GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 30 MEI 2024. GEPOST IN NIEUWS

In Den Helder is op 21 maart 2024 een bijzonder monument onthuld dat de geschiedenis van de Molukse marinemensen eert. Het is het resultaat van jarenlange inspanningen van de werkgroep Bangsa Maluku, die de erfenis van hun voorouders levend wilden houden. Rob Picauly, een van de initiatiefnemers, vertelt ons meer over de reis naar de onthulling van het monument.

Bij de marine
In 1951 kwamen zo’n 12.500 Molukkers met de boot naar Nederland. De meesten van hen waren KNIL-militairen en hun gezinnen, maar een deel van hen werkte voor de Nederlandse Marine. Ze waren in de veronderstelling slechts tijdelijk naar Nederland te komen, maar bleven uiteindelijk tot aan hun pensioen bij de marine werken. Zo ook de vader van Rob Picauly. “Mijn ouders kwamen met het tweede schip, de Atlantis, in Nederland aan. Na aankomst werden de KNIL-militairen ondergebracht in kampen als Vught en Schattenberg, maar de marinemensen werden ondergebracht op plekken waar de marine zich bevond. Zo kwamen mijn ouders eerst in Klundert, daarna in Vlissingen en later in Den Helder terecht. In tegenstelling tot de KNIL-militairen die werden ontslagen, bleven de marinemensen allemaal in dienst. Mijn vader begon er ooit als matroos kanonnier en eindigde uiteindelijk als sergeant geschutskonstabel.”

Nederlandse en Molukse marinemannen. Collectie MHM – F 90.0481.

Unaniem voor
Rob zag dat de graven van Molukse ex-KNIL-militairen in andere gemeenten in het land een bijzondere status verkregen en dat er verschillende monumenten gemaakt werden. “Wij vonden dat ook onze ouders, de Molukse marinemensen, deze erkenning verdienden,” vertelt Rob. Samen met een aantal andere initiatiefnemers uit Den Helder richtte hij een werkgroep op: Bangsa Maluku. “We schreven meerdere politieke partijen aan en vertelden hen wat wij voor ogen hadden. Er was slechts één lokale partij die reageerde. Deze partij heeft tijdens de gemeenteraadsvergadering twee moties ingediend: één voor een bijzondere status van de graven van de Molukse marinemensen, en één voor het oprichten van een monument. Tot onze grote verbazing was de raad unaniem voor beide moties! Ons verzoek werd dus breed gedragen. Dit was het begin.”

De ‘making of’ van het monument. Foto: Dany Rahakbau.

Moedig
Na de politieke goedkeuring begon de zoektocht naar een geschikte kunstenaar om het monument te maken. De keuze ging uiteindelijk naar Peter Jonas. De samenwerking leidde tot het ontwerp met verschillende symbolen die de Molukse cultuur en de verbondenheid met de marine weerspiegelen. “Linksboven zie je de contouren van de Kota Inten, het eerste schip waarmee Molukkers in 1951 in Nederland aankwamen. Het schip doorkruist een hutkoffer, die symbool staat voor de reis. De koffer wordt gedragen door vier salawaku’s. In het midden is een plakkaat gemaakt met alle 31 namen van de Molukse marinemannen in Den Helder, omringd door twee parangs. Aan de rechterkant zie je twee speren en een rond schild met de Molukken erop.” Het monument kreeg de naam ‘Berani’ wat ‘moedig’ betekent, passend bij de dapperheid van de Molukse marinemannen en hun gezinnen.

Het monument ‘Berani’. Foto: Marinemuseum Den Helder.

De onthulling
Op 21 maart 2024 was het zover: de onthulling van het monument op Willemsoord, de plek waar de scheepswerf van de marine staat. Een indrukwekkende en emotionele gebeurtenis waar bijna 300 mensen bij aanwezig waren. Het monument werd officieel onthuld door de burgemeester van Den Helder, de commandant der Zeestrijdkrachten en de laatste overlevende Molukse marineman, Bob Bernardus. “Het was heel symbolisch dat de gemeente, de marine en de Molukse gemeenschap dit samen deden. We kijken terug op een hele mooie en geslaagde dag.”

Burgemeester Jan de Boer, Bob Bernardus en Commandant der Zeestrijdkrachten René Tas. Foto: Rob Picauly.

Oog op de toekomst
Terwijl het monument een tastbare herinnering biedt aan het verleden, kijken de leden van Bangsa Maluku ook naar de toekomst, waar ze blijven werken aan het verspreiden van kennis en bewustzijn over de geschiedenis van de Molukse marinemensen. “We werken nog aan een bordje met uitleg over het monument en een QR-code die verwijst naar een website met meer informatie. Daarnaast zijn we bezig met programma’s voor de jongere generaties. Zij weten niet altijd precies waar hun grootouders of overgrootouders vandaan komen. We willen hen helpen om meer te leren over hun eigen roots.”

Tijdens de onthulling op 21 maart 2024. Foto: Steven Janssen.

