Zaterdag 18 mei is het zover: de lancering van het online platform van Totaal Moluks! Met een app en nieuwe media krijg je toegang tot content waarmee je het Moluks-Maleis, de Molukse cultuur en geschiedenis op een laagdrempelige manier eigen maakt. Museum Maluku is met trots een van de samenwerkingspartners voor het omvangrijke taalproject. Oprichter Jamie Schaduw vertelt ons meer over zijn ambities met Totaal Moluks én deelt alvast een glimp van wat komen gaat.

Nog maar een paar weken tot de lancering van Totaal Moluks. Wat kunnen we verwachten?
“Met Totaal Moluks maak je op een laagdrempelige manier kennis met het Moluks-Maleis, de Molukse cultuur en geschiedenis. Op ons online platform kun je de meest uiteenlopende afleveringen verwachten. Zo hebben we muziekafleveringen, krijg je korte films uit Maluku te zien en en leer je praktische taal via presentatoren uit Nederland en Maluku. Je ontmoet makers van Limburg tot Arnhem en van Banda tot Ambon-stad. We laten de gemeenschap zelf aan het woord om ons taal en cultuur mee te geven. Elke maker heeft een eigen achtergrond, manier van spreken en omgeving, waardoor je gaat zien dat taal voortdurend beweegt.”

Kun je ons alvast een tipje van de sluier geven?
“We hebben voor een aantal afleveringen een hele mooie samenwerking met Foco, een Molukse band waar veel Molukkers nostalgische gevoelens bij krijgen. Toch kan ik me voorstellen dat jongere generaties niet altijd begrijpen wat er precies in hun liedjes gezongen wordt. Daarom hebben wij de liedjes op een leuke manier ondertiteld. De metaforen en verwijzingen in het Moluks-Maleis putten vaak uit de omgeving op Maluku, zoals vissen en de zee. Zo schreef leadzanger oom John Matitaputty voor het nummer ‘Nona Konde’ de zin: “Kalo nona ikang, beta makan lapis tulang-tulang.” Een tekst die letterlijk te vertalen is naar: “Meisje, als jij een vis zou zijn, dan zou ik je opeten inclusief je botten.” Het klinkt misschien een beetje gek, maar het is een typische Molukse metafoor. Aangezien we op Maluku veel vis eten.”

Wat is jouw drijfveer geweest om Totaal Moluks te starten?
“Vroeger werd er bij mij thuis eigenlijk geen Moluks-Maleis gesproken. Ik kreeg hier en daar wel wat woordjes mee, maar heb de taal pas echt geleerd toen ik op mijn 19e een halfjaar stage liep op Ambon. Ik bouwde een band op met mijn familie aan de andere kant van de wereld en kwam erachter dat taal de sleutel daarvoor is. Het doet alle puzzelstukjes op z’n plaats vallen. Ik kon zelf dingen ontdekken, zelf contacten leggen en mijn eigen conclusies trekken. Taal geeft ons als gemeenschap toegang tot de verhalen, kennis en perspectieven van onze ouders, grootouders, voorouders en families in het thuisland.”

Wat hoop je met Totaal Moluks te bereiken?
“Het doel van Totaal Moluks is om de Molukse talen toegankelijker te maken voor jongere generaties en om een brug te slaan tussen de gemeenschappen in Nederland en Maluku. Ik hoop dat het iets losmaakt bij de jongeren hier, en dat zij de taal straks zelfverzekerder durven te spreken. Ik durf mijn handen ervoor in het vuur te steken dat ook de mensen die het Moluks-Maleis al goed beheersen bij Totaal Moluks iets nieuws kunnen ontdekken. Ik kan met zelfverzekerdheid zeggen dat ik de taal inmiddels goed beheers, en nog leer ik ieder bezoek aan Maluku weer iets nieuws. Wat taal betreft ben ik nooit uitgeleerd.”

We kijken ernaar uit! Wat moeten we doen om lid te worden?
“Vanaf 18 mei kan iedereen een gratis account aanmaken via onze website of app en toegang krijgen tot een selectie van onze afleveringen. Kies je ervoor om een betaald lidmaatschap af te sluiten, dan krijg je toegang tot al onze content en iedere week een nieuwe aflevering. We zijn een non-profitorganisatie en hebben geen doel om winst te maken, maar we werken natuurlijk wel met allerlei professionals voor en achter de schermen die allemaal netjes betaald worden. We streven ernaar om een grote organisatie te bouwen waar niemand straks meer omheen kan. Dit is nog maar het begin. Als je voor Totaal Moluks kiest, dan investeer je in onze gemeenschap. Ik nodig daarom iedereen uit om deel uit te maken van deze verandering.”

