Skip to main content

Auteur: Huib Akihary

Van –20 naar 1 hoog

Van –20 naar 1 hoog

GESCHREVEN DOOR Huib Akihary OP . GEPOST IN Nieuws

Op 29 April berichtte onze hoofd collecties Huib Akihary onder de titel ‘Cold turkey in het depot’ over het invriezen op -20 °C van één van de paradijsvogels uit onze museumcollectie. Hoe dat is verlopen en wat er verder gaande is in het museumdepot lees je in dit blog. 

Ik zou je nog vertellen hoe het onze paradijsvogel is vergaan die eind mei in de vrieskist op –20 °C is gelegd. We deden dat omdat er sporen van organismen in de verentooi waren gevonden. Door in te vriezen sterven de aanwezige insecten of ander ongedierte af. De vogel werd luchtdicht verpakt in plastic om ze te beschermen tegen uitdroging en condensatie. Na ongeveer 2 weken verblijf in de vrieskou kon de paradijsvogel ingepakt langzaam ontdooien.  

Inspectie en schoonmaken 

Na de vriesbehandeling volgt het schoonmaken. Veel vuil en sporen van organismen waren te zien in de verentooi. Het schoonmaken gebeurt met een klein zacht penseel waarmee de kop, veren en snavel zachtjes worden afgeveegd. Drie dode insecten kwamen uit de veren. Vervolgens is met een speciale museumstofzuiger waarmee je de zuigkracht tot een minimum kunt doseren de vogel voorzichtig vrijgemaakt van vuil, afgestorven organismes en insecten. 

De paradijsvogel is nu weer schoon en gelabeld met een objectnummer. Gefixeerd op een inerte kunststof plaat ligt ze nu op haar vaste standplaats in het depot. Wat rest is nog de administratie: standplaats en de conserveringsbehandeling worden genoteerd in ons collectieregistratiesysteem.  

  • Van –20 naar 1 hoog, column, Huib Akihary, Hoofd collecties & conservator, Museum Maluku, stellingen, museumdepot, paradijsvogel

  • Van –20 naar 1 hoog, column, Huib Akihary, Hoofd collecties & conservator, Museum Maluku, stellingen, museumdepot, schaal

  • Van –20 naar 1 hoog, column, Huib Akihary, Hoofd collecties & conservator, Museum Maluku, stellingen, museumdepot, paradijsvogel

  • Van –20 naar 1 hoog, column, Huib Akihary, Hoofd collecties & conservator, Museum Maluku, stellingen, museumdepot

Registratie 

Zoals eerder vermeld is Museum Maluku overgestapt naar Atlantis, een actueel en veel gebruikt collectieregistratiesysteem. Gegevens opgeslagen in ons oude systeem Adlib zijn inmiddels overgezet naar dit nieuwe collectieregistratiesysteem. Op dit moment worden de basisgegevens of meta-data van de objecten gecheckt, gecorrigeerd en zo nodig aangevuld. Het museum is erop gericht dat alle objecten minimaal een objectnummer, een beschrijving, verwervingsgegevens en een standplaats hebben. Het museum volgt daarin de richtlijnen voorgeschreven in de museumwereld. Data zoals maker, datering, afmetingen en materiaal zullen indien nodig later aangevuld worden.  

Rechterhand Reïnda 

We hebben in juli afscheid moeten nemen van onze zeer gewaardeerde junior conservator Reïnda Hully. Reïnda heeft een promotieplaats (assistent in opleiding) aangeboden gekregen in de muziekwetenschap aan de Universiteit van Utrecht. Die kans mocht hij als afgestudeerd academicus en muziekliefhebber natuurlijk niet afslaan. Begonnen in 2020 als stagiaire is Reïnda daarna intern opgeleid tot junior conservator. In die functie heeft hij hard moeten studeren om de vele facetten van conservering en collectiebeheer zich eigen te maken. Daarnaast heeft hij in de afgelopen 3 jaar de vele aanvragen voor beeldmateriaal uit de collectie afgehandeld maar ook de verhuizing van de collectie uit de opslag naar het museumdepot uitstekend begeleid en administratief via Atlantis nauwkeurig vastgelegd. Dank voor je grote inzet en toewijding Reïnda. We wensen je heel veel succes met je nieuwe uitdaging. 