Bezoek ONS LAND
Meer te weten komen over de geschiedenis van de Molukse marinemensen? In de tentoonstelling ONS LAND – Dekolonisatie, generaties, verhalen maak je kennis met acht families die vanuit eigen ervaringen de effecten van de Nederlandse koloniale geschiedenis zichtbaar maken, waaronder het Molukse marine-gezin Bernardus. ONS LAND is een samenwerking tussen Museum Maluku en het Indisch Herinneringscentrum en bezoek je in Museum Sophiahof.

Bob Bernardus tijdens de onthulling op 21 maart 2024. Foto: Steven Janssen.

15 JUNI – OPENING EXPOSITIE MALUKU 2.0

Bestel tickets

MALUKU 2.0: EEN EEUWENOUDE TRADITIE IN EEN NIEUWE DIMENSIE

Lees meer

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 26 MEI 2024. GEPOST IN NIEUWS

Vanaf 16 juni t/m 22 september 2024 presenteert Museum Maluku de expositie MALUKU 2.0, een indrukwekkende video-installatie van filmregisseur, scenarioschrijver en editor Mano Som. De installatie brengt een ode aan twee eeuwenoude traditionele Molukse dansvormen, de menari en cakalele, en geeft ze een eigentijdse twist. Mano Som vertelt ons meer over de expositie, zijn artistieke achtergrond en de thema’s die hem inspireren.

Van kinderdroom tot carrière
“Volgens mijn ouders was ik pas zeven jaar toen ik voor het eerst zei dat ik filmregisseur wilde worden,” vertelt Som. Deze droom bleef niet bij woorden; als kind keek hij talloze films en op zijn veertiende begon hij met het schrijven van scenario’s. Zijn passie voor films leidde hem naar de filmacademie Sint-Lukas in Brussel, waar hij zowel zijn bachelor als master behaalde. Hoewel de focus van de academie vooral op art house-films lag, ontdekte hij zijn liefde voor het maken van muziekvideo’s.

Een verhaal vertellen met dans
“Ik wilde muziekvideo’s maken, maar ik kende geen artiesten,” legt hij uit. “Omdat er in muziekvideo’s vaak dans voorkomt, benaderde ik studenten contemporary dance met de vraag of ze met me samen wilden werken.” Hiermee was het project MALUKU geboren. “Samen met choreograaf Moya Wenno maakte ik een choreografie met elementen van Molukse traditionele dansvormen, die we mixten met contemporary dance,” vervolgt Som. “Er ontstond hierdoor een hele nieuwe dans, maar deze voelde alsnog Moluks aan. Bijna alle verhalen die ik over de Molukse identiteit had gehoord, in films, in tv-programma’s of in radioprogramma’s, hadden hetzelfde soort narratief. Over de pijn van vroeger en de trauma’s. Dat zijn ontzettend legitieme verhalen natuurlijk, maar ik merkte ook dat je daardoor elke keer in een vastgeroest verhaal terechtkomt. Het idee achter MALUKU was om een ander soort verhaal te vertellen dat meer gericht is op de toekomst en het laten zien van onze talenten.” Deze ervaring opende zijn ogen voor de kracht van dans in het overbrengen van emoties. Sindsdien blijft hij gedreven doorgaan met het creëren van dansprojecten.

MALUKU 2.0
“MALUKU kreeg veel positieve reacties vanuit de Molukse gemeenschap,” zegt Som met trots. Dit inspireerde hem om verder te gaan met MALUKU 2.0, waarin hij de cakalele en menari, twee traditionele Molukse dansvormen, in een hypermoderne setting plaatst. “Ik wilde laten zien dat tradities kunnen evolueren,” vertelt hij. “Ik heb deze dansen in een decor van een blackbox-studio met modern licht geplaatst. Een stukje geschiedenis bevindt zich ineens in een hele futuristische setting.” Met deze frisse blik op een eeuwenoude traditie creëert Som een nieuwe, dynamische vorm die zowel respect toont voor het verleden als een blik werpt op de toekomst.

Kracht in kwetsbaarheid
Kwetsbaarheid, mannelijkheid, en spiritualiteit zijn terugkerende thema’s in het werk van Som. “Dit zijn thema’s die mij zelf heel erg aanspreken en waar ik veel over nadenk. Hoe kun je als man je kwetsbaarheid tonen? In MALUKU 2.0 bekijk je een krachtige dans, maar tussendoor hoor je ook een voice-over en zie je bepaalde andere beelden die er een soort kwetsbaarheid tegenover zetten. Het lijkt me heel mooi om mensen een ander beeld van mannelijkheid te laten zien. Niet praten en geen gevoelens laten zien, dat werkt gewoon niet. Kwetsbaarheid is niet zwak. Ook daar zit kracht in.”