Vier de lancering met ons mee
Vanaf zaterdag 18 mei kun je via www.totaalmoluks.nl een account aanmaken en de app downloaden in de App Store en de Google Play Store. De lancering wordt in een exclusieve setting voor genodigden in Museum Maluku gevierd, maar jij kunt er via een livestream ook bij zijn. Houd de socials van Totaal Moluks in de gaten, hier wordt de link naar de livestream binnenkort gedeeld.

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

INTERNATIONAAL ONDERZOEK NAAR MOLUKKERS IN NEDERLANDSE MUSEUMCOLLECTIES

Lees meer

Museum Maluku maakt zelf tentoonstellingen die te zien zijn in Museum Sophiahof in Den Haag. Zo was in 2022 de opening van de semi-permanente expositie Ons Land – Dekolonisatie, generaties, verhalen die in samenwerking met het Indisch Herinneringscentrum tot stand is gekomen. Eerder maakte Museum Maluku een serie van 7 kunsttentoonstellingen onder de naam IKAT. Vorig jaar volgden de wisselexposities Afgestoft en Uitgepakt!

Mobiele exposities
Maar Museum Maluku heeft ook kleinere, mobiele exposities die op verzoek in bruikleen voor korte of langere tijd gegeven worden. Het zijn bijvoorbeeld de 10 banners over Pattimura, of het plaatmateriaal van Mari Lihat en Tijdelijk Verblijf die het verhaal over Molukkers in Nederland vertellen aan de hand van thema’s zoals de Molukken, onafhankelijkheid, RMS, overtocht, woonoordperiode, woonwijk, radicalisering en emancipatie. In 2023 was Tijdelijk Verblijf met wat objecten uit de collectie een aantal maanden te zien in Deventer bij de stichting Masohi. Op dit moment is Tijdelijk Verblijf tot begin juni in bruikleen bij Politie Nederland in Utrecht.
Bij de laatste expositie Uitgepakt! waren meer dan 250 objecten uit de eigen collectie te zien. Dat bleek een voltreffer. Museum Maluku kreeg naar aanleiding van deze expositie veel bruikleenaanvragen uit het land: Groningen, Breda, Lunteren, Waalwijk en Nistelrode.

60 jaar woonwijk Waalwijk
2024 is een herdenkingsjaar voor de Molukse gemeenschap in Waalwijk. Het is het jaar waarin de gemeenschap wil terugkijken op precies 60 jaar verblijf van Molukkers in Waalwijk. “Het herdenken willen we graag doen met zowel Molukkers als niet-Molukkers,” zegt initiatiefnemer Usman Santi. Onderdeel zal zijn een expositie die de Molukse gemeenschap samen met de gemeente Waalwijk en met hulp van Museum Maluku zal samenstellen. De inbreng van Museum Maluku is naast het geven van museaal advies ook het in bruikleen geven van objecten uit de collectie die de geschiedenis van de Molukse gemeenschap in Waalwijk illustreren.

Sejarah Nistelrode
Onder de titel Sejarah (geschiedenis) wordt op zaterdag 11 mei in Bibliotheek Nistelrode een tentoonstelling geopend over de geschiedenis van de Zuidoost-Molukse gemeenschap in Nistelrode. Hun verhaal wordt aan de hand van tijdsvakken in woord en beeld verteld, van 1940 tot nu. Pascal Amukwaman van de organisatie vertelt: “De Zuidoost-Molukse gemeenschap in Nistelrode en de Noord Oost Brabantse Bibliotheken (NOBB) hebben de handen ineengeslagen om een tentoonstelling te maken over Zuidoost-Molukkers. Er zal onder meer een maquette te zien zijn van woonoord Donzel waar 70 Molukse gezinnen hebben gewoond. Ook zal een nagebouwde barakkamer van het woonoord te zien zijn.” Voor de aankleding van de barak zal het Museum Maluku een 30-tal objecten in bruikleen geven. De expo zal tot en met vrijdag 12 juli te bezichtigen zijn tijdens de openingsuren van de Bibliotheek aan de Parkstraat in Nistelrode.

Op zondag 5 mei brengen we tijdens ONS LAND: De Vrijheidshow op feestelijke wijze een eerbetoon aan het kostbare goed dat vrijheid is en verkennen we met elkaar de diepgaande betekenis ervan. Kom langs voor een bijzondere avond vol reflectie, verbinding en vermaak.

Samen eten en genieten van verhalen & muziek
Vrijheid is niet vanzelfsprekend. Ontdek hoe de ervaringen van het verleden ons vandaag de dag vormen en inspireren. Laat je meevoeren door verhalen van moed, veerkracht en opoffering die ons de ware waarde van vrijheid doen beseffen, met muziek, spoken word en optredens van onder andere Robin Block, Alfian Emir Aditya, Kara Music, Tiga Batang Rumah en nog veel meer.

