk de krom gemaakte Ray-Ban zonnebril. Er werd dan ook veel ingebroken door onze groep waar velen elkaar al kenden van justitiële jeugdinrichtingen als Valkenheide en St. Joseph. Niet de gemakkelijkste jongens dus. Ik houd ze liever anoniem, maar er waren ook Molukse meiden bij…

In 1972 kraakte ik met wat Duitse meiden een pand op de Gouwenaarssteeg, een zijsteegje van de Korte Nieuwendijk vlakbij Amsterdam Centraal. In no-time stroomde het pand vol met onze Tienertoervrienden die we meenamen. We brachten er vele weken al zingend door. Er was stroom noch water, wassen deden we aan een schipperspomp en later op het station of het badhuis op de Jordaan. Met enkele anderen ging ik werken bij de Batco, een sigarettenfabriek waar ze Gladstone maakten. Zo kon ik fatsoenlijk eten en mijn kleren wassen. Ik hoefde niet te stelen zoals sommige anderen. Vele kenden elkaar van onder andere het uitgaansleven en voetbaltoernooien, en de band groeide.

Met de oudere jongens hadden we kennis gemaakt bij onze overnachtingen in het Vondelpark en sleepinns als op de Rozengracht. Grote groepen gingen uit bij het fameuze Schuurtje in Roermond, het Witte Paard in Deventer, Extase en Pietje Bell in Nijmegen. Ik zal er een paar vergeten zijn, maar iconisch was het legendarische Van Dijk in Loosdrecht op zondagmiddag. Toen heetten discotheken nog ‘dancing’.

Ik kan nog vele leuke dingen vertellen over bijvoorbeeld het vervalsen van de Tienertoerkaarten, maar dan ben ik nog lang bezig. We mochten elkaar en herkenden dingen in elkaar. Sommigen trouwden met elkaar. In het tweede decennium van de nieuwe eeuw organiseerden we enkele succesvolle reünies waar we een goed doel aan verbonden.”

Advertentie voor de Tienertoer in het Algemeen Dagblad van 27 juni 1969.

Net voor de zomer had Museum Maluku de eer om drie studenten van de Reinwardt Academie te verwelkomen voor de zogeheten Reinwardt Take-Over. Dit unieke project biedt tweedejaars studenten de kans om hun kennis in de praktijk te brengen door te werken aan specifieke vraagstukken van erfgoedinstellingen. Voor Museum Maluku betekende de Take-Over een gelegenheid om de complexe uitdaging van het beheer van onze collecties aan de studenten voor te leggen.

Uitdagingen in collectiebeheer
Sinds de sluiting van het Moluks Historisch Museum in 2012 heeft de gehele collectie in opslag gelegen. De deelcollecties zijn vanaf 2022 uit de opslag verhuisd naar drie verschillende depots in Rotterdam. Een mooie stap in de goede richting. Van hieruit kan het werken aan de collectie een goed vervolg krijgen: ordenen, registreren, conserveren en weer toegankelijk en zichtbaar maken.
Een deel van de collectie staat in het Museumdepot van de gemeentelijke musea van Rotterdam. Daar is de ruimte beperkt. De vraag die Museum Maluku de studenten daarom voorgelegd heeft, is: welke oplossingen kunnen we bedenken om de opslag te verbeteren om de collectie goed toegankelijk te maken voor digitalisering, registratie en bruiklenen? Een vraagstuk waar de studenten met veel enthousiasme en creativiteit aan hebben gewerkt.

Bewuste keuze
Voor de studenten was de keuze om de Take-Over bij Museum Maluku te doen een bewuste. Nyssa Schön, één van de betrokken studenten, legt uit: “Tijdens onze studie kregen we een selectie van erfgoedinstellingen met bijbehorende probleemstellingen om uit te kiezen. Voor mij en mijn medestudenten stond Museum Maluku hoog op onze lijst, vooral vanwege de uitdagende probleemstelling.” Nyssa benadrukt hoe deze ervaring haar kijk op de Molukse geschiedenis heeft verdiept: “Hoewel ik al veel over de Molukkers had gelezen, kende ik het museum niet goed. Het bezoek aan de tentoonstelling ONS LAND en het verkennen van de collectie heeft me veel meer geleerd dan wat ik op school had meegekregen.”