De toekomst
“Ik hoop dat men tijdens een bezoek aan MALUKU 2.0 overspoeld wordt door de kracht van dans,” vervolgt Som. “Dat het een bepaalde trots naar boven brengt. Ik hoop dat het de oudere Molukse generaties een geruststelling biedt, dat de jongere generaties de cultuur levend houden. En ik hoop dat het de jongere generaties een stukje kracht brengt, van: “Wow, dit is gewoon een stukje van mij en van wie ik ben.” Misschien willen zij daarna zelf ook wel cakalele of menari dansen. Natuurlijk hoop ik ook dat er een heleboel niet-Molukkers komen kijken. Dat we even de schijnwerpers op onze dansen zetten en ook hen hier kennis mee laten maken.” Voor de toekomst hoopt Som vooral gezond te blijven om door te gaan met het maken van films. “Het lijkt me tof om door te gaan op het spoor van de MALUKU-projecten,” zegt hij. “Daarnaast ligt mijn passie echt in de fictie, en hoop ik dit jaar of volgend jaar een korte fictiefilm te maken. En de ultieme droom? Dat is een eigen langspeelfilm.”

15 JUNI – OPENING MALUKU 2.0

Lees meer

TOTAAL MOLUKS SLAAT EEN BRUG TUSSEN NEDERLAND EN DE MOLUKKEN MET NIEUW ONLINE PLATFORM

Lees meer

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

Welkom bij ‘Groetjes uit…’, waar we bijzondere verhalen delen die Molukse kunst, cultuur en erfgoed belichten. Afgelopen maand, van 10 maart tot 9 april, vierden velen de heilige maand van de ramadan. Tijdens deze viering nam onze collectiemedewerker Yanise Zijlstra namens Museum Maluku deel aan een gezamenlijke iftar in de Molukse moskee in Ridderkerk ‘Bait Al-Rahmaan’ (huis van de barmhartige), op uitnodiging van Djannah Ollong. Djannah is onderdeel van het archeologieproject Wyldemerck, waar we je in de vorige ‘Groetjes uit…’ over vertelden. Haar vader was de voorzitter van de eerste Molukse studentenvereniging in Vlissingen. Toch vertrok hij naar de Wyldemerck, en uiteindelijk met zijn gezin naar Ridderkerk, waar we Djannah treffen in de moskee. 

Wachten op zonsondergang
“De eerste steen werd gelegd in 1983,” vertelt Djannah Ollong, terwijl we in de gebedsruimte van de moskee staan. Er staan geen stoelen of tafels. Een warmgroen tapijt met barokpatronen bedekt de vloer, terwijl een gebedsnis naar het oosten wijst en houten pilaren stevigheid bieden aan de karakteristieke koepel. Het laatste daglicht sijpelt door kleine raampjes en vult de ruimte. Mannen verzamelen zich geleidelijk in de gebedszaal, sommigen in groepjes op het tapijt, anderen rechtop tegen de muur. Achterin breekt een zwart gordijn de ruimte. Daarachter klinken de stemmen van vrouwen en kinderen. Met de zon die langzaam ondergaat, staat het Maghrib-gebed (avondgebed) en daarna de iftar op het punt te beginnen.

Gebed in de moskee.

Van woonhuis, naar moskee
De Molukse moskee werd in 1984 geschonken door de Nederlandse overheid aan de eerste generatie islamitische Molukkers in Ridderkerk. De islamitisch-Molukse gemeenschap werd gehuisvest in Waalwijk en Ridderkerk na de sluiting van het woonoord Wyldemerck bij Balk in 1969. Daar stond vanaf 1956 een moskee mét minaret (de eerste in Nederland). Maar in Ridderkerk wees de gemeente een woonhuis toe als moskee, die al snel te klein bleek. Er zijn verhalen van mensen die zich naar de moskee haastten, soms zelfs sprintend, want “als je te laat was, dan was er geen plek meer. Vol was vol. Voor de feestdagen moesten we zelfs een sporthal afhuren,” herinnert Djannah zich. Een delegatie wees de Nederlandse overheid op een belofte: “De Molukse gemeenschap heeft recht op een gebedshuis als ze van voldoende grootte is.”

Moskee in Ridderkerk.

Nalatenschap: een plaats van samenkomst
Zo kwam het dat in 1983 de eerste steen werd gelegd. “Dat is het grootste goed wat je kan nalaten voor je kinderen en nazaten,” aldus Djannah. “Onze (groot)ouders waren KNIL-soldaten. Onder hen bevonden zich geen geleerden of islamdeskundigen. Toch hebben ze een moskee achtergelaten.” Het is een mooie demonstratie van veerkracht van deze gemeenschap. En nu staan we in dit Molukse erfgoed dat het verhaal van islamitische Molukkers in Nederland zal blijven vertellen.
De eerste generatie liet niet alleen een gebedshuis na. De moskee is meer dan een plek om te bidden. “Het is een plek van samenkomst voor islamitische-Molukse gemeenschappen,” vertelt Djannah. “Als er een bruiloft is, dan wordt dat hier gehouden. Als er iemand overlijdt, wordt hier het overlijdensgebed gehouden. Als hier een herdenkingsdienst is, gebeurt alles in deze ruimten.” Zo is en blijft ‘het huis van de barmhartige’ een Molukse moskee.