Ontdek hoe het verleden ons heden beïnvloedt. Hoe worden bijvoorbeeld de doorwerkingen door de jongere generatie vormgegeven?

Vieren, leren & omarmen
Tijdens Ons Land: De Vrijheidshow komen woorden, muziek emotie bij elkaar. We vieren vrijheid, leren van het verleden en omarmen de kracht van het heden. Kom je ook?

Tickets zijn inclusief een drankje en Vrijheidssoep.

Datum: 5 mei 2024
Tijd: 18.00 tot 20.30 uur
Locatie: Museum Sophiahof
Sophialaan 10, 2514 JR Den Haag

ONS LAND: De Vrijheidshow is een samenwerking tussen het Indisch Herinneringscentrum en Museum Maluku.

VERBONDEN DOOR ERFGOED

Read more

NU TE ZIEN: ONS LAND

Read more

Scroll down for English translation

Sinds afgelopen februari is het onderzoeksteam vanuit Museum Siwalima op Ambon druk bezig met hun werkzaamheden in Nederland. Joened Agung (delegatieleider), Diana Trisnawati Yudhistira (uitvoerend onderzoeker) en Gharisa Nur Alam (uitvoerend onderzoeker en videograaf) ontvingen een beurs van het ministerie van Educatie & Cultuur in Indonesië om zich te verdiepen in de museumcollecties over Molukkers in Nederland. Ze vertellen ons meer over de doelen van het onderzoek en verwachtingen voor de toekomst.

Samenwerking tussen Nederland en de Molukken
“Het begon allemaal met een van mijn goede vrienden, Mevie Mailoa,” vertelt Agung. “Mevie, Hoofd Administratie, Collectie & Educatie bij Museum Siwalima op Ambon, kreeg vorig jaar bezoek van Henry Timisela, de directeur van Museum Maluku. Dat zette ons aan het denken: waarom niet ook naar Nederland gaan? Mevie en ik hebben een onderzoeksvoorstel geschreven, en die is geaccepteerd door het ministerie van Educatie & Cultuur in Indonesië. Ik heb Diana en Gharisa gevraagd om onderdeel van het team te worden, en samen hebben wij het onderzoek vormgegeven.” Agung, Diana en Gharisa werden bij aankomst in Nederland vergezeld werd door Mevie Mailoa en Decky Tanasale, dorpshoofd van Leinitu en secretaris van Kantor Latupati, het overlegorgaan van adat-oudsten in Maluku. Museum Maluku heeft hen in de beginfase van het onderzoek mogen ontvangen en verdere samenwerking besproken. Vanwege verplichtingen in Maluku, zijn Mevie en Decky eerder teruggekeerd.

Speuren door Nederlandse museumcollecties
“Ons doel is helder: via de collecties van Nederlandse musea willen we meer inzicht krijgen in de geschiedenis en cultuur van Molukkers,” legt Diana uit. “We zijn hiervoor in nauw contact met Museum Maluku. Hoofd Collecties Huib Akihary ondersteunt ons in het onderzoek door ons bijvoorbeeld te laten zien hoe we effectief gebruikmaken van online archieven. Ook Tamara Soukotta van het International Institute of Social Studies heeft ons waardevolle ondersteuning geboden. Daarnaast hebben we verschillende musea in het land bezocht: het Rijksmuseum in Amsterdam, het Drents Museum in Assen en de verschillende Wereldmusea. Binnenkort gaan we nog naar het Maritiem Museum in Rotterdam. Ons doel is om een database vol archiefmateriaal en artefacten samen te stellen die de verhalen van Molukkers wereldwijd vertellen.”

Documentaire over Kapitan Pattimura
“In eerste instantie zouden we alleen onderzoek doen naar deze collecties, maar ineens kwam het idee op om een film te maken. Dus dat zijn we ook gaan doen,” vertelt Agung. “We besloten een documentaire te maken over Kapitan Pattimura,” vervolgt Gharisa. “In deze film duiken we in de mysteries rondom zijn geboorteplaats: was het Haria op Saparua, of toch Hulaliu op Haruku? We duiken niet alleen in het verleden en de strijd van Pattimura, maar werpen ook een blik op de toekomst. We laten verschillende stemmen aan het woord, zowel Moluks als Nederlands.” “We hopen dat mensen door de documentaire beter gaan begrijpen wie Pattimura was en waarom hij de nationale held van de Molukken is,” sluit Agung af.