Nieuwe medewerkers 

Inmiddels hebben we 3 nieuwe medewerkers gevonden die de vele taken binnen het collectiebeheer gaan invullen. Louise Abbas zal mee gaan helpen met de registratie van de museumobjecten en het onderzoek ernaar. Zij heeft in België de opleiding tot conservator met succes afgerond. Esther de Graaf is visueel antropologe en zal zich met name bezighouden met de foto en filmcollectie. Yanise Zijlstra heeft culturele antropologie gestudeerd in Utrecht en is afgestudeerd in Wageningen. Zij zal zich m.n. richten op de collectie audio en interviews. 

Van –20 naar 1 hoog, column, Huib Akihary, Hoofd collecties & conservator, Museum Maluku, stellingen, museumdepot

Kleiner depot 

Museum Maluku huurt tot ultimo 31 december 2023 een grote depotruimte op de 3e etage in het Gemeentelijke Musea Museum Depot te Rotterdam. Na die datum moet dit depot leeg opgeleverd worden zoals is afgesproken met de verhuurder, het Maritiem Museum Rotterdam. De collectie zal verhuizen naar een kleiner depot op 1 hoog dat aan ons beschikbaar is gesteld door het Museum van Wereldculturen. In september zullen we dit depot met stellingen inrichten. In de maanden daarna zal de collectie in fasen verhuizen. Daarbij zullen keuzes gemaakt moeten worden wat wel en wat niet naar dit depot gaat, wat wel geconditioneerd opgeslagen moet worden en wat niet, wat het Museum Maluku wel wil behouden en wat we gaan ontzamelen d.w.z. afstoten.  

Maar daarover meer volgende maand. 

Huib Akihary 
Hoofd collecties 


Reïnda Hully, conservator, Museum Maluku, metaafhof, depot, Rotterdam

collectie

Lees meer

Lees verder

Bongso op de 4Daagse

Bongso op de 4Daagse 

GESCHREVEN DOOR Huib Akihary OP . GEPOST IN NIEUWS

Al vele jaren lopen Molukkers mee op de Nijmeegse Vierdaagse. Dit jaar op de 105e editie liepen er ongeveer 80 wandelaars mee. Man en vrouw, jong en oud, getraind en ongetraind, voor een eerste keer of voor de tigste keer, met RMS-vlag of zonder. Conservator Huib Akihary doet verslag. 

Bongso op de 4Daagse, Nijmeegse Vierdaagse, Nijmegen, Bemmel, Museum Maluku

Derde week van juli de 4Daagse van Nijmegen lopen! Het staat sinds 2013 rood omcirkeld in mijn agenda met uitroepteken. Die derde week in juli is heilig. Wat er ook gebeurt, ik zal en moet meedoen. En ik ben niet de enige. 47.000 deelnemers telt de 4Daagse en ze komen uit alle windstreken. Van dinsdag tot en met vrijdag wandel je afhankelijk van je leeftijd vier dagen 30km, 40km of 50km. Loop je de 4Daagse uit dan krijg je het felbegeerde 4Daagse kruisje.  

30km 

Ik loop met Isaac Pattikawa uit Zutphen, Johnny Gaspersz uit Nijmegen en Olivia Wardenaar uit Den Haag. Senioren zijn we, allen de 60 ruim gepasseerd en we lopen lekker de 30km. De 50 en 40 laten we graag over aan de jongere garde. Isaac en Olivia lopen hem voor de 15e keer en Johnny voor de 26e keer (!). Ik ben een rookie met mijn 8e deelname. De 30 km heeft zo zijn voordelen. Vanwege de kortere af te leggen afstand start je ook later. Niet om 4 uur in de ochtend zoals bij de 50Km, maar heel relaxed pas tussen 7:45 en 8 uur. Je kunt lekker uitslapen dus en zonder stress starten.  