Iedereen is welkom en neemt iets mee
De Molukse moskee verwelkomt meer culturen en is ondertussen een afspiegeling van de samenleving. Marokkaans, Syrisch, Afghaans, Nederlands en meer. Als de zon bijna ondergaat, splitsen mannen en vouwen zich op in de eigen ruimten. Een tafel vol zoetigheden en drinken staat klaar om het vasten te verbreken, traditioneel met dadels en een glas water. Maar de gifgroene kelepon-ballen missen natuurlijk niet in een Molukse moskee. Voordat we aan de gezamenlijke iftar beginnen wordt het Maghrib-gebed verricht.
De mix van culturen vertaalt zich duidelijk op de lange buffettafel, die klaarstaat voor de iftar. Pannen en ovenschalen met nasi goreng, telor, prachtige Afghaanse en Syrische rijstgerechten, pittige curry’s, linzensoep, pasta’s en natuurlijk kippenpootjes. Makan dulu.

GROETJES UIT BALK: UPDATE ARCHEOLOGIEPROJECT WYLDEMERCK

Lees meer

TOTAAL MOLUKS SLAAT EEN BRUG TUSSEN NEDERLAND EN DE MOLUKKEN MET NIEUW ONLINE PLATFORM

Lees meer

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

Zaterdag 18 mei is het zover: de lancering van het online platform van Totaal Moluks! Met een app en nieuwe media krijg je toegang tot content waarmee je het Moluks-Maleis, de Molukse cultuur en geschiedenis op een laagdrempelige manier eigen maakt. Museum Maluku is met trots een van de samenwerkingspartners voor het omvangrijke taalproject. Oprichter Jamie Schaduw vertelt ons meer over zijn ambities met Totaal Moluks én deelt alvast een glimp van wat komen gaat.

Nog maar een paar weken tot de lancering van Totaal Moluks. Wat kunnen we verwachten?
“Met Totaal Moluks maak je op een laagdrempelige manier kennis met het Moluks-Maleis, de Molukse cultuur en geschiedenis. Op ons online platform kun je de meest uiteenlopende afleveringen verwachten. Zo hebben we muziekafleveringen, krijg je korte films uit Maluku te zien en en leer je praktische taal via presentatoren uit Nederland en Maluku. Je ontmoet makers van Limburg tot Arnhem en van Banda tot Ambon-stad. We laten de gemeenschap zelf aan het woord om ons taal en cultuur mee te geven. Elke maker heeft een eigen achtergrond, manier van spreken en omgeving, waardoor je gaat zien dat taal voortdurend beweegt.”

Kun je ons alvast een tipje van de sluier geven?
“We hebben voor een aantal afleveringen een hele mooie samenwerking met Foco, een Molukse band waar veel Molukkers nostalgische gevoelens bij krijgen. Toch kan ik me voorstellen dat jongere generaties niet altijd begrijpen wat er precies in hun liedjes gezongen wordt. Daarom hebben wij de liedjes op een leuke manier ondertiteld. De metaforen en verwijzingen in het Moluks-Maleis putten vaak uit de omgeving op Maluku, zoals vissen en de zee. Zo schreef leadzanger oom John Matitaputty voor het nummer ‘Nona Konde’ de zin: “Kalo nona ikang, beta makan lapis tulang-tulang.” Een tekst die letterlijk te vertalen is naar: “Meisje, als jij een vis zou zijn, dan zou ik je opeten inclusief je botten.” Het klinkt misschien een beetje gek, maar het is een typische Molukse metafoor. Aangezien we op Maluku veel vis eten.”

Wat is jouw drijfveer geweest om Totaal Moluks te starten?
“Vroeger werd er bij mij thuis eigenlijk geen Moluks-Maleis gesproken. Ik kreeg hier en daar wel wat woordjes mee, maar heb de taal pas echt geleerd toen ik op mijn 19e een halfjaar stage liep op Ambon. Ik bouwde een band op met mijn familie aan de andere kant van de wereld en kwam erachter dat taal de sleutel daarvoor is. Het doet alle puzzelstukjes op z’n plaats vallen. Ik kon zelf dingen ontdekken, zelf contacten leggen en mijn eigen conclusies trekken. Taal geeft ons als gemeenschap toegang tot de verhalen, kennis en perspectieven van onze ouders, grootouders, voorouders en families in het thuisland.”

Wat hoop je met Totaal Moluks te bereiken?
“Het doel van Totaal Moluks is om de Molukse talen toegankelijker te maken voor jongere generaties en om een brug te slaan tussen de gemeenschappen in Nederland en Maluku. Ik hoop dat het iets losmaakt bij de jongeren hier, en dat zij de taal straks zelfverzekerder durven te spreken. Ik durf mijn handen ervoor in het vuur te steken dat ook de mensen die het Moluks-Maleis al goed beheersen bij Totaal Moluks iets nieuws kunnen ontdekken. Ik kan met zelfverzekerdheid zeggen dat ik de taal inmiddels goed beheers, en nog leer ik ieder bezoek aan Maluku weer iets nieuws. Wat taal betreft ben ik nooit uitgeleerd.”