Conclusies en toekomstvisie
Een goede registratie van de gehele collectie is van belang en noodzakelijk, zowel de museale objecten, beeld en audio alsook het archief. Maar, concludeerden de studenten: ontzamelen is ook een urgente zaak. Het proces van ontzamelen of verantwoord afstoten van objecten uit de collectie, behoort bij een goed collectiebeheer. Het is essentieel om voldoende ruimte te creëren en het depot toegankelijk te houden. Door zorgvuldig te evalueren welke objecten behouden moeten blijven en welke afgestoten kunnen worden, kan Museum Maluku zich richten op de verbetering van de kwaliteit van de collectie en ook een beter collectiebeheer. Museum Maluku deelt deze visie in grote lijnen en is al actief bezig met deze aanpak. We zijn blij dat deze nieuwe generatie erfgoedprofessionals dezelfde inzichten deelt en het belang hiervan onderstrepen.

Hoofd Collecties Huib Akihary aan het werk met studenten Nyssa Schön, Kimmy Wolbrink en Fenna van Wijngaarden.

NU TE ZIEN: MANO SOM – MALUKU 2.0

Lees meer

11 OKTOBER – OPENING EXPOSITIE RE:CAST

Lees meer

Samen met Museum Sophiahof trappen we het nieuwe culturele seizoen af met de eerste editie van het 9-daagse Rasa Festival! Geniet van 14 t/m 22 september 2024 van filmvertoningen, performances, exposities, workshops en talks. De Sophiazaal biedt negen dagen lang een rijkgevuld programma, gecreëerd in samenwerking met het Indisch Herinneringscentrum, Stichting Pelita en Museum Sophiahof. In het weekend verandert het buitenterrein in een levendige pasar met diverse kraampjes en muziek. Leer, beleef en geniet!

Praktische informatie

Een dagticket voor het Rasa Festival kost €5,-. Hiermee heb je toegang tot het terrein van Museum Sophiahof en alle programmaonderdelen in de tuin. Voor de overige programmaonderdelen heb je een extra kaartje van €7,50 nodig. Een bezoek aan de tentoonstelling ONS LAND kost €5,-. Bekijk hieronder het programma van Museum Maluku en bestel je tickets!

Locatie: Museum Sophiahof, Den Haag
Sophialaan 10, 2514 JR Den Haag

Programma Museum Maluku

Zaterdag 14 september 

13.00-17.00 | Live Jam Session: Gezellig Gezellig! | Het wordt in de Sophiazaal écht gezellig met de Molukse huisband bestaande uit topmuzikanten Robert Liwier (drums), Elkana van Motman (bass), Dylano Blok-Umarella (keys), Ray Pical (gitaar) en Karl Kiriwenno (gitaar). En… je kunt zelfs een liedje meezingen! Stuur een mail naar nusaloudness@gmail.com met je naam, leeftijd, wat je wil doen en welk(e) nummer(s) (max. 2) je wil brengen. Wees er snel bij en claim jouw moment om op het Rasa Festival te shinen.

Zondag 15 september 

19.30-20.30 | Filmvertoning: Lagu Lagu | De documentaire Lagu Lagu laat zien hoe de Molukse jazz- en popzangeres Jessica Manuputty in het herdenkingsjaar 2021 een plaat maakt met authentieke Molukse muziek. Deze traditionele Molukse liedjes, ‘lagu lagu’, gaan over heimwee. Heimwee naar de Molukken en Ambon in het bijzonder. Jessica spant zich in om de muziek traditioneel te laten klinken maar wil toch ook haar eigen ideeën en die van haar musici eraan toevoegen. Op deze manier maakt zij met producent Jett Rebel een unieke plaat.