Verwachtingen voor de toekomst
Agung vertelt: “Met het creëren van de database hopen we dat Molukkers over de hele wereld straks de mogelijkheid hebben om onderzoek te doen naar hun eigen familiegeschiedenis.” “We doen dit onderzoek niet alleen voor Museum Siwalima, maar voor de gehele, wereldwijde Molukse gemeenschap,” zegt Diana. “Ik hoop dat we de samenwerkingen met de Nederlandse musea voort kunnen zetten, omdat we geloven dat we elkaar goed kunnen aanvullen. Het zou fantastisch zijn als er bijzondere artefacten uit Nederland tentoongesteld kunnen worden in Museum Siwalima, en vice versa.”

Foto: Anis de Fretes

Since last February, the research team from Museum Siwalima in Ambon has been working hard on their research in the Netherlands. Joened Agung (delegation leader), Diana Trisnawati Yudhistira (executive researcher) and Gharisa Nur Alam (executive researcher and videographer) received a grant from the Ministry of Education & Culture in Indonesia to delve into museum collections about Moluccans in the Netherlands. They tell us more about the goals of their research and their expectations for the future.

Collaboration between the Netherlands and the Moluccas
“It all started with one of my good friends, Mevie Mailoa,” Agung explains. “Mevie, Head of Administration at Museum Siwalima in Ambon, received a visit last year from Henry Timisela, the director of Museum Maluku. That got us thinking: why not also go to the Netherlands? Mevie and I wrote a research proposal, which was accepted by the Ministry of Education & Culture in Indonesia. I asked Diana and Gharisa to join the team, and together we created the concept for the research.”

Upon their arrival in the Netherlands, Agung, Diana, and Gharisa were accompanied by Mevie Mailoa and Decky Tanasale, the village chief of Leinitu and secretary of Kantor Latupati, the consultative body of adat-elders in the Moluccas. Museum Maluku had the privilege of welcoming them in the initial phase of the research, in which further collaborations were discussed. Due to obligations in the Moluccas, Mevie and Decky returned earlier.

Exploring Dutch museum collections
“Our goal is clear: through the collections of Dutch museums, we want to gain more insight into the history and culture of Moluccans,” Diana explains. “For this purpose, we are in close contact with Museum Maluku. Head of Collections Huib Akihary supports our research by, for example, showing us how to effectively utilize online archives. Tamara Soukotta from the International Institute of Social Studies has also provided us with valuable support. Additionally, we have visited various museums across the country: the Rijksmuseum in Amsterdam, the Drents Museum in Assen and the various Wereldmuseums. We still need to visit the Maritiem Museum in Rotterdam. Our aim is to create a database full of archival material and artefacts that tell the stories of Moluccans worldwide.”

Documentary on Kapitan Pattimura
“Initially, we were only going to research these collections, but suddenly the idea of making a film came up,” Agung explains. “We decided to make a documentary about Kapitan Pattimura,” Gharisa continues. “In this film, we delve into the mysteries surrounding his birthplace: was it Haria on Saparua, or was it Hulaliu on Haruku? We not only explore Pattimura’s past and his struggle and resistance, but also take a look at the future. We shed a light on various perspectives, both Moluccan and Dutch.” “We hope that through the documentary, people will obtain a better understanding of who Pattimura was and why he is the national hero of the Moluccas,” Agung concludes.

Expectations for the future
Agung says: “With the creation of the database, we hope that Moluccans worldwide will have the opportunity to research their own family history.” “We are conducting this research not only for Museum Siwalima, but for the global Moluccan community,” says Diana. “I hope we can continue our collaborations with Dutch museums because we believe we have the ability to complement and benefit from each other. In the future, it would be amazing if certain artefacts from the Netherlands could be exhibited at Museum Siwalima, and vice versa.”

FILMVERTONING EN TALKSHOW NUSA INA

Lees meer

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 5 maart 2024. GEPOST IN NIEUWS

Museum Maluku is op zoek naar jouw verhaal! Voor onze nieuwe vodcast Unboxing reizen we het hele land door op zoek naar Molukse verhalen, herinneringen en anekdotes. Staat de zolder van jouw familie vol dozen met objecten die betrekking tot papeda, PVC-dwarsfluiten, bruidsschatten, de piring natzar, bomberjacks of ander Moluks erfgoed en kunnen jullie ons hier alles over vertellen? Laat het ons weten! 

Over Unboxing 
Binnenkort gaan we van start met de opnames voor onze nieuwe vodcast Unboxing. In deze serie maken we 5 afleveringen met als onderwerp divers immaterieel Moluks erfgoed. Verschillende Molukse generaties zullen samen een doos uitpakken met daarin een bijzonder object. Tijdens het uitpakken, oftewel the unboxing, worden er verhalen verteld die we op beeld en in audio vangen. De serie schijnt een licht op de minder bekende verhalen van Molukse gemeenschappen in Nederland. 