We kijken ernaar uit! Wat moeten we doen om lid te worden?
“Vanaf 18 mei kan iedereen een gratis account aanmaken via onze website of app en toegang krijgen tot een selectie van onze afleveringen. Kies je ervoor om een betaald lidmaatschap af te sluiten, dan krijg je toegang tot al onze content en iedere week een nieuwe aflevering. We zijn een non-profitorganisatie en hebben geen doel om winst te maken, maar we werken natuurlijk wel met allerlei professionals voor en achter de schermen die allemaal netjes betaald worden. We streven ernaar om een grote organisatie te bouwen waar niemand straks meer omheen kan. Dit is nog maar het begin. Als je voor Totaal Moluks kiest, dan investeer je in onze gemeenschap. Ik nodig daarom iedereen uit om deel uit te maken van deze verandering.”

Vier de lancering met ons mee
Vanaf zaterdag 18 mei kun je via www.totaalmoluks.nl een account aanmaken en de app downloaden in de App Store en de Google Play Store. De lancering wordt in een exclusieve setting voor genodigden in Museum Maluku gevierd, maar jij kunt er via een livestream ook bij zijn. Houd de socials van Totaal Moluks in de gaten, hier wordt de link naar de livestream binnenkort gedeeld.

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

INTERNATIONAAL ONDERZOEK NAAR MOLUKKERS IN NEDERLANDSE MUSEUMCOLLECTIES

Lees meer

Museum Maluku maakt zelf tentoonstellingen die te zien zijn in Museum Sophiahof in Den Haag. Zo was in 2022 de opening van de semi-permanente expositie Ons Land – Dekolonisatie, generaties, verhalen die in samenwerking met het Indisch Herinneringscentrum tot stand is gekomen. Eerder maakte Museum Maluku een serie van 7 kunsttentoonstellingen onder de naam IKAT. Vorig jaar volgden de wisselexposities Afgestoft en Uitgepakt!

Mobiele exposities
Maar Museum Maluku heeft ook kleinere, mobiele exposities die op verzoek in bruikleen voor korte of langere tijd gegeven worden. Het zijn bijvoorbeeld de 10 banners over Pattimura, of het plaatmateriaal van Mari Lihat en Tijdelijk Verblijf die het verhaal over Molukkers in Nederland vertellen aan de hand van thema’s zoals de Molukken, onafhankelijkheid, RMS, overtocht, woonoordperiode, woonwijk, radicalisering en emancipatie. In 2023 was Tijdelijk Verblijf met wat objecten uit de collectie een aantal maanden te zien in Deventer bij de stichting Masohi. Op dit moment is Tijdelijk Verblijf tot begin juni in bruikleen bij Politie Nederland in Utrecht.
Bij de laatste expositie Uitgepakt! waren meer dan 250 objecten uit de eigen collectie te zien. Dat bleek een voltreffer. Museum Maluku kreeg naar aanleiding van deze expositie veel bruikleenaanvragen uit het land: Groningen, Breda, Lunteren, Waalwijk en Nistelrode.

60 jaar woonwijk Waalwijk
2024 is een herdenkingsjaar voor de Molukse gemeenschap in Waalwijk. Het is het jaar waarin de gemeenschap wil terugkijken op precies 60 jaar verblijf van Molukkers in Waalwijk. “Het herdenken willen we graag doen met zowel Molukkers als niet-Molukkers,” zegt initiatiefnemer Usman Santi. Onderdeel zal zijn een expositie die de Molukse gemeenschap samen met de gemeente Waalwijk en met hulp van Museum Maluku zal samenstellen. De inbreng van Museum Maluku is naast het geven van museaal advies ook het in bruikleen geven van objecten uit de collectie die de geschiedenis van de Molukse gemeenschap in Waalwijk illustreren.

Sejarah Nistelrode
Onder de titel Sejarah (geschiedenis) wordt op zaterdag 11 mei in Bibliotheek Nistelrode een tentoonstelling geopend over de geschiedenis van de Zuidoost-Molukse gemeenschap in Nistelrode. Hun verhaal wordt aan de hand van tijdsvakken in woord en beeld verteld, van 1940 tot nu. Pascal Amukwaman van de organisatie vertelt: “De Zuidoost-Molukse gemeenschap in Nistelrode en de Noord Oost Brabantse Bibliotheken (NOBB) hebben de handen ineengeslagen om een tentoonstelling te maken over Zuidoost-Molukkers. Er zal onder meer een maquette te zien zijn van woonoord Donzel waar 70 Molukse gezinnen hebben gewoond. Ook zal een nagebouwde barakkamer van het woonoord te zien zijn.” Voor de aankleding van de barak zal het Museum Maluku een 30-tal objecten in bruikleen geven. De expo zal tot en met vrijdag 12 juli te bezichtigen zijn tijdens de openingsuren van de Bibliotheek aan de Parkstraat in Nistelrode.

Op zondag 5 mei brengen we tijdens ONS LAND: De Vrijheidshow op feestelijke wijze een eerbetoon aan het kostbare goed dat vrijheid is en verkennen we met elkaar de diepgaande betekenis ervan. Kom langs voor een bijzondere avond vol reflectie, verbinding en vermaak.