Na de filmvertoning organiseert Museum Sophiahof een nagesprek met Jessica Manuputty, inclusief een adembenemend optreden. Let op: hier heb je een apart ticket voor nodig. Reserveer je tickets voor het nagesprek en optreden via de website van Museum Sophiahof.

Woensdag 18 september 

20.00 | Lezing | Aone van Engelenhoven, universitair docent Zuidoost Aziatische Taalwetenschap aan de Universiteit Leiden, geeft een lezing over taal. Hij zal onder meer spreken over de ontwikkeling van Molukse talen in de diaspora en op de Molukken zelf.

Donderdag 19 september 

17.30 | Let’s start Unboxing! | Beleef een unieke live-opname van Museum Maluku’s nieuwe vodcast over immaterieel Moluks erfgoed: Unboxing. Ontmoet de makers, presentatoren, experts en deelnemers van deze vodcast, die later dit jaar wordt gelanceerd. Wat betekent immaterieel Moluks erfgoed? Wat inspireerde hen om deze vodcast te maken? Wat hopen ze te bereiken met het uitpakken van dozen? Directeur Henry Timisela, presentator Gerlov van Engelenhoven, producent Yanise Zijlstra en de vaste crew vrijwilligers van Museum Maluku gaan hier samen over in gesprek. Luister mee en ervaar hoe verhalen, herinneringen en tradities tot leven komen!

Unboxing – Uitgepakte Verhalen is een vodcast waarin generaties uit Molukse gemeenschappen samenkomen om dozen te openen en hun verhalen, rituelen en tradities te delen. De vodcast viert Moluks immaterieel erfgoed, en de diversiteit en dynamiek ervan. De vodcast wordt geproduceerd door Museum Maluku met steun van het Vfonds. Mis het niet!

Zondag 22 september

Pop-up expositie Suzette Huwae | Neem een kijkje bij de pop-up expositie van Suzette Huwae! Het werk van Suzette Huwae richt zich op vrouwen, met een speciale focus op sterke en krachtige vrouwen. Ze streeft ernaar hun schoonheid te tonen door middel van levendige kleuren, met aandacht voor elk detail van hun gezicht of lichaam. Haar schilderijen worden gekenmerkt door gedurfde, expressieve penseelstreken, spatten en druppels verf. Deze elementen benadrukken de schoonheid van de vrouw, waarbij glinstering wordt gecombineerd met een zekere rauwheid in hun uitstraling.

Iedere dag 

Grijp de laatste kans om de expositie MALUKU 2.0 te bezoeken! T/m 22 september presenteert Museum Maluku deze indrukwekkende video-installatie van filmregisseur, scenarioschrijver en editor Mano Som. De installatie brengt een ode aan twee eeuwenoude traditionele Molukse dansvormen, de menari en cakalele, en geeft ze een eigentijdse twist.

En nog veel meer…

Benieuwd naar het volledige programma voor het Rasa Festival? Bekijk de website van Museum Sophiahof!

NU TE ZIEN: MANO SOM – MALUKU 2.0

Lees meer

11 OKTOBER – OPENING EXPOSITIE RE:CAST

Lees meer

In het levendige hart van Ambon staat het Bahasa Basudara Café als een baken van kennisoverdracht en gemeenschapszin. Onder de bezielende leiding van manager Boudewijn Waas, biedt dit unieke etablissement meer dan alleen een goede kop koffie. Met een boeiende achtergrond en een doel om taalvaardigheden in de Molukken te bevorderen, zijn Boudewijns verhaal en de initiatieven van het café bijzonder inspirerend.

Terug naar de roots
Boudewijns pad naar het Bahasa Basudara Café begon vier jaar geleden tijdens de COVID-19-pandemie. “Ik ben geboren en getogen in Jakarta, maar ik besloot tijdens de pandemie naar Ambon te verhuizen,” deelt hij. Via Bahasa Basudara faciliteerde hij Engelse taallessen in Hutumuri, het dorp waar zijn familie vandaan komt. Bahasa Basudara is een internationaal educatief en sociaal platform dat erop gericht is de taalvaardigheden in de Molukken te verbeteren. Eind 2023 erkende Boudewijns oom Jeff zijn toewijding en potentieel, en nodigde hem uit om het nieuw geplande Bahasa Basudara Café in Ambon te beheren. In februari 2024 was het café klaar om te openen. “We hebben een team van barista’s samengesteld die Engels konden spreken en uitstekende gastvrijheid konden bieden. Dat is wat ons café onderscheidt.”

