Skip to main content

Moluks erfgoed in beeld en geluid

Moluks erfgoed in beeld en geluid

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP . GEPOST IN NIEUWS

Museum Maluku stapte vorig jaar aan boord van het Programma Indisch Erfgoed Digitaal (PIED), een initiatief dat zich richt op het digitaliseren en online beschikbaar stellen van het erfgoed van de Indische en Molukse gemeenschappen in Nederland. Yanise Zijlstra en Manouk Kipuw, onze vrijwilligers voor collectiebeheer, zijn de afgelopen maanden druk met de aanvraag voor het programma bezig geweest. Zij nemen je mee in het proces rondom PIED en de keuze om de unieke audiovisuele collecties van Museum Maluku hier een essentiële rol in te laten spelen.

Programma Indisch Erfgoed Digitaal
“Vorig jaar hebben we ons aangemeld voor het Programma Indisch Erfgoed Digitaal, ook wel bekend als PIED,” vertelt Yanise. “PIED werd in 2022 geïnitieerd in het kader van de collectieve erkenning van de Indische en Molukse gemeenschappen in Nederland. Het project richt zich specifiek op erfgoed uit de periode van 1930 tot 1968, waarbij het de verhalen verzamelt van mensen met wortels in voormalig Nederlands-Indië. Hiermee bedoelen ze zowel degenen die zelf naar Nederland zijn gekomen als degenen van wie de voorouders tussen 1930 en 1968, als gevolg van oorlogsgeweld en naoorlogse ontwikkelingen, naar Nederland zijn gekomen. Een groot gedeelte van de collectie van Museum Maluku beslaat deze periode, dus we kwamen in aanmerking voor deelname. Het Museum Maluku bezit een grote collectie met deelcollecties zoals museumobjecten, boeken, archivalia, foto’s en audiovisueel materiaal. De mensen van PIED vertelden ons dat ze nog niet veel audiovisuele aanvragen hadden binnenkregen. Onze collectie audiovisueel materiaal is heel bijzonder, dus de keuze lag voor de hand.”

column-av-pied-museum-maluku-digitalisering

Uniek, opmerkelijk en specifiek Moluks
“Het materiaal dat wij in PIED meenemen, bestaat uit archivalia en beeldmateriaal dat uniek, opmerkelijk en specifiek Moluks is en binnen de periode van 1930 tot 1968 valt,” zegt Yanise. “We brengen ook bijzondere audiovisuele materialen mee, zoals Single8-filmpjes en oude geluidsbanden.”
“Soms staat er wat geschreven op de hoesjes,” vult Manouk aan, “of op bijgevoegde A4’tjes over de inhoud van het materiaal, maar vaak hebben we nog geen idee wat er precies is vastgelegd. Persoonlijk ben ik vooral nieuwsgierig naar het dagelijkse leven van de Molukkers in de woonoorden, omdat het in deze tijd zo moeilijk is om je voor te stellen hoe dat was.”
Een interessante collectie die we laten digitaliseren, is die van prof. Jos Platenkamp,” zegt Yanise. “Platenkamp heeft jarenlang onderzoek gedaan in de Noord-Molukken en daar de lokale adat-rituelen op beeld vastgelegd en beschreven.”

Uitpakken
“Samen met de projectmedewerkers van PIED hebben we grote delen van de collectie geïnventariseerd. We hebben gekeken naar de hoeveelheid meter materiaal, wat de herkomst ervan is en of het qua tijdsperiode binnen het programma past,” vervolgt Manouk. “Het is heel veel uitpakken. Wat in PIED meegenomen wordt, is nog lang niet al ons audiovisuele materiaal. We hebben nog zoveel stukken, ook van na 1968.”
“Hoewel we ontzettend nieuwsgierig zijn naar de inhoud en het materiaal het liefst zelf al willen afspelen, werd ons dat afgeraden omdat de banden soms zo oud zijn dat er een risico is dat ze dan beschadigen,” vult Yanise aan. “Dat willen we natuurlijk vermijden. Een professionele partij digitaliseert het materiaal voor ons, zodat we daarna eindelijk kunnen ontdekken wat erop staat.”

column-av-pied-museum-maluku-digitalisering-3

Bijzondere vondsten
“Een deel van de audiovisuele bestanden van Museum Maluku was eerder al gedigitaliseerd, waaronder een serie interviews met Molukse ex-mariniers en ex-KNIL-militairen,” zegt Yanise. “Mijn opa was ook zo’n Molukse marinier en tijdens het struinen door het archief vond ik zijn interview ineens terug. Ik zag de naam ‘M. Workala’ staan en dacht: “Hé, dat is mijn opa!” Ik wist wel van de interviews af, maar om zijn naam daar tussen te zien staan, vond ik erg bijzonder. Mijn eigen familiegeschiedenis werd ineens heel tastbaar. Het is de bedoeling dat we onze collecties na het digitaliseren toegankelijk gaan maken voor het publiek. Dat zij straks wellicht ook stukjes van zichzelf of hun families in deze collecties terug kunnen vinden, is denk ik heel belangrijk.”

Ons Land, bamboefluit

Nu te zien: ONS LAND

Een tentoonstelling over de Nederlandse koloniale geschiedenis in de Oost en hoe die nog altijd doorwerkt.