Samen eten en genieten van verhalen & muziek
Vrijheid is niet vanzelfsprekend. Ontdek hoe de ervaringen van het verleden ons vandaag de dag vormen en inspireren. Laat je meevoeren door verhalen van moed, veerkracht en opoffering die ons de ware waarde van vrijheid doen beseffen, met muziek, spoken word en optredens van onder andere Robin Block, Alfian Emir Aditya, Kara Music, Tiga Batang Rumah en nog veel meer.

Ontdek hoe het verleden ons heden beïnvloedt. Hoe worden bijvoorbeeld de doorwerkingen door de jongere generatie vormgegeven?

Vieren, leren & omarmen
Tijdens Ons Land: De Vrijheidshow komen woorden, muziek emotie bij elkaar. We vieren vrijheid, leren van het verleden en omarmen de kracht van het heden. Kom je ook?

Tickets zijn inclusief een drankje en Vrijheidssoep.

Datum: 5 mei 2024
Tijd: 18.00 tot 20.30 uur
Locatie: Museum Sophiahof
Sophialaan 10, 2514 JR Den Haag

ONS LAND: De Vrijheidshow is een samenwerking tussen het Indisch Herinneringscentrum en Museum Maluku.

VERBONDEN DOOR ERFGOED

Read more

NU TE ZIEN: ONS LAND

Read more

In 2022 werd Museum Maluku benaderd door Moluks Erfgoed, twee Nederlandse archeologen die onderzoek doen naar de Molukse aanwezigheid in Nederland. Er waren sporen van bewoning ontdekt in de bossen bij Balk in Friesland van het voormalige Islamitisch-Molukse woonoord Wyldemerck. In samenspraak met oud-bewoners, hun kinderen, kleinkinderen en omwonenden wilden de archeologen nader onderzoek doen naar het woonoord. Museum Maluku, in de persoon van Hoofd Collecties Huib Akihary, raakte nauw betrokken bij het project. Hij deelt de laatste ontwikkelingen.

De gemeenschap in actie
“Samen met Moluks Erfgoed, Staatsbosbeheer en de Molukse gemeenschappen uit Waalwijk en Ridderkerk hebben we in 2022 het bijzondere archeologieproject Wyldemerck opgepakt. De Molukse gemeenschappen uit Waalwijk en Ridderkerk, de plekken waar oud-Wyldemerckbewoners vooral wonen, kwamen ter voorbereiding een jaar lang iedere zaterdag bij Museum Maluku om klaargestoomd te worden voor het zelf onderzoek doen naar hun eigen geschiedenis. We zijn samen de archieven ingedoken en hebben besproken wat voor hen het belangrijkst is in dit project. Op basis daarvan hebben we het onderzoek verfijnd.”

Bijzondere vondsten
“Vervolgens zijn we samen twee keer naar voormalig kamp Wyldemerck geweest om te kijken wat er nog van over is. Met behulp van Staatsbosbeheer, kaartmateriaal en metingen van Moluks Erfgoed, konden we belangrijke plekken terugvinden zoals de moskee en de minaret. Deze vondsten zijn van enorm belang – de moskee was immers de tweede moskee in Nederland en de minaret zelfs de eerste. Samen met de archeologen hebben de oud-bewoners de exacte locatie van de minaret weten terug te vinden. De belangrijke rol die oud-bewoners, hun kinderen en kleinkinderen in dit project spelen, is buitengewoon bijzonder. Zij bepaalden de koers, met ondersteuning van de archeologen, Staatsbosbeheer en ons.”

De Grote Prijs der Nederlandse Publieksarcheologie
“Het bijzondere project viel vanwege de intense betrokkenheid van de gemeenschap enorm op in archeologisch Nederland. Zo opvallend zelfs, dat we werden genomineerd voor de Grote Prijs der Nederlandse Publieksarcheologie, die we vervolgens ook nog eens wonnen. De massale steun vanuit de Molukse gemeenschappen was overweldigend. Het leverde zo’n boost op, dat we zelfs de aandacht van de Tweede Kamer trokken als voorbeeld van gemeenschapsparticipatie bij het behoud van erfgoed.”

Paden van herinneringen
“Het project is nog steeds in volle gang. We zijn een maand geleden weer naar de Wyldemerck gegaan om samen met Staatsbosbeheer de oude voetpaden in het bos te herstellen. Aan de hand van kaartmateriaal plaatste Staatsbosbeheer piketpaaltjes, waarlangs wij snoeiden en kapten. Vervolgens verwijderde Staatsbosbeheer met zwaar materieel grote bomen en struiken om de paden volledig vrij te maken. De bedoeling is dat de oude voetpaden in de toekomst weer te bewandelen zijn. Waarschijnlijk zullen de grenzen van de barakken met palen in de grond zichtbaar worden gemaakt, zodat je precies kunt zien waar de woningen, de moskee en de minaret hebben gestaan. Via QR-codes kunnen mensen het volledige verhaal ontdekken en oude foto’s en filmpjes bekijken.”