Meer dan een café
Het Bahasa Basudara Café is niet zoals elk ander café. “Het is een plek waar je koffie kunt drinken en met vrienden kunt kletsen, maar ook een ruimte waar je talen kunt leren zoals Engels, Nederlands of Duits,” legt Boudewijn uit. Naast wereldtalen biedt het café ook lessen aan in lokale talen zoals Wemale en Alune, om het Molukse taalkundige erfgoed te behouden. Bovendien organiseert het café verschillende gemeenschapsevenementen, variërend van smartphonefotografie-lessen tot live-uitzendingen van het Europees Kampioenschap, waardoor een ruimte ontstaat waar diverse interesses en achtergronden samenkomen. “We staan open voor vele gemeenschappen,” zegt Boudewijn. “Het Bahasa Basudara Café bevordert het maken van nieuwe verbindingen. Je kunt hier nieuwe vrienden ontmoeten en je familie vinden.”

Wereld aan kansen
Boudewijns passie voor taal leren is zowel persoonlijk als gedreven door een visie voor de toekomst van de Molukken. “We moeten talen zoals Engels leren om onze cultuur en toerisme de wereld in te brengen,” zegt hij. “Toen ik terugkwam van Jakarta naar Hutumuri, keken mensen vreemd op toen ik Engels sprak. Voor mij benadrukte dit de noodzaak van taalonderwijs. Ik realiseerde me dat we onze menselijke hulpbronnen moeten opbouwen. Engels leren is de eerste stap voor kinderen om betere kansen in de toekomst te hebben, misschien zelfs in het buitenland.” Boudewijn zelf spreekt meerdere talen, zoals Engels, Nederlands en een beetje Noors om contact te houden met zijn familie die over verschillende landen verspreid woont. “Elke taal opent een hele nieuwe wereld en meer kansen,” merkt hij op.

Voor de gemeenschap
Vooruitkijkend heeft Boudewijn spannende plannen voor het Bahasa Basudara Café. “We gaan samenwerken met de auditief beperkte gemeenschap in Ambon en we beginnen misschien binnenkort met Franse lessen,” deelt hij. In augustus zal een Engelse les worden gelanceerd met een docent van de British School Jakarta, en filmavonden met Engelse films staan ook op de planning. “Ik ben enthousiast over deze toekomstige projecten. Elke nieuwe les of evenement is een kans om verbindingen op te bouwen en onze gemeenschap te versterken,” zegt Boudewijn. Zijn visie is duidelijk: taal gebruiken als een instrument om levens te verrijken en een verbonden gemeenschap in de Molukken te bevorderen.

English translation

Nestled in the vibrant heart of Ambon, the Bahasa Basudara Café stands as a beacon of learning and community. Managed by Boudewijn Waas, this unique establishment offers more than just a good cup of coffee. With a rich backstory and a mission to enhance language skills across the Moluccas, Boudewijn’s journey and the café’s offerings are truly inspiring.

Back to the roots
Boudewijn’s path to the Bahasa Basudara Café began four years ago during the COVID-19 pandemic. “I was born and raised in Jakarta, but I decided to move to Ambon during the pandemic,” he shares. Through Bahasa Basudara, he started facilitating English classes in Hutumuri , the village where his family is from. Bahasa Basudara is an international educational and social platform aimed at enhancing language skills in the Moluccas. At the end of 2023, Boudewijn’s uncle Jeff recognized his dedication and potential, and invited him to manage the newly planned Bahasa Basudara Café in Ambon. By February 2024 the café was ready to open. “We built a team of baristas who could speak English and provide excellent hospitality. That’s what sets our café apart.”