Lees meer


de-kwante-kaketoe-venlo-carnaval-molukkers-4

Groetjes uit Venlo

De onvergetelijke boerenbruiloft van De Kwante Kaketoe

Read more

Lees verder

Groetjes uit Venlo: Carnaval met een Molukse twist

Groetjes uit Venlo

Carnaval met een Molukse twist: De onvergetelijke boerenbruiloft van De Kwante Kaketoe

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP . GEPOST IN NIEUWS

In onze nieuwe rubriek ‘Groetjes uit…’ vertellen we bijzondere verhalen op het gebied van Molukse kunst, cultuur en erfgoed van over de hele wereld. We trappen de serie af met het verhaal van de Molukse carnavalsvereniging De Kwante Kaketoe uit Venlo. De vereniging kreeg de eervolle taak om de boerenbruiloft te organiseren, een jarenlange traditie op de laatste dag van het Venlose carnaval. Geboren en getogen Venlonaar Rio Lekatompessy, bekend als oprichter en host bij de podcast Molukse Takkie, deelt alles over hun reis naar de boerenbruiloft. Van het ontstaan van de vereniging tot aan hoe de Molukse cultuur verweven werd met de Venlose carnavalstradities.

De opkomst van De Kwante Kaketoe
De Kwante Kaketoe begon tien jaar geleden als een bescheiden, Molukse loopgroep die meedeed aan de carnavalsoptocht in Venlo. Verkleed als toy soldiers, met een knipoog naar het verleden van de eerste generatie Molukkers in Nederland, zetten ze de toon voor wat zou uitgroeien tot een enorme vereniging. “In 2022 werd voorzichtig bij ons gepolst of wij de boerenbruiloft wilden organiseren,” vertelt Rio. “Toen hebben we een informatieavond georganiseerd om dat een beetje te peilen. Na die avond waren er direct al 200 personen die zich aan hadden gemeld om mee te doen. Toen dacht ik direct: dit is serious business.”

  • de-kwante-kaketoe-venlo-carnaval-molukkers

  • de-kwante-kaketoe-venlo-carnaval-molukkers-6

  • de-kwante-kaketoe-venlo-carnaval-molukkers-2

  • de-kwante-kaketoe-venlo-carnaval-molukkers-3

Foto’s: Roel Schoonderbeek & Sven Jacobs

De weg naar de boerenbruiloft
In april vorig jaar werd officieel bekendgemaakt dat De Kwante Kaketoe de boerenbruiloft mocht organiseren. “Een enorme eer, want er zijn veel verenigingen en bedrijven die het heel graag willen doen,” vervolgt Rio. “We zijn heel snel alles in het werk gaan stellen om een stichting te worden. Binnen de stichting kreeg iedereen een eigen rol waarmee hun talenten uit het dagelijks leven werden benut. We groeiden uit tot een serieuze organisatie. En iedereen deed het werk ook nog eens vrijwillig, volledig uit liefde.”

Venlose traditie in een Moluks jasje
In februari van dit jaar was het zover: bruid Dénis Ririhatuela en bruidegom Hermi Sahuleka werden in de onecht met elkaar verbonden. “Natuurlijk zaten er Molukse elementen in onze boerenbruiloft verweven. Zo hadden we corsages met tropische bloemen en droeg de bruid een kap gemaakt van haar oma’s kebaya’s (traditionele blouse-jurken) uit Ambon. De mensen op het Stadhuisplein juichten ons toe en zwaaiden met de lenso putih (witte zakdoek).”

de-kwante-kaketoe-venlo-carnaval-molukkers-4

Foto: Sven Jacobs

Impact
Achteraf stroomden de reacties vanuit het hele land binnen. “Men zag ons als een inspiratie om elkaar te accepteren en elkaars cultuur te omarmen. Eén van de berichten in onze mailbox luidde: “Een voorbeeld voor alles wat een dubbele achtergrond heeft. Lang leve de verscheidenheid, de uniciteit en al het andere wat te vinden is in ons mooie Venlo.” Onze boodschap en missie is om als Molukse gemeenschap te verbinden met elkaar en met onze stad Venlo. Dit soort reacties laten zien dat dat is gelukt. Echt kippenvel!”

Nooit meer naar huis
Traditiegetrouw schreef het boerengezelschap een eigen lied: ‘Weej gaon nao de broélof’ op de melodie van het welbekende ‘Rasa Sayang Keneh’. “Het idee lag er al vrij snel om dit lied te gaan doen. Dat is natuurlijk een bruiloftsliedje en hoort helemaal in die sfeer. Maar hoe doen we dat op een ludieke manier zonder dat we er de draak mee steken? Gelukkig worden in het Venlose carnaval geen liedjes over toeters op waterscooters of bier en tieten geschreven; het zijn romantische liedjes, langzame liedjes, liedjes over teruggaan naar het zuiden en het Venlonaar zijn. Dat gaf richting. We zingen ‘samen dansen, dansen wij naar het stadhuis’, maar ook ‘we gaan nooit meer naar huis’. En we gaan ook nooit meer naar huis. Het is een leus voor tijdens het feesten, maar ook wat ons leven is.”

Samen sterk
“Ik kijk terug op een hele bijzondere tijd waarin we weer naar elkaar toe zijn gegroeid. Het stichtingsleven bestond binnen de Molukse gemeenschap in Venlo eigenlijk niet meer. Met De Kwante Kaketoe en het organiseren van de boerenbruiloft hebben we het verlangen naar gemeenschapszin weer uitgesproken. Dat we dat nu terug hebben, doet mij heel erg goed.”

de-kwante-kaketoe-venlo-carnaval-molukkers-5

Foto: Sven Jacobs

Ons Land, bamboefluit

Nu te zien: ONS LAND

Een tentoonstelling over de Nederlandse koloniale geschiedenis in de Oost en hoe die nog altijd doorwerkt.

Lees meer


Reïnda Hully, conservator, Museum Maluku, metaafhof, depot, Rotterdam

Museumcollectie

De geschiedenis, cultuur en actualiteit van de Molukse gemeenschappen in zowel Nederland als de Molukken.