FILMVERTONING EN TALKSHOW NUSA INA

Lees meer

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

Scroll down for English translation

Sinds afgelopen februari is het onderzoeksteam vanuit Museum Siwalima op Ambon druk bezig met hun werkzaamheden in Nederland. Joened Agung (delegatieleider), Diana Trisnawati Yudhistira (uitvoerend onderzoeker) en Gharisa Nur Alam (uitvoerend onderzoeker en videograaf) ontvingen een beurs van het ministerie van Educatie & Cultuur in Indonesië om zich te verdiepen in de museumcollecties over Molukkers in Nederland. Ze vertellen ons meer over de doelen van het onderzoek en verwachtingen voor de toekomst.

Samenwerking tussen Nederland en de Molukken
“Het begon allemaal met een van mijn goede vrienden, Mevie Mailoa,” vertelt Agung. “Mevie, Hoofd Administratie, Collectie & Educatie bij Museum Siwalima op Ambon, kreeg vorig jaar bezoek van Henry Timisela, de directeur van Museum Maluku. Dat zette ons aan het denken: waarom niet ook naar Nederland gaan? Mevie en ik hebben een onderzoeksvoorstel geschreven, en die is geaccepteerd door het ministerie van Educatie & Cultuur in Indonesië. Ik heb Diana en Gharisa gevraagd om onderdeel van het team te worden, en samen hebben wij het onderzoek vormgegeven.” Agung, Diana en Gharisa werden bij aankomst in Nederland vergezeld werd door Mevie Mailoa en Decky Tanasale, dorpshoofd van Leinitu en secretaris van Kantor Latupati, het overlegorgaan van adat-oudsten in Maluku. Museum Maluku heeft hen in de beginfase van het onderzoek mogen ontvangen en verdere samenwerking besproken. Vanwege verplichtingen in Maluku, zijn Mevie en Decky eerder teruggekeerd.

Speuren door Nederlandse museumcollecties
“Ons doel is helder: via de collecties van Nederlandse musea willen we meer inzicht krijgen in de geschiedenis en cultuur van Molukkers,” legt Diana uit. “We zijn hiervoor in nauw contact met Museum Maluku. Hoofd Collecties Huib Akihary ondersteunt ons in het onderzoek door ons bijvoorbeeld te laten zien hoe we effectief gebruikmaken van online archieven. Ook Tamara Soukotta van het International Institute of Social Studies heeft ons waardevolle ondersteuning geboden. Daarnaast hebben we verschillende musea in het land bezocht: het Rijksmuseum in Amsterdam, het Drents Museum in Assen en de verschillende Wereldmusea. Binnenkort gaan we nog naar het Maritiem Museum in Rotterdam. Ons doel is om een database vol archiefmateriaal en artefacten samen te stellen die de verhalen van Molukkers wereldwijd vertellen.”

Documentaire over Kapitan Pattimura
“In eerste instantie zouden we alleen onderzoek doen naar deze collecties, maar ineens kwam het idee op om een film te maken. Dus dat zijn we ook gaan doen,” vertelt Agung. “We besloten een documentaire te maken over Kapitan Pattimura,” vervolgt Gharisa. “In deze film duiken we in de mysteries rondom zijn geboorteplaats: was het Haria op Saparua, of toch Hulaliu op Haruku? We duiken niet alleen in het verleden en de strijd van Pattimura, maar werpen ook een blik op de toekomst. We laten verschillende stemmen aan het woord, zowel Moluks als Nederlands.” “We hopen dat mensen door de documentaire beter gaan begrijpen wie Pattimura was en waarom hij de nationale held van de Molukken is,” sluit Agung af.

Verwachtingen voor de toekomst
Agung vertelt: “Met het creëren van de database hopen we dat Molukkers over de hele wereld straks de mogelijkheid hebben om onderzoek te doen naar hun eigen familiegeschiedenis.” “We doen dit onderzoek niet alleen voor Museum Siwalima, maar voor de gehele, wereldwijde Molukse gemeenschap,” zegt Diana. “Ik hoop dat we de samenwerkingen met de Nederlandse musea voort kunnen zetten, omdat we geloven dat we elkaar goed kunnen aanvullen. Het zou fantastisch zijn als er bijzondere artefacten uit Nederland tentoongesteld kunnen worden in Museum Siwalima, en vice versa.”

Foto: Anis de Fretes

Since last February, the research team from Museum Siwalima in Ambon has been working hard on their research in the Netherlands. Joened Agung (delegation leader), Diana Trisnawati Yudhistira (executive researcher) and Gharisa Nur Alam (executive researcher and videographer) received a grant from the Ministry of Education & Culture in Indonesia to delve into museum collections about Moluccans in the Netherlands. They tell us more about the goals of their research and their expectations for the future.

Collaboration between the Netherlands and the Moluccas
“It all started with one of my good friends, Mevie Mailoa,” Agung explains. “Mevie, Head of Administration at Museum Siwalima in Ambon, received a visit last year from Henry Timisela, the director of Museum Maluku. That got us thinking: why not also go to the Netherlands? Mevie and I wrote a research proposal, which was accepted by the Ministry of Education & Culture in Indonesia. I asked Diana and Gharisa to join the team, and together we created the concept for the research.”