More than a café
The Bahasa Basudara Café is not like any other café. “It’s a place where you can drink coffee and have a chat with friends, but also a space where you learn languages like English, Dutch or German,” Boudewijn explains. In addition to global languages, the café also offers classes in local languages such as Wemale and Alune, ensuring the preservation and appreciation of Moluccan linguistic heritage. Moreover, the café hosts various community events, ranging from smartphone photography classes to live screenings of the European Championship, creating a space for diverse interests and backgrounds to converge. “We’re open to many communities,” Boudewijn adds. “Bahasa Basudara Café fosters making new connections. You can make new friends and find your family here.”

World of opportunities
Boudewijn’s passion for language learning is both personal and driven by a vision for the future of the Moluccas. “We need to learn languages like English to introduce our culture and tourism to the world,” he says. “When I came back from Jakarta to Hutumuri, people looked at me strangely when I spoke English. For me, this highlighted the need for language education. I realized we need to build our human resources. Teaching English is the first step for kids to have better opportunities in the future, maybe even abroad.” Boudewijn himself speaks several languages, such as English, Dutch and a bit of Norwegian to connect with his family located all over the globe. “Every language opens up a whole new world and more opportunities,” he notes.

Community empowerment
Looking ahead, Boudewijn has exciting plans for the Bahasa Basudara Café. “We’re going to work with the deaf community in Ambon and we might start providing French classes soon,” he shares. In August, an English class will be launched with a tutor from the British School Jakarta, and movie nights featuring English films are also in the works. “I’m excited about these future projects. Every new class or event is an opportunity to build connections and empower our community,” Boudewijn says. His vision is clear: to use language as a tool to enrich lives and foster a supportive, connected community in the Moluccas.

30 juli – Jendela Maluku

Lees meer

NU TE ZIEN: MANO SOM – MALUKU 2.0

Lees meer

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 22 JULI 2024. GEPOST IN NIEUWS

De VriendenLoterij Museumprijs, een samenwerking tussen het Cultuurfonds, de VriendenLoterij en de Museumvereniging heeft Museum Maluku en het Indisch Herinneringscentrum met onze tentoonstelling ONS LAND – Dekolonisatie, generaties, verhalen genomineerd!

De prijs van 100.000 euro wordt elk jaar toegekend aan een Nederlands museum met onderscheidende presentaties of activiteiten binnen een wisselend thema. De jury bepaalt het thema en kiest de genomineerden. Het thema voor dit jaar is Levende tradities: immaterieel erfgoed en musea. Uiteindelijk kiest het publiek de winnaar.

Deze zomer bezoekt de jury de zeven kandidaten van de longlist. Uiteindelijk zal een selectie van drie musea een publieke stemronde krijgen. Wij hopen de prijs in de wacht te slepen zodat we onze tentoonstelling uit kunnen breiden en verbeteren voor ons publiek. Houd onze nieuwsbrief en socials in de gaten voor meer updates of kijk op www.museumprijs.nl

30 juli – Jendela Maluku

Lees meer

NU TE ZIEN: MANO SOM – MALUKU 2.0

Lees meer

GESCHREVEN DOOR HENRY TIMISELA OP 27 JUNI 2024. GEPOST IN NIEUWS

De eerste helft van 2024 zit er alweer bijna op. Een mooi moment voor directeur Henry Timisela om je mee te nemen langs alle hoogtepunten in Museum Maluku tot nu toe, en vooruit te blikken op wat het jaar nog in petto heeft.

Beste lezer,

De zomer begint eindelijk op gang te komen en terwijl de zon over het museum schijnt, neem ik graag de tijd om terug te blikken op de bijzondere eerste helft van dit jaar. Onze tentoonstellingen hebben niet alleen de collecties tot leven gebracht, maar ook een prachtige impact gehad op onze bezoekers. Al zeg ik het zelf hoor. Wanneer ik namelijk het museum café inloop en een gesprek aanga met de bezoekers, merk ik vaak veel enthousiasme!