Lees meer

Lees verder

Finissage ‘Uitgepakt – Van kist naar kast’

Finissage ‘Uitgepakt – Van kist naar kast

Let op: Er zijn geen tickets meer beschikbaar

Museum Maluku nodigt je van harte uit voor de finissage van de indrukwekkende expositie ‘Uitgepakt – Van kist naar kast’. Op donderdag 8 februari 2024 sluiten we de expositie feestelijk af met een boeiend programma en een speciale avondopenstelling van het museum.

Een bijzonder stuk historie
Met ‘Uitgepakt – Van kist naar kast’ duik je in de geschiedenis van de Molukse gemeenschappen in Nederland. Deze unieke expositie werpt een licht op de aankomst van Molukkers in 1951 en hun vroege jaren in barakkenkampen. Een nagebouwde barakkamer toont authentiek meubilair, huishoudelijke artikelen en persoonlijke bezittingen uit de beginjaren, en biedt een indringende blik op de beperkte leefruimte. Aan de hand van een installatie met originele koffers en legerkisten, het audioproject ‘Currents’ van kunstenaar en onderzoeker Finn Maätita en meer dan 200 objecten uit de museumcollectie ontdek je het verhaal van saamhorigheid, doorzettingsvermogen, gemeenschapszin, veerkracht en verzet binnen de Molukse gemeenschap in die tijd.

Uitgepakt: Van kist naar kast, expositie, Museum Maluku

Programma
Directeur Henry Timisela opent de avond met een hartelijk welkomstwoord. Achter de schermen wordt hard gewerkt aan de inventarisatie en beoordeling van de gehele museumcollectie, waarover conservator Huib Akihary een update zal geven. Na het programma heb je de gelegenheid om ‘Uitgepakt – Van kist naar kast’ te bezoeken tijdens de speciale avondopenstelling. Verwacht spoken word, livemuziek, en de kans om elkaar weer te ontmoeten.

Locatie: Museum Sophiahof, Den Haag
Tijd: 17.00 tot 19.00 uur (inloop vanaf 16.30 uur) 

Tickets
Tickets kosten €7,50 per stuk (incl. welkomstdrankje) en zijn te bestellen t/m maandag 5 februari 2024. Tot dan!

Let op: Er zijn geen tickets meer beschikbaar

Lees verder

Update collectie: van verhuizing tot vooruitzichten

Update collectie: van verhuizing tot vooruitzichten

GESCHREVEN DOOR HUIB AKIHARY OP . GEPOST IN NIEUWS

2023 was een jaar van keihard werken aan het behoud en beheer van de collecties van Museum Maluku. We hebben je via onze columns regelmatig op de hoogte gehouden van onze inspanningen en vorderingen. Hoofd Collecties Huib Akihary vat het afgelopen jaar nog eens samen en werpt een blik op wat ons te wachten staat in 2024.

Eind 2022 en begin 2023 zijn alle museale objecten en een deel van het archief van Museum Maluku uit de opslag in Alblasserdam naar Rotterdam getransporteerd. Vijf pallets archiefmateriaal gingen naar de archiefruimte aan de Piekstraat in Rotterdam-Zuid. De museale objecten verhuisden naar de depotruimte in het museumdepot van Rotterdam in de Alexanderpolder dat Museum Maluku tot eind december kon huren van het Maritiem Museum. De gehele collectie is uitgepakt, gecheckt en schoongemaakt. Dat hield in, het nakijken van alle objecten op staat en conditie en vervolgens stofvrij maken, labelen en indien nodig ompakken in zuurvrij papier en zuurvrije dozen.
Verschillende objecten bestaande uit organisch materiaal moesten een zuurstofvrije behandeling krijgen om aanwezige micro-organismen en ongedierte te doden. Die behandeling kon plaatsvinden in het depot van het Drents Museum in Assen. Waarvoor veel dank aan directeur Harry Tupan en de medewerkers behoud en beheer.

Collectieherwaardering

Na plaatsing in het depot zijn we van start gegaan met het beschrijven en registreren van de objecten in Atlantis, ons nieuwe collectieregistratiesysteem. Het betekende ook de start van de collectieherwaardering. Hoe is de collectie samengesteld? Wat willen we met onze collectie? Hoe maken we de collectie publiekstoegankelijk? Bij welk object is verder onderzoek nodig? De uitgangspunten voor een verantwoorde en uitgebalanceerde collectie staat omschreven in ons collectieplan dat in voorjaar 2024 opgesteld zal worden.

Interne verhuizing

Het grote depot gehuurd van het Maritiem Museum moest voor het einde van 2023 weer leeg opgeleverd worden. De collectie die daar opgeslagen was, verhuisde naar een kleiner depot op 1 hoog dat aan ons beschikbaar is gesteld door het Museum van Wereldculturen. In november is begonnen met de inrichting van dit depot. Grote ruimtevretende stukken zoals transportkisten, koffers, kasten en meubilair verhuisden tijdelijk naar Sophiahof om getoond te worden in de nieuwe exposite Uitgepakt – Van kist naar kast. De interne verhuizing is inmiddels gelukt. Op 28 december 2023 werd het grote depot leeg opgeleverd. De verschillende museumobjecten geplaatst in het nieuwe depot zullen in de komende maanden hun definitieve standplaats toegewezen krijgen en administratief verwerkt worden in Atlantis.

depot-collectie-museum-maluku

Digitalisering collectie en PIED-aanvraag

In het kader van de collectieve erkenning van de Indische en Molukse gemeenschappen in Nederland startte in 2022 het Programma Indisch Erfgoed Digitaal (PIED) dat wordt gefinancierd door het ministerie van VWS. Het programma richt zich op het digitaliseren van erfgoed van de brede Indische gemeenschap. Daarmee wordt, zo omschrijft het programma, iedereen mee bedoeld met wortels in voormalig Nederlands-Indië, die zelf of van wie de voorouder(s) door oorlogsgeweld en naoorlogse ontwikkelingen tot 1968 naar Nederland zijn gekomen. PIED richt zich op het erfgoed uit de periode 1930-1968. De collectie van Museum Maluku beslaat grotendeels deze periode.