Wat is immaterieel erfgoed? 
Immaterieel erfgoed zijn uitingen die gemeenschappen koesteren als onderdeel van hun identiteit en geschiedenis. Dit immateriële erfgoed verandert voortdurend met de samenleving en wordt van generatie op generatie doorgegeven. Het slurpen van papeda is bijvoorbeeld als officieel immaterieel erfgoed bestempeld door het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland. 

In de afleveringen zullen vijf voorbeelden van immaterieel Moluks erfgoed aan bod komen: 

1. Het slurpen van papeda (eetgewoonten)
2. De tradities rondom de bruidsschat (het huwelijk)
3. Spelen op dwarsfluiten van PVC (de muziek) 
4. Bomberjacks dragen (uiting van identiteit) 
5. De symboliek van de piring natzar (traditie en geloof) 

Meld je aan! 
Schiet er bij jou een bijzonder verhaal te binnen dat bij een van de vijf onderwerpen hierboven past? Laat het ons weten! Stuur een mail naar info@museum-maluku.nl o.v.v. ‘Unboxing’ en wie weet pakken we jouw verhaal binnenkort uit in onze nieuwe vodcast. 

Geef in je mail aan:

• Je naam en telefoonnummer
• Het onderwerp waar je verhaal of herinnering over gaat (papeda, bruidsschat, dwarsfluit, bomberjacks of de piring natzar)
• Het verhaal dat je met ons wil delen
• Wat jij wil doorgeven aan de volgende generatie Molukkers in Nederland 

De deadline voor het inzenden is zondag 7 april 2024.

Unboxing wordt mede mogelijk gemaakt door het Vfonds ‘Houd je erfgoed levend!’ Het doel van de vodcast is om immaterieel Moluks erfgoed zichtbaar te maken, te begrijpen, door te geven én te versterken.

Nu te zien: ONS LAND

Lees meer

Moluks erfgoed in beeld en geluid

Lees meer

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 29 FEBRUARI 2024. GEPOST IN NIEUWS

Op zondag 7 april verwelkomen Museum Maluku en Museum Sophiahof je graag bij de screening van de documentaire Nusa Ina van regisseur Anne Jan Sijbrandij. De korte film speelt zich af rondom Loey Tamaëla – zoon van een prominente, inmiddels overleden Molukse KNIL-militair die in 1962 met zijn gezin naar Nederland kwam en nooit meer terugkeerde naar huis. Het belicht de persoonlijke impact van deze pijnlijke geschiedenis op Loey en vertelt een verhaal over ontworteling, strijd en verlangen naar het moedereiland, Nusa Ina.

Over de film Nusa Ina
Ruim zeventig jaar geleden kwamen de eerste grote groepen Molukkers naar Nederland, voornamelijk militairen van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) en hun families. Ze zouden tijdelijk in Nederland blijven en na 3 tot 6 maanden terugkeren naar de Molukken. Bij aankomst werden de militairen geconfronteerd met een kille ontvangst. Ze werden ontslagen uit het KNIL, wat insloeg als een bom. Een verwachte terugkeer naar de Molukken werd steeds onwaarschijnlijker en het tijdelijke verblijf werd langzaam definitief. Het strijden voor een vrije Republiek der Zuid-Molukken bleef bij velen bestaan.

De zestiger Loey Tamaëla is zoon van een prominente, inmiddels overleden ex-KNIL-militair. In deze korte film vertelt hij wat deze pijnlijke geschiedenis met hem en zijn familie heeft gedaan. De strijd voor de vrije republiek is zíjn strijd geworden en loopt als een rode draad door bijna elk Moluks gezin in Nederland. De blik in zijn ogen als hij vertelt over zijn onmogelijke verlangen om terug te keren naar zijn geboortehuis, maakt de ontworteling invoelbaar. De amateurfilmbeelden uit het familiearchief zijn bijzonder en sfeervol, evenals de muziek in dit scherp getekende portret.

De talkshow
Na de vertoning van de documentaire gaan regisseur Anne Jan Sijbrandij, componist Timo Sijbrandij, hoofdpersonage Loey Tamaëla en zijn zoon Noah Tamaëla in gesprek onder leiding van host en moderator Zoë Nunumete. Het gesprek gaat dieper in op het maakproces en de inhoudelijke thema’s van de film, bijvoorbeeld over welke rol de strijd bij verschillende generaties Molukkers speelt. Na de talkshow is er ruimte voor vragen uit het publiek.