Dag van Elst 

De Vierdaagse voert langs enkele wijken waar Molukkers wonen. Elst, Bemmel, Hatert, Gennep en Cuijk. Het zijn elk jaar weer welkome rustpunten en stops om de benen even te strekken. De eigen bangsa staat er klaar met thee, koffie, kue2, pisang goreng of zelfs soto ajam. In Elst worden de lopers gastvrij ontvangen bij de familie Peilouw. Terwijl ik geniet van de soto komt Noes Peilouw, zelf 33x de 4daagse gelopen, naar me toe met de vraag of Museum Maluku niet een tentoonstelling wil maken over Elst en de 4Daagse. “We hebben veel materiaal en heel veel Molukse lopers komen uit Elst”, zegt Noes. Ik vind een tentoonstelling over Molukkers en de 4Daagse wel een bijzonder aardig idee en beloof Noes erop terug te komen. Ik voeg me weer bij mijn loopmaatjes die net een kort bezoekje hebben gebracht aan het kerkhof in Elst waar de zus van Isaac begraven ligt. 

  • Bongso op de 4Daagse, Nijmeegse Vierdaagse, Nijmegen, Bemmel, Museum Maluku

  • Bongso op de 4Daagse, Nijmeegse Vierdaagse, Nijmegen, Bemmel, Museum Maluku

  • Bongso op de 4Daagse, Nijmeegse Vierdaagse, Nijmegen, Bemmel, Museum Maluku

  • Familie Peilouw, Nijmeegse 4Daagse, Vierdaagse, Huib Akihary

  • Bongso op de 4Daagse, Nijmeegse Vierdaagse, Nijmegen, Bemmel, Museum Maluku

  • Bongso op de 4Daagse, Nijmeegse Vierdaagse, Nijmegen, Bemmel, Museum Maluku

Collectie Pasanea 

Op weg naar Bemmel bedenk ik naar aanleiding van de vraag van Noes dat Museum Maluku zelf een aantal foto’s in de collectie heeft uit 1972 over Molukse deelnemers aan de 4Daagse gemaakt door Paul of Mary Pasanea. Een foto toont Molukse lopers bij het woonoord Snodenhoek in Elst. Een expositie over Molukkers en de 4Daagse zou een mooi onderwerp zijn. Maar dan breder getrokken, niet alleen Elst maar ook met input van de andere wijken en in de tijd terug. Wie waren de eersten die de 4Daagse hebben gelopen, wat zijn de verhalen?  

Bung Dirk 

Veel mooie verhalen zou je van de vele Molukse lopers kunnen horen die in Bemmel even stoppen. Ik zie veel leden van de Molukse wandelgroep Kawan2 Djalan, oud-voorzitter van het Museum Usman Santi, vriend Tjikkus Salakory uit Elst om er een paar bij naam te noemen. Lopers die al vele jaren meelopen. Maar één springt er werkelijk uit: Bung Dirk Sinay uit Doesburg. 76 jaar. De nestor onder de lopers. Op zijn dooie gemak loopt ie de 30Km. “Ik doe dit jaar voor de 21e keer mee. Maar ik heb weinig getraind en heb een enkelblessure opgelopen met voetballen. Ik loop daarom maar de 30Km.” 

Bongso op de 4Daagse, Nijmeegse 4Daagse, Vierdaagse, Nijmegen

Bongso 

Vrijdag gaat mijn wekker om kwart voor zes. Ik kijk even op de 4Daagse app en zie dat verschillende lopers van de 50km al bijna 10km hebben gelopen op weg naar Grave en Cuijk. Ze zijn gestart om vier uur. Ik moet glimlachen wetende dat je om 10 uur in Cuijk moet zijn om de grote meute van de 40 en 30 voor te kunnen zijn op de Via Gladiola. Die meute daartoe behoor ik, samen met Isaac, Johnny en Olivia. In Overasselt steken we na een lekkere lunch nog een paar kaarsjes aan in de katholieke kerk op de goede afloop. Op de dijk naar Heumen komen we erachter dat de mannen van ons groepje van 1957 zijn. Isaac van februari, Johnny van oktober en ik van november. “Je bent onze bongso, de jongste!” roept Johnny. Ik vind het een eretitel: Bongso op de 4Daagse. De laatste kilometers naar de finish zijn één groot feest. Nadat we op de plaat gezet zijn door Ating Manuputty uit Vught, die alle Molukse lopers fotografeert, passeren we om half vier voldaan en blij de eindstreep. Even later finisht ook bung Dirk Sinay. Zijn 21e kruisje heeft hij binnen. 

Volgend jaar weer! 
Hoofdconservator
Huib Akihary

P.S. Bijna alle Molukse lopers hebben hun kruisje gehaald.  