Het Museum Maluku heeft zich vorig jaar daarom aangemeld voor projectfinanciering van het digitaliseren van haar collecties vallend binnen PIED. In de loop van 2023 zijn verschillende gesprekken gevoerd met projectmedewerkers van PIED om tot een weloverwogen en gespecificeerde aanvraag te komen. De keuze is gevallen op archivalia en beeldmateriaal die bijzonder zijn, uniek, specifiek Moluks en binnen de periode 1930-1968 vallen. Ook zal bijzonder audiovisueel materiaal zoals Single8-filmpjes en oude geluidsbanden meegaan in de aanvraag.

Materiaalanalyse

In december is een materiaalanalyse uitgevoerd op het te digitaliseren erfgoed. Dit betekent dat we precies hebben uitgezocht hoeveel meter archief we hebben, hoeveel foto’s, hoeveel meter film en hoeveel uur geluidsbanden. We hebben ook gekeken naar welk formaat papier, of het enkel- of dubbelzijdig is, gedrukt of geschreven, gebonden of los, gevouwen of plat. Ook zijn bijzondere formaten zoals bouw- en bestektekeningen van Molukse woonoorden en barakken in kaart gebracht. Hier zijn wat cijfers om je een idee te geven: 5400 foto’s en bijna 800 dia’s uit 24 collecties, 268 bouw- en bestektekeningen, 42 meter archief of ruim 320.000 pagina’s, 78 uur audio en 88 uur film uit 230 AV-items.

Op basis van de gegevens van deze materiaalanalyse kunnen gespecificeerde offertes aangevraagd worden bij bedrijven gespecialiseerd in het digitaliseren van erfgoed. De materiaalanalyse is uitgevoerd door een aantal vrijwilligers. Dank aan Manouk Kipuw, Caro Matulessya, Ronny Vromen en in het bijzonder Yanise Zijlstra die namens Museum Maluku de aanvraag begeleidt en bewaakt.

Archief, Archiefruimte, Caro Matulessya, Rotterdam, Museum Maluku, Archivaris

Scanklaar maken

Voordat het materiaal gedigitaliseerd kan worden, zal het scanklaar aangeleverd moeten worden. Archivalia worden schoon aangeleverd: vrij van nietjes, paperclips, elastiekjes en plastic omslagen. Beeldmateriaal en audiovisueel materiaal worden naar formaat en drager gesorteerd. Het scanklaar maken van het te digitaliseren erfgoed zal Museum Maluku uitbesteden aan daarvoor gespecialiseerde bedrijven. De kosten daarvan zullen ook binnen de begroting moeten vallen van het door PIED gereserveerde bedrag. Sommige bedrijven zullen het scanklaar maken alleen doen in het archief of depot van de opdrachtgever. Dat is nu ook mogelijk bij het Museum Maluku met de beschikking over de nieuwe extra ruimte aan de Piekstraat in Rotterdam van ruim 200 m2.

Collectie centraal

Binnenkort zullen de laatste 24 pallets met archiefdozen vanuit de opslag in Alblasserdam naar de Piekstraat gebracht worden. Met deze verhuizing is dan de gehele collectie van Museum Maluku uit de opslag gehaald en samengebracht in Rotterdam: de museale objecten in het gemeentelijk museumdepot van Rotterdam en de archivalia bijeen in de Piekstraat. Het werken aan de collectie kan dan een goed vervolg krijgen: ordenen, conserveren, registreren en zichtbaar maken.

Huib Akihary

piekstraat-museum-maluku-depot
Inspectie museumcollectie, Museum Maluku, depot, Alblasserdam

Lees verder

Toegang tot foto’s gesloten

Toegang tot foto’s gesloten

GESCHREVEN DOOR HENRY TIMISELA OP 10 januari 2024. GEPOST IN NIEUWS

Het bestuur en de directie hebben helaas moeten besluiten de toegang tot de foto’s gemaakt door de heer Mrt. I. Mual af te sluiten.

De reden hiervoor is dat de erven van de heer Mual in een juridische procedure van het museum schadevergoeding hebben gevorderd op grond van gesteld onrechtmatig gebruik van de foto’s. Omdat de zaak zich nog onder de rechter bevindt, zullen het bestuur en de directie geen verdere mededelingen doen.

Uit het oogpunt van transparantie vinden het bestuur en de directie het gepast u van het vorenstaande mededeling te doen.

Reïnda Hully, conservator, Museum Maluku, metaafhof, depot, Rotterdam

Museumcollectie

De geschiedenis, cultuur en actualiteit van de Molukse gemeenschappen in zowel Nederland als de Molukken.

Lees meer


Ons Land, bamboefluit

Nu te zien: Ons Land

Een tentoonstelling over de Nederlandse koloniale geschiedenis in de Oost en hoe die nog altijd doorwerkt.