Upon their arrival in the Netherlands, Agung, Diana, and Gharisa were accompanied by Mevie Mailoa and Decky Tanasale, the village chief of Leinitu and secretary of Kantor Latupati, the consultative body of adat-elders in the Moluccas. Museum Maluku had the privilege of welcoming them in the initial phase of the research, in which further collaborations were discussed. Due to obligations in the Moluccas, Mevie and Decky returned earlier.

Exploring Dutch museum collections
“Our goal is clear: through the collections of Dutch museums, we want to gain more insight into the history and culture of Moluccans,” Diana explains. “For this purpose, we are in close contact with Museum Maluku. Head of Collections Huib Akihary supports our research by, for example, showing us how to effectively utilize online archives. Tamara Soukotta from the International Institute of Social Studies has also provided us with valuable support. Additionally, we have visited various museums across the country: the Rijksmuseum in Amsterdam, the Drents Museum in Assen and the various Wereldmuseums. We still need to visit the Maritiem Museum in Rotterdam. Our aim is to create a database full of archival material and artefacts that tell the stories of Moluccans worldwide.”

Documentary on Kapitan Pattimura
“Initially, we were only going to research these collections, but suddenly the idea of making a film came up,” Agung explains. “We decided to make a documentary about Kapitan Pattimura,” Gharisa continues. “In this film, we delve into the mysteries surrounding his birthplace: was it Haria on Saparua, or was it Hulaliu on Haruku? We not only explore Pattimura’s past and his struggle and resistance, but also take a look at the future. We shed a light on various perspectives, both Moluccan and Dutch.” “We hope that through the documentary, people will obtain a better understanding of who Pattimura was and why he is the national hero of the Moluccas,” Agung concludes.

Expectations for the future
Agung says: “With the creation of the database, we hope that Moluccans worldwide will have the opportunity to research their own family history.” “We are conducting this research not only for Museum Siwalima, but for the global Moluccan community,” says Diana. “I hope we can continue our collaborations with Dutch museums because we believe we have the ability to complement and benefit from each other. In the future, it would be amazing if certain artefacts from the Netherlands could be exhibited at Museum Siwalima, and vice versa.”

FILMVERTONING EN TALKSHOW NUSA INA

Lees meer

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 5 maart 2024. GEPOST IN NIEUWS

Museum Maluku is op zoek naar jouw verhaal! Voor onze nieuwe vodcast Unboxing reizen we het hele land door op zoek naar Molukse verhalen, herinneringen en anekdotes. Staat de zolder van jouw familie vol dozen met objecten die betrekking tot papeda, PVC-dwarsfluiten, bruidsschatten, de piring natzar, bomberjacks of ander Moluks erfgoed en kunnen jullie ons hier alles over vertellen? Laat het ons weten! 

Over Unboxing 
Binnenkort gaan we van start met de opnames voor onze nieuwe vodcast Unboxing. In deze serie maken we 5 afleveringen met als onderwerp divers immaterieel Moluks erfgoed. Verschillende Molukse generaties zullen samen een doos uitpakken met daarin een bijzonder object. Tijdens het uitpakken, oftewel the unboxing, worden er verhalen verteld die we op beeld en in audio vangen. De serie schijnt een licht op de minder bekende verhalen van Molukse gemeenschappen in Nederland. 

Wat is immaterieel erfgoed? 
Immaterieel erfgoed zijn uitingen die gemeenschappen koesteren als onderdeel van hun identiteit en geschiedenis. Dit immateriële erfgoed verandert voortdurend met de samenleving en wordt van generatie op generatie doorgegeven. Het slurpen van papeda is bijvoorbeeld als officieel immaterieel erfgoed bestempeld door het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland. 

In de afleveringen zullen vijf voorbeelden van immaterieel Moluks erfgoed aan bod komen: 

1. Het slurpen van papeda (eetgewoonten)
2. De tradities rondom de bruidsschat (het huwelijk)
3. Spelen op dwarsfluiten van PVC (de muziek) 
4. Bomberjacks dragen (uiting van identiteit) 
5. De symboliek van de piring natzar (traditie en geloof) 

Meld je aan! 
Schiet er bij jou een bijzonder verhaal te binnen dat bij een van de vijf onderwerpen hierboven past? Laat het ons weten! Stuur een mail naar info@museum-maluku.nl o.v.v. ‘Unboxing’ en wie weet pakken we jouw verhaal binnenkort uit in onze nieuwe vodcast. 

Geef in je mail aan:

• Je naam en telefoonnummer
• Het onderwerp waar je verhaal of herinnering over gaat (papeda, bruidsschat, dwarsfluit, bomberjacks of de piring natzar)
• Het verhaal dat je met ons wil delen
• Wat jij wil doorgeven aan de volgende generatie Molukkers in Nederland 

De deadline voor het inzenden is zondag 7 april 2024.

Unboxing wordt mede mogelijk gemaakt door het Vfonds ‘Houd je erfgoed levend!’ Het doel van de vodcast is om immaterieel Moluks erfgoed zichtbaar te maken, te begrijpen, door te geven én te versterken.

Nu te zien: ONS LAND

Lees meer

Moluks erfgoed in beeld en geluid

Lees meer