Authentieke gerechten
Het gesprek kan voortgezet worden onder het genot van een authentieke Molukse maaltijd van Taste of Maluku. Gepassioneerde eigenaar Yannic Kuhn vertelt je graag meer over hoe hij de Molukse cultuur overdraagt via zijn eten. Bestel zijn heerlijke asam pedis, pindan kuning of ikan goreng (gebakken vis) met colo2. Kies voor rijst als bijgerecht of kom lekker papeda slurpen.

– Ikan goreng (halve vis) met colo2 geserveerd met rijst of papeda – €12,50
– Ikan goreng (hele vis) met colo2 geserveerd met rijst of papeda – €15,00
– Asam pedis geserveerd met rijst of papeda – €12,50
– Pindang kuning geserveerd met rijst of papeda – €12,50

Let op: De maaltijden van Taste of Maluku zijn niet inbegrepen in de toegangsprijs.

Tickets
Tickets kosten €15,- per stuk en bieden je naast toegang tot het event ook entree tot de tentoonstelling ONS LAND in Museum Sophiahof. Je bent vanaf 14.00 uur welkom om de tentoonstelling te bezoeken.

Het programma
Vanaf 14.00 uur: Mogelijkheid om de tentoonstelling ONS LAND te bezoeken
15.45 uur: Inloop in de Sophiazaal
16.00 uur: Openingswoord
16.10 uur: Start documentaire Nusa Ina
16.45 uur: Talkshow met makers Anne Jan & Timo Sijbrandij en personages Loey & Noah Tamaëla
17.25 uur: Q&A met publiek
17:45 uur: Verkoop eten door Taste of Maluku
19:00 uur: Einde

Locatie: Museum Sophiahof
Sophialaan 10, 2514 JR Den Haag

Anne Jan Sijbrandij

Timo Sijbrandij

Loey en Noah Tamaëla

Yannic Kuhn

Zoë Nunumete

GESCHREVEN DOOR HENRY TIMISELA OP 29 FEBRUARI 2024. GEPOST IN NIEUWS

Een inspirerende ontmoeting vond plaats bij Museum Maluku, waar een diverse groep van Molukse kunstenaars, historici, wetenschappers en vertegenwoordigers uit Ambon en Jakarta samenkwamen. Onder de aanwezigen bevonden zich bekende namen zoals dr. Tamara Soukotta, Yopi Abraham, Hatutamelen (James Noya), Wim Manuhutu, Anis de Fretes, Ebed Litaay en Huib Akihary. Uit Maluku: Mevie Mailoa (staflid van Museum Siwa Lima), Decky Tanasale (dorpshoofd van Leinitu en secretaris van Kantor Latupati, het overlegorgaan van adat-oudsten in Maluku) en het toegewijde research team bestaande uit Agung Sumarwan, Diana Trisnawati Yudhistira en Gharisa Nur Alam.

Foto’s: Gharisa Nur Alam

Het gesprek, dat voortkwam uit een eerder georganiseerde ontmoeting tussen Museum Maluku (Den Haag), Museum Siwalima (Ambon) en de Dienst Onderwijs en Cultuur van de Molukken (Ambon), richtte zich op verschillende aspecten. Onder andere stond het onderzoek naar de verzetsstrijder Thomas Matulessy, alias Pattimura, centraal. Hier benadrukte men het belang van zowel Molukse als Nederlandse bronnen voor een volledig begrip van de geschiedenis in de Molukken, waarmee de noodzaak van dekolonisatie van denkwijzen werd onderstreept.

Een ander onderwerp van gesprek was de samenwerking tussen het team en Museum Maluku om de kennisoverdracht over Molukse adat-rituelen te bevorderen. Dit gesprek bracht kunst, wetenschap, historie en traditionele Molukse kennis samen, waardoor de banden met Maluku verder werden versterkt. Het was een verrijkende ervaring die de wederzijdse betrokkenheid tussen de Molukse gemeenschappen in Nederland en de Molukken zelf versterkte, en belooft veel goeds voor toekomstige samenwerkingsverbanden.

Henry Timisela

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 29 FEBRUARI 2024. GEPOST IN NIEUWS

Museum Maluku stapte vorig jaar aan boord van het Programma Indisch Erfgoed Digitaal (PIED), een initiatief dat zich richt op het digitaliseren en online beschikbaar stellen van het erfgoed van de Indische en Molukse gemeenschappen in Nederland. Yanise Zijlstra en Manouk Kipuw, onze vrijwilligers voor collectiebeheer, zijn de afgelopen maanden druk met de aanvraag voor het programma bezig geweest. Zij nemen je mee in het proces rondom PIED en de keuze om de unieke audiovisuele collecties van Museum Maluku hier een essentiële rol in te laten spelen.