Lees meer

Lees verder

Jaaroverzicht 2023

Jaaroverzicht 2023

GESCHREVEN DOOR HENRY TIMISELA OP . GEPOST IN NIEUWS

Beste lezer, 

Wat een jaar hebben we achter de rug! Uit het diepst van mijn hart wil ik jullie allen hartelijk bedanken voor de ongelooflijke inzet, toewijding en steun die we in 2023 hebben mogen ervaren. Het is met die grote dankbaarheid dat ik terugkijk op de stappen die we hebben gezet om onze museumcollectie, die verspreid was over verschillende delen van Nederland, nog beter bij elkaar te brengen. Dat was het doel, iets meer dan twaalf maanden geleden. We openden het jaar met de exposite ‘Afgestoft -membuka tambo lama’ en in dit laatste kwartaal presenteerden wij u de tentoonstelling ‘Uitgepakt – van kist naar kast’.  

Een bijzonder woord van dank gaat uit naar het Nationaal Museum van Wereldculturen en het Gemeentelijk Musea Museum Depot, Rotterdam voor de museale ruimte en ondersteuning. Met de financiering van het Mondriaanfonds en de inspanningen van ons gehele team hebben we achter de schermen hard gewerkt om deze droom te verwezenlijken. Het is een waar hoogtepunt om te zien hoe onze collectie nu meer verenigd is dan ooit tevoren. In deze laatste week van het jaar hebben wij een aanvullende ruimte gevonden in Rotterdam waar eerder ons archief al was geplaatst. Nu komen daar collectiestukken bij. Dank aan met name de vrijwilligersploeg uit Capelle aan den IJssel. Ook een groot woord van dank aan alle samenwerkingspartners zoals het Drents Museum, Instituut voor Beeld & Geluid, Moluks Erfgoed, alle bewoners en organisaties in Museum Sophiahof, de raad van Bestuur van Museum Maluku en niet in de laatste plaats alle vrijwilligers en donateurs.

De tekst gaat onder de foto verder.

Een belangrijk keerpunt in ons succesverhaal was de structurele financiering die we mochten ontvangen van het ministerie van VWS van begin 2022 tot eind 2024 vanuit de Collectieve Erkenning. Met deze solide basis hebben we verschillende projectaanvragen gedaan voor subsidies, met opmerkelijke resultaten. De steun van het Cultuurloket DigitALL heeft de weg vrijgemaakt voor baanbrekende projecten, zoals het starten van het Molukse taalproject, Totaal Moluks – volg hen, dat wordt echt een gamechanger. Onze aanvraag bij het Vfonds over immaterieel erfgoed is eveneens gehonoreerd, en we kunnen niet wachten om de resultaten met jullie te delen in het komende jaar. 

Ook onze samenwerking met Maluku heeft vruchten afgeworpen. In 2024 organiseren we samen met Museum Siwa Lima workshops met lokale kunstenaars uit Nederland en de Molukken, mogelijk gemaakt door Dutch Culture. Bovendien kunnen jullie nieuwe exposities verwachten van een nieuwe lichting Molukse kunstenaars, die hun reflectie op kolonisatie en dekolonisatie met ons zullen delen. En dat is eigenlijk wel de insteek van deze jaarafsluiting. 

Als museumdirecteur heb ik namelijk diep nagedacht over onze rol in de wereld, waar nog steeds oorlogen en conflicten plaatsvinden, met kolonisatie en bezetting aan de orde van de dag. Ik denk aan Gaza. Hoe verhouden wij ons als museum tot deze gebeurtenissen, vooral wanneer onze collectie direct verbonden is met kolonisatie en bezetting? Het antwoord is duidelijk: we moeten actief betrokken zijn, een standpunt innemen van medemenselijkheid en niet stil blijven. Dus in 2024 zul je daarin ook van Museum Maluku horen. En juist in dat licht wens ik jullie een prachtige en vredige jaarafsluiting toe, maar wel een waarin we beseffen dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. 

Liefdevolle groet, 

Henry Timisela

Ons Land, bamboefluit

NU TE ZIEN: ONS LAND

Een tentoonstelling over de Nederlandse koloniale geschiedenis in de Oost en hoe die nog altijd doorwerkt.

Lees meer


Reïnda Hully, conservator, Museum Maluku, metaafhof, depot, Rotterdam

Museumcollectie

De geschiedenis, cultuur en actualiteit van de Molukse gemeenschappen in zowel Nederland als de Molukken.

Lees meer

Lees verder

Ingezoomd

Ingezoomd

GESCHREVEN DOOR Esther de Graaf OP . GEPOST IN Nieuws

Middagthee aan de Maduraweg 4, Taroetoeng 1930. Zo begon ik ooit een onderzoeksrapport over de albums van Machteld Honig in de collectie van het Rijksmuseum. De foto’s in het album gaven een leven in weelde weer, maar na de laatste zwarte bladzijden zat een later toegevoegde foto van een geborduurde merklap uit kamp Semarang. Via dit soort merklappen konden boodschappen worden doorgegeven met geborduurde teksten en afbeeldingen, soms met satirische humor, over het kamp-eten of over de verschrikkelijke kampcommandant. Garen was er niet, dus werden kleurige draden uit zomen van jurken en rokken gebruikt om de teksten te borduren. Zo’n zelfde soort merklap ligt momenteel in de vitrine van de semi-permanente tentoonstelling ONS LAND. En ik weet dat ook hier onder de kleurige borduurdraden een verhaal zit van verdriet, wanhoop, angst, onzekerheid. En overleving, hoop, liefde en humor.

Column, Ingezoomd, Esther de Graaf

Het verhaal achter een foto of object

Als cultureel antropoloog met een specialisme in het conserveren en beheren van visuele collecties zijn zulke albums en objecten een voorbeeld van hoe belangrijk het is om decennia aan beeldmateriaal in je collectie te hebben: 1 foto (of 1 object) kan al een context laten zien, een verhaal vertellen en daardoor gedeeld worden. Met een zo breed mogelijk publiek en met toekomstige generaties.