Een van de hoogtepunten was de tentoonstelling Uitgepakt, waarin we een Molukse woonbarak uit de jaren 50 reconstrueerden. Deze reconstructie bracht een stroom van herinneringen naar boven bij onze bezoekers. Grootouders vertelden hun kleinkinderen over het leven in de kampen, wat hen een beter begrip gaf van hun Molukse familiegeschiedenis. Ook niet-Molukse bezoekers kregen hierdoor een indringend beeld van de opvang van Molukkers na hun aankomst in 1951. Het was echt mooi en vaak ook ontroerend om te zien hoe deze tentoonstelling gesprekken op gang bracht, niet alleen binnen gezinnen maar ook tussen verschillende gemeenschappen. Dit is waar Museum Maluku onder andere voor staat.

De expositie Uitgepakt: Van kist naar kast die eerder dit jaar te zien was.

Deze interacties en herinneringen hebben een, hopelijk blijvende, indruk achtergelaten. Sterker nog, we ontvangen steeds meer verzoeken van Molukse woongemeenten door het hele land om delen van onze collectie te exposeren. Bijvoorbeeld in Deventer, Groningen en Nistelrode. Vaak worden deze verzoeken gedaan ter gelegenheid van jubilea van Molukse gemeenschappen in die woonplaatsen. Het is daarom een eer om te zien hoe onze collectie een brug slaat tussen verleden en heden, en bijdraagt aan het vieren van onze gedeelde geschiedenis.

Onze mobiele expositie Gedeelde Geschiedenis tijdens het 60-jarige jubileum van de Molukse wijk De Wijert in Groningen.

Onze samenwerking met de Molukken zelf verloopt eveneens naar wens. We zijn overtuigd om meer van elkaar te ontdekken en onze collecties te verrijken. Hoewel dit een lange-termijnproject is, is het wel fijn om te melden dat we volop investeren in deze samenwerking met bijvoorbeeld Museum Siwalima op Ambon. Tegelijkertijd werken we achter de schermen hard aan de digitalisering van onze archieven, wat een spannend vooruitzicht biedt voor de toekomst. Hierover vertel ik later graag meer.

Samenwerken met het onderzoeksteam van Museum Siwalima.

Maar laten we ook vooruitkijken naar wat er na de zomervakantie op ons programma staat. We hebben nieuwe producties gepland, zoals een videopodcast over immaterieel erfgoed genaamd Unboxing. Daarnaast komt er een livestream met Bahasa Basudara Cafe op Ambon, en een gloednieuwe expositie waarin jonge Molukse kunstenaars reflecteren op kolonialisme en slavernij op de Molukken. Ook hier is het weer inspirerend om te zien hoe deze jonge artiesten hun perspectieven delen en zo bijdragen aan een breder begrip van onze geschiedenis.

Gedurende deze zomerperiode presenteren we met trots de video-installatie van Mano Som, getiteld MALUKU 2.0. Deze installatie biedt een moderne kijk op dans binnen onze cultuur en geschiedenis, en we zijn er enorm trots op deze met jullie te delen.

Still uit de video-installatie MALUKU 2.0.

Terwijl we genieten van de warme dagen, is het duidelijk dat Museum Maluku meer is dan een bewaarplaats van objecten. Echt. Het is meer dan dat. Het is een levendige (digitale) ontmoetingsplaats waar herinneringen worden gedeeld en verhalen worden verteld. Laten we deze zomer gebruiken om te reflecteren op ons verleden, te genieten van het heden, en vol enthousiasme vooruit te kijken naar wat komen gaat.

Ik wens jullie allen een prachtige zomer toe en hoop jullie binnenkort in ons museum te mogen verwelkomen!

Henry Timisela
Directeur Museum Maluku

20 JULI – PENCAK SILAT FESTIVAL

Lees meer

30 JULI – JENDELA MALUKU

Lees meer

NU TE ZIEN: MANO SOM – MALUKU 2.0

Lees meer