Programma Indisch Erfgoed Digitaal
“Vorig jaar hebben we ons aangemeld voor het Programma Indisch Erfgoed Digitaal, ook wel bekend als PIED,” vertelt Yanise. “PIED werd in 2022 geïnitieerd in het kader van de collectieve erkenning van de Indische en Molukse gemeenschappen in Nederland. Het project richt zich specifiek op erfgoed uit de periode van 1930 tot 1968, waarbij het de verhalen verzamelt van mensen met wortels in voormalig Nederlands-Indië. Hiermee bedoelen ze zowel degenen die zelf naar Nederland zijn gekomen als degenen van wie de voorouders tussen 1930 en 1968, als gevolg van oorlogsgeweld en naoorlogse ontwikkelingen, naar Nederland zijn gekomen. Een groot gedeelte van de collectie van Museum Maluku beslaat deze periode, dus we kwamen in aanmerking voor deelname. Het Museum Maluku bezit een grote collectie met deelcollecties zoals museumobjecten, boeken, archivalia, foto’s en audiovisueel materiaal. De mensen van PIED vertelden ons dat ze nog niet veel audiovisuele aanvragen hadden binnenkregen. Onze collectie audiovisueel materiaal is heel bijzonder, dus de keuze lag voor de hand.”

Uniek, opmerkelijk en specifiek Moluks
“Het materiaal dat wij in PIED meenemen, bestaat uit archivalia en beeldmateriaal dat uniek, opmerkelijk en specifiek Moluks is en binnen de periode van 1930 tot 1968 valt,” zegt Yanise. “We brengen ook bijzondere audiovisuele materialen mee, zoals Single8-filmpjes en oude geluidsbanden.”
“Soms staat er wat geschreven op de hoesjes,” vult Manouk aan, “of op bijgevoegde A4’tjes over de inhoud van het materiaal, maar vaak hebben we nog geen idee wat er precies is vastgelegd. Persoonlijk ben ik vooral nieuwsgierig naar het dagelijkse leven van de Molukkers in de woonoorden, omdat het in deze tijd zo moeilijk is om je voor te stellen hoe dat was.”
Een interessante collectie die we laten digitaliseren, is die van prof. Jos Platenkamp,” zegt Yanise. “Platenkamp heeft jarenlang onderzoek gedaan in de Noord-Molukken en daar de lokale adat-rituelen op beeld vastgelegd en beschreven.”

Uitpakken
“Samen met de projectmedewerkers van PIED hebben we grote delen van de collectie geïnventariseerd. We hebben gekeken naar de hoeveelheid meter materiaal, wat de herkomst ervan is en of het qua tijdsperiode binnen het programma past,” vervolgt Manouk. “Het is heel veel uitpakken. Wat in PIED meegenomen wordt, is nog lang niet al ons audiovisuele materiaal. We hebben nog zoveel stukken, ook van na 1968.”
“Hoewel we ontzettend nieuwsgierig zijn naar de inhoud en het materiaal het liefst zelf al willen afspelen, werd ons dat afgeraden omdat de banden soms zo oud zijn dat er een risico is dat ze dan beschadigen,” vult Yanise aan. “Dat willen we natuurlijk vermijden. Een professionele partij digitaliseert het materiaal voor ons, zodat we daarna eindelijk kunnen ontdekken wat erop staat.”

Bijzondere vondsten
“Een deel van de audiovisuele bestanden van Museum Maluku was eerder al gedigitaliseerd, waaronder een serie interviews met Molukse ex-mariniers en ex-KNIL-militairen,” zegt Yanise. “Mijn opa was ook zo’n Molukse marinier en tijdens het struinen door het archief vond ik zijn interview ineens terug. Ik zag de naam ‘M. Workala’ staan en dacht: “Hé, dat is mijn opa!” Ik wist wel van de interviews af, maar om zijn naam daar tussen te zien staan, vond ik erg bijzonder. Mijn eigen familiegeschiedenis werd ineens heel tastbaar. Het is de bedoeling dat we onze collecties na het digitaliseren toegankelijk gaan maken voor het publiek. Dat zij straks wellicht ook stukjes van zichzelf of hun families in deze collecties terug kunnen vinden, is denk ik heel belangrijk.”