Die ene toegevoegde foto aan een album vol rijkdom, privileges en geluksmomenten leidde tot zoveel vragen: wat is er gebeurd, wanneer, waarom, met wie en waar? In de hoop een verhaal, een context te vinden. Te verklaren hoe de merklap uiteindelijk aan de inboedel kon worden toegevoegd van dat mooie leven in weelde. Ik ben onderzoek gaan doen om tot een invulling van dat verhaal te komen. En zo het album een context te geven, evenals het losse object ‘merklap uit het kamp’ meer betekenis en verhaal te kunnen geven.

Eenzelfde soort taak ben ik per 1 september jl. gaan doen voor de fotocollecties van Museum Maluku, om meer overzicht en inzicht in al ons beeldmateriaal te krijgen. Zodat we het uiteindelijk, met toestemming, kunnen delen met jou en met iedereen die geïnteresseerd is.

Het openen van een nieuw album vol foto’s is als het begin van een lange reis

Dit verhaal achter het object en het levensverhaal achter een fotocollectie is waar ik me zo graag mee bezig hou. Maar het kan niet zonder een goed systeem, zonder nauwkeurig collectiebeheer. Het openen van een nieuw album vol foto’s is als het begin van een lange reis: je zorgt eerst dat alles voor vertrek goed op orde is en de belangrijkste zaken geregeld zijn. Je zorgt dat de fotocollectie veilig staat, voor langere tijd verzorgd en bewaard wordt (denk aan klimaatbeheersing, niet teveel licht, zuurvrij verpakkingsmateriaal). Dat de foto’s goed beschreven en geregistreerd in een online systeem komen te staan, zodat iedereen, nu en in de toekomst, het altijd terug zal kunnen vinden. Om uiteindelijk voor iedereen bereikbare, levendige beelden te kunnen worden waar een ander zich in kan herkennen, waar een verhaal mee uitgedragen kan worden. Waar je over in gesprek kan gaan of juist stil bij kan worden. Samen stil. Inzicht in het verleden geeft kennis en verbinding in het heden en voor de toekomst. Het is een bekend psychologisch riedeltje, maar in mijn gezellige, inspirerende wereld van collectiebeheer en conservering is het belangrijker dan ooit. Zo wordt elke collectie een schatkist aan verhalen, binnen het museum en daarbuiten, wereldwijd. Een bron voor ‘storytelling’ in de meest brede zin van het woord, waar Museum Maluku zo’n belangrijke rol in speelt.

Column, Ingezoomd, Esther de Graaf

Op de 3e etage van Museum Depot Rotterdam

Middagthee aan de Metaalhof 3, Museum Depot Rotterdam, oktober 2023. Ik sta op de 3e etage in een gebouw dat het midden houdt tussen het vroegere Efteling-Spookslot en een enorme parkeergarage. Koel, keurig geklimatiseerd en pikdonker met het oog op de conservering van grote museumcollecties. Een soort Night at the Museum. Blijf rustig doorademen. Lange gangen, stalen hekken, TL-buizen in de gangpaden (als je de schakelaars weet te vinden) en pikdonkere catacomben. Af en toe schrik ik me een hartverzakking en staren wat oogjes me toe vanachter de hekken en uit de coulissen: je bent aangekomen bij de maskers, daar volgen de schilden en beelden van het Wereldmuseum. Ik sta in m’n eentje in ons collectiegedeelte van het depot en verzamel die dagen alle huisraad, textiel en militaire kleding voor Hoofd Collectiebeheer Huib Akihary, om te worden toegevoegd aan de nieuwe tentoonstelling ‘Uitgepakt: Van kist naar kast’. Elke doos, elk object wat ik van de planken haal geef ik een stille groet en gaat door mijn handen, met respect. Het huis waar het ooit ‘thuis’ was is niet meer, is nu een herinnering, maar het object gaat weer bijdragen aan een zichtbaar levensverhaal. Aan inzicht, overzicht, herinneringen ophalen en een verhaal om te delen met je en ieder die het wil zien.

Zo wordt een scheepskist een schatkist. Eerst losse objecten, maar nu in een realistische weergave van een woonvertrek in een barak, zoals het toen was begin jaren ‘50. Ik registreer het object, hou de standplaatsen bij en verzorg het voor vertrek naar Sophiahof in Den Haag. In de week daarop assisteer ik Huib en pak muntjes in voor het offerschaaltje (piring natzar), pakken we de militaire kleding en huisraad uit en zoom ik nog wat gordijnen om. Ik pas objectstandplaatsen aan in ons systeem en label de objecten, subtiel zodat de bezoekers het amper opvalt. Ook dat is nu even deel van mijn werk, wat veel voldoening en plezier geeft, maar me soms ook ontroerd en stil maakt. Ik heb veel bewondering voor al het harde werk van ons Hoofd Collectiebeheer en alle medewerkers -ook vrijwillig- die hun eigen onmisbare bijdrage geven. Mijn werk aan de fotocollectie is pas begonnen, maar het zal hopelijk de basis zijn voor vele ‘nieuwe reizen’ en uitgepakte fotocollecties. We hebben een rijkdom aan materiaal, van beeld en geluid tot objecten en boeken, om op in te zoomen. En om kastenvol aan verhalen mee in te gaan richten in de toekomst. Je mag altijd mee. We keep you posted! 

Esther de Graaf
Medewerker Fotocollecties (en tijdelijk assistent-conservator)

Uitgepakt: Van kist naar kast, expositie, Museum Maluku

Nu te zien: Uitgepakt

Waan je tussen meer dan 200 bijzondere objecten in de gloednieuwe tentoonstelling ‘Uitgepakt: Van Kist naar Kast’.

Lees meer


Maluku Shorts

Op donderdag 9 november 2023 nodigen Museum Maluku en Totaal Moluks je uit voor ‘Maluku Shorts’, bijzondere korte filmvertoningen uit Maluku.

Lees meer

Lees verder

Nu te zien: nieuwe tentoonstelling Uitgepakt

Nu te zien: nieuwe tentoonstelling Uitgepakt

GESCHREVEN DOOR Huib Akihary OP . GEPOST IN Nieuws

Museum Maluku opende dit jaar met de expositie Afgestoft: Membuka tambo lama. Een tiental objecten uit de eigen collectie waren toen te zien. Er is dit jaar hard gewerkt met het uitpakken van de eigen collectie en dat willen we nu laten zien. Museum Maluku toont tot eind januari 2024 ruim 200 objecten in de nieuwe tentoonstelling Uitgepakt: Van kist naar kast. Conservator Huib Akihary praat je bij over het proces en wat je kunt verwachten. 

Uitgepakt: Van kist naar kast, expositie, Museum Maluku

MUSEUMCOLLECTIE

Museum Maluku heeft zich dit jaar volledig gericht op de ontsluiting van de eigen museale collectie die jarenlang in de opslag heeft gelegen. Die ontsluiting werd mogelijk omdat we tijdelijk een depotruimte vonden en konden huren in het Museumdepot van de gemeente Rotterdam. Vele objecten zijn uitgepakt, schoongemaakt, de fysieke staat bekeken en geregistreerd. Ook is begonnen met het opnieuw waarderen van de collectie. Wat zijn de aandachtsgebieden en thema’s van de collectie. Welke objecten behoren volgens die richtlijnen tot de kerncollectie en welke niet? Wat zijn onze topstukken? Wat willen we bewaren en wat moeten we gaan afstoten? Een hele klus is het waar de conservatoren en vrijwilligers de komende twee jaren nog hun handen vol aan hebben.

INTERNE VERHUIZING

Is het uitpakken van de collectie al heel veel werk, vóór 31 december 2023 moet de collectie ook nog eens intern verhuizen naar een andere en kleinere ruimte in het gemeentelijk Museumdepot. Grote objecten zoals kasten, tafels, stoelen uit de woonoordperiode en de vele legerkisten en koffers van de Molukse ex-KNIL militairen kunnen niet mee naar het kleinere depot. De oplossing waar deze ruimtevreters te stallen was snel gevonden. Tijdelijke opzending (!) naar Sophiahof om ze tentoon te stellen. En daarmee was het concept geboren en de basis gelegd voor de nieuwe wisselexpositie.

UITGEPAKT: VAN KIST NAAR KAST

Deze tentoonstelling belicht een bijzonder stuk geschiedenis van de aankomst van grote groepen Molukkers in Nederland in 1951 en hun eerste jaren van verblijf in barakkenkampen. Met ‘Uitgepakt’ toont Museum Maluku meer dan 200 objecten uit haar kerncollectie gerelateerd aan de aankomst en de eerste jaren van verblijf in de Molukse woonoorden. Van kist tot kast, van een kruidnagelbootje tot een bijbel, van een bakelieten lichtschakelaar tot een fluit, van een legeronderbroek tot een radio. Alle objecten zijn schenkingen uit de Molukse gemeenschap.

LEGERKIST EN NAMEN

Vijftig legerkisten en koffers die de Molukse ex-KNIL militairen en hun familie in 1951 meenamen naar Nederland vormen het eerste deel van de expositie. Op deze kisten en koffers prijken namen en legernummers. Ze waren eigendom van echte mensen, van families, vaders, moeders en kinderen. 3.500 familienamen in totaal 12.500 mensen.

De namen op de koffers worden ondersteund door de audio-installatie Currents van de jonge Molukse kunstenaar en onderzoeker Finn Maätita. Hij nodigt een ieder met Molukse roots uit om hun familienaam uit te spreken en met hem te delen. De tot nu verzamelde, uitgesproken namen zijn nu te horen en vormen een prachtige aanvulling op de opstelling met koffers en legerkisten.

  • Uitgepakt: Van kist naar kast, Museum Maluku, Museum Sophiahof, Den Haag, kisten, koffers

  • Uitgepakt: Van kist naar kast, expositie, Museum Maluku

Stel je voor, legerkisten en hutkoffers die zwijgen over onvoltooide reizen en een verlangen naar een thuis dat verloren ging. Hier is het verhaal in een notendop: Moluks en KNIL-militair zijn in de kolonie Nederlands-Indië. Pas in het jaar 1949 komt de erkenning van de onafhankelijkheid van Indonesië door Nederland. In juli 1950 wordt het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger opgeheven, en demobilisatie volgt. Molukse KNIL-militairen belanden in legerkampen op Java, verhinderd om terug te keren naar hun Molukse thuis uit vrees dat ze zouden strijden voor een Vrije Republiek der Zuid-Molukken. Een impasse ontstaat, en ze worden naar Nederland getransporteerd, slechts tijdelijk, in afwachting van een definitieve terugkeer naar de Molukken.

BARAKKAMER

Molukkers werden in 1951 na aankomst in Nederland gehuisvest in barakkenkampen. In de tweede zaal is een barakkamer en gang nagebouwd en ingericht met authentiek meubilair, huisraad, kleding en persoonlijke spullen uit de eerste jaren van bewoning.