Nu te zien: ONS LAND

Lees meer

Groetjes uit Venlo

Read more

Carnaval met een Molukse twist: De onvergetelijke boerenbruiloft van De Kwante Kaketoe

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 29 FEBRUARI 2024. GEPOST IN NIEUWS

In onze nieuwe rubriek ‘Groetjes uit…’ vertellen we bijzondere verhalen op het gebied van Molukse kunst, cultuur en erfgoed van over de hele wereld. We trappen de serie af met het verhaal van de Molukse carnavalsvereniging De Kwante Kaketoe uit Venlo. De vereniging kreeg de eervolle taak om de boerenbruiloft te organiseren, een jarenlange traditie op de laatste dag van het Venlose carnaval. Geboren en getogen Venlonaar Rio Lekatompessy, bekend als oprichter en host bij de podcast Molukse Takkie, deelt alles over hun reis naar de boerenbruiloft. Van het ontstaan van de vereniging tot aan hoe de Molukse cultuur verweven werd met de Venlose carnavalstradities.

De opkomst van De Kwante Kaketoe
De Kwante Kaketoe begon tien jaar geleden als een bescheiden, Molukse loopgroep die meedeed aan de carnavalsoptocht in Venlo. Verkleed als toy soldiers, met een knipoog naar het verleden van de eerste generatie Molukkers in Nederland, zetten ze de toon voor wat zou uitgroeien tot een enorme vereniging. “In 2022 werd voorzichtig bij ons gepolst of wij de boerenbruiloft wilden organiseren,” vertelt Rio. “Toen hebben we een informatieavond georganiseerd om dat een beetje te peilen. Na die avond waren er direct al 200 personen die zich aan hadden gemeld om mee te doen. Toen dacht ik direct: dit is serious business.”

Foto’s: Roel Schoonderbeek & Sven Jacobs

De weg naar de boerenbruiloft
In april vorig jaar werd officieel bekendgemaakt dat De Kwante Kaketoe de boerenbruiloft mocht organiseren. “Een enorme eer, want er zijn veel verenigingen en bedrijven die het heel graag willen doen,” vervolgt Rio. “We zijn heel snel alles in het werk gaan stellen om een stichting te worden. Binnen de stichting kreeg iedereen een eigen rol waarmee hun talenten uit het dagelijks leven werden benut. We groeiden uit tot een serieuze organisatie. En iedereen deed het werk ook nog eens vrijwillig, volledig uit liefde.”

Venlose traditie in een Moluks jasje
In februari van dit jaar was het zover: bruid Dénis Ririhatuela en bruidegom Hermi Sahuleka werden in de onecht met elkaar verbonden. “Natuurlijk zaten er Molukse elementen in onze boerenbruiloft verweven. Zo hadden we corsages met tropische bloemen en droeg de bruid een kap gemaakt van haar oma’s kebaya’s (traditionele blouse-jurken) uit Ambon. De mensen op het Stadhuisplein juichten ons toe en zwaaiden met de lenso putih (witte zakdoek).”

Foto: Sven Jacobs

Impact
Achteraf stroomden de reacties vanuit het hele land binnen. “Men zag ons als een inspiratie om elkaar te accepteren en elkaars cultuur te omarmen. Eén van de berichten in onze mailbox luidde: “Een voorbeeld voor alles wat een dubbele achtergrond heeft. Lang leve de verscheidenheid, de uniciteit en al het andere wat te vinden is in ons mooie Venlo.” Onze boodschap en missie is om als Molukse gemeenschap te verbinden met elkaar en met onze stad Venlo. Dit soort reacties laten zien dat dat is gelukt. Echt kippenvel!”

Nooit meer naar huis
Traditiegetrouw schreef het boerengezelschap een eigen lied: ‘Weej gaon nao de broélof’ op de melodie van het welbekende ‘Rasa Sayang Keneh’. “Het idee lag er al vrij snel om dit lied te gaan doen. Dat is natuurlijk een bruiloftsliedje en hoort helemaal in die sfeer. Maar hoe doen we dat op een ludieke manier zonder dat we er de draak mee steken? Gelukkig worden in het Venlose carnaval geen liedjes over toeters op waterscooters of bier en tieten geschreven; het zijn romantische liedjes, langzame liedjes, liedjes over teruggaan naar het zuiden en het Venlonaar zijn. Dat gaf richting. We zingen ‘samen dansen, dansen wij naar het stadhuis’, maar ook ‘we gaan nooit meer naar huis’. En we gaan ook nooit meer naar huis. Het is een leus voor tijdens het feesten, maar ook wat ons leven is.”

Samen sterk
“Ik kijk terug op een hele bijzondere tijd waarin we weer naar elkaar toe zijn gegroeid. Het stichtingsleven bestond binnen de Molukse gemeenschap in Venlo eigenlijk niet meer. Met De Kwante Kaketoe en het organiseren van de boerenbruiloft hebben we het verlangen naar gemeenschapszin weer uitgesproken. Dat we dat nu terug hebben, doet mij heel erg goed.”

Foto: Sven Jacobs

Nu te zien: ONS LAND

Lees meer

Museumcollectie

Lees meer