Deze barakkamer is daarom een venster naar de jaren 1951-1956. Zo symboliseert het gordijn de scheiding van leefruimte in een barakkamer. Het herinnert eraan dat elke familie in het begin slechts één kamer kreeg toegewezen. Daarin werd geleefd, geslapen en gegeten. Van overheidswege werd gezorgd voor een complete inventaris en eten uit een centrale keuken. Deze nagebouwde barakgang en woonkamer vertellen het verhaal van saamhorigheid, van doorzettingsvermogen, gemeenschapszin, veerkracht en verzet.

Uitgepakt: Van kist naar kast, expositie, Museum Maluku

MOLUKS ERFGOED

Elk object in de tentoonstelling kent een persoonlijke geschiedenis en is geschonken aan Museum Maluku. De objecten en verhalen vormen samen het Molukse erfgoed. Ze zijn een gemeenschappelijke herinnering die de kracht van samen delen en behouden illustreert.

Conservator 
Huib Akihary

Lees verder

Opbouw Uitgepakt: Van kist naar kast

Opbouw Uitgepakt: Van kist naar kast

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 20. GEPOST IN Nieuws

Vanaf zaterdag 28 oktober 2023 brengen we opnieuw een deel van de schatten uit de museumcollectie tot leven in de twee wisselexpositieruimtes van Museum Sophiahof. Conservator Huib Akihary en vrijwilligers zijn druk bezig met de opbouw van de nieuwe expositie Uitgepakt: Van kist naar kast

Uitgepakt: Van kist naar kast

Aan het begin van dit jaar presenteerden we met trots al een aantal museale topstukken in de expositie ‘Afgestoft, membuka tambo lama‘. Nu is het tijd voor ‘Afgestoft 2.0’, waarin we nog een stap verder gaan. Deze nieuwe tentoonstelling wordt deels als installatie gepresenteerd en plaatst de overtocht van Molukkers naar Nederland en hun leven in de woonoorden centraal in de jaren na de aankomst in 1951. Een bijzondere toevoeging aan deze expositie komt van de getalenteerde Molukse kunstenaar en onderzoeker Finn Maätita.

Het opbouwen van de installatie en inrichten van de ruimtes zijn in volle gang. Vanaf zaterdag 28 oktober 2023 is de nieuwe wisselexpositie te bezoeken. Kom je dan langs? 

  • Afgestoft: Van kist naar kast, Museum Maluku, Museum Sophiahof, Den Haag

  • Opbouw expositie, Afgestoft: Van kist naar kast, Museum Maluku, Museum Sophiahof, Den Haag

  • Opbouw expositie, Afgestoft: Van kist naar kast, Museum Maluku, Museum Sophiahof, Den Haag, Huib Akihary

  • Afgestoft: Van kist naar kast, Museum Maluku, Museum Sophiahof, Den Haag, kisten, koffers

Vacature Social Media & Community Manager, Museum Maluku

VACATURE SOCIAL MEDIA & COMMUNITY MANAGER

Museum Maluku is op zoek naar een Social Media & Community manager voor 48 uur p/m. Kom jij ons team versterken?

Lees meer


Maluku Shorts in Museum Sophiahof, Museum Maluku

Maluku Shorts

Op donderdag 9 november 2023 nodigen Museum Maluku en Totaal Moluks je uit voor ‘Maluku Shorts’, bijzondere korte filmvertoningen uit Maluku.

Lees meer

Lees verder

Molukse Dialogen III

Molukse Dialogen III

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 17 oktober. GEPOST IN Nieuws

Op zondag 29 oktober 2023 van 14:00 tot 16:00 uur werd er een gloednieuwe uitzending van Molukse Dialogen opgenomen in Museum Sophiahof. Deze derde editie van Molukse Dialogen voerde als overkoepelend thema kennisoverdracht van de Molukse cultuur. Hosts Joaniek Vreeswijk en Uriël Matahelumual gingen de dialoog aan met inspirerende sprekers.

Molukse Dialogen III, kennisoverdracht over de Molukse cultuur, 29 oktober 2023

Kennisoverdracht over de Molukse cultuur

Waar haal je je kennis/informatie vandaan? Deze derde editie draait om het overdragen van kennis over de Molukse cultuur. We doken in thema’s als taal (Moluks Maleis/bahasa tanah), adat isti adat, (de)koloniale geschiedenis en verschillende Molukse verwantschapsstructuren. Noreen Tatuhey (ademcoach), Yopie Abraham (kunstenaar), Kaja Sariwating (bestuurskundige en founder MOZA), Desley Mooij (community builder en communicatie professional), Gloria Lappya (schrijver), Matheus Pattinasarany (manager North Art Label), Tamara Soukotta (PhD onderzoeker), Jamie Schaduw (founder Totaal Moluks), Gayle Mahulette (ondernemer en Nederlands kampioen badminton) en Rio Lekatompessy (artist-projectmanager en podcastmaker Molukse Takkie) schoven aan voor een diepgaande dialoog. Zangeres Moisha Matahelumual zorgde voor een geweldig intermezzo.

De eerste ronde werd gepresenteerd in het Nederlands. De tweede ronde, geleid door Tamara Soukotta, vond in het Engels plaats. De livestream is terug te kijken via het Youtube-kanaal van Molukse Dialogen.

Maluku Shorts in Museum Sophiahof, Museum Maluku

Maluku Shorts

Op donderdag 9 november 2023 Museum Maluku en Totaal Moluks nodigen je uit voor ‘Maluku Shorts’, bijzondere korte filmvertoningen uit Maluku.

Lees meer


Vacature Social Media & Community Manager, Museum Maluku

Vacature Social Media & Community Manager

Museum Maluku is op zoek naar een Social Media & Community manager voor 48 uur p/m. Kom jij ons team versterken?

Lees meer

Lees verder