Museumcollectie, schenking, Museum Maluku

Beschik jij over foto’s, negatieven en dia’s die ons collectief geheugen versterken en zo interessant zouden kunnen zijn voor onze fotocollecties? Wil jij jouw foto’s schenken aan zowel Moluccan Archive als Museum Maluku? Of heb jij meer informatie over een recent gedeelde foto? Neem contact met ons op via collectie@museum-maluku.nl


Lees verder

Tobelo Noord-Molukken in beelden

Tobelo NoordMolukken in beelden 

GESCHREVEN DOOR Huib Akihary OP . GEPOST IN Nieuws

Op 19 april 2023 ontving Museum Maluku een bijzondere schenking van Prof. Dr. Jos Platenkamp. Platenkamp (1951) is cultureel antropoloog en bekleedde tot 2017 de leerstoel sociale antropologie bij het Institut für Ethnologie aan de Westfälische Wilhems-Universität in Münster Duitsland. In de jaren 1979, 1980 en 1982 verbleef Platenkamp voor langere tijd in het dorp Paca in de regio Tobelo in de Noord-Molukken. Hier deed hij onderzoek naar de sociale structuren en kosmologie binnen deze Tobelo gemeenschap. Het onderzoek resulteerde in vele publicaties en een proefschrift waarop hij in 1998 promoveerde aan de Universiteit van Leiden. 

Tobelo Noord-Molukken in beelden, schenking, Museum Maluku

Schenking 

De schenking van Platenkamp bestaat uit een exemplaar van zijn proefschrift ‘Tobelo, Ideas and Values of a North Moluccan Society’ (Leiden 1988), de catalogus van de expositie ‘De Waarde der dingen, ceremoniële geschenken van de Tobelo’ (Museon dec 1990-maart 1991) en heel bijzonder 580 dia’s, opgenomen in het Tobelo district tijdens zijn onderzoek in 1979 en 1980 inclusief vele aantekeningen van het onderzoek. 

Diacollectie 

De diacollectie bestaat uit 24 diapositief kleurfilmrollen systematisch gerangschikt en ingeraamd. De diacollectie is uitvoerig beschreven door Platenkamp en laat verschillende gebeurtenissen en rituelen zien zoals de ceremoniële hol*a krijgsdans (cakalele), wapens, maaltijden en ook de begrafenis van een aan cholera gestorven kind. 

Bijzonder zijn de beelden en documentatie van Platenkamps eigen rituele ‘inhuwelijking’ in het dorp Paca. Door dit ritueel ontving Platenkamp de verwantschapsrelaties die het mogelijk maken veilig te kunnen slapen, eten en werken in het dorp en bij ‘verwanten’ in andere dorpen. 

Tobelo Noord-Molukken in beelden, schenking, Museum Maluku

Huwelijksritueel 

Veel dia’s zijn gewijd aan de uitvoering van het wo geri-doroa ritueel, een huwelijksritueel waaraan tientallen mensen uit Paca en de buurdorpen Leleoto en Yaro deelnamen. Wo-geri doroa betekent letterlijk: hij (bezoekt) de zwagers en schoonouders’. De bruidegom wordt door zijn verwanten begeleid naar het huis van zijn aanstaande familie. Op de 2 volgende dagen volgen andere onderdelen van het huwelijksritueel.  

Tobelo Noord-Molukken in beelden, schenking, Museum Maluku

Docufilm Tobelo Marriage 

In 1982 ging Platenkamp terug naar het dorp Paca in Tobelo, nu in gezelschap van de cultureel antropoloog en filmmaker Dirk Nijland (1938), ibu Lis Asinoellah, cultureel antropologe aan de Universitas Indonesia in Jakarta en Frans Rijoly, assistent-conservator bij het Museum Siwa Lima op Ambon. De vier verbleven ruim drie maanden om een huwelijksceremonie te filmen en alle rituelen die bij een huwelijk komen kijken, zoals de huwelijksonderhandelingen, voorbereidingen en de rituelen van het huwelijk zelf die 3 dagen duren.  

Bij een Tobelo huwelijk vindt een grootschalige uitwisseling plaats van kostbaarheden, wapens, vlechtwerk en voedsel tussen de twee partijen. In deze film zien we de bruidontvangende familie van de bruidegom Wempi Ano en de bruidgevende familie van de bruid Henni Rope.  

Dirk Nijland heeft zijn film Tobelo Marriage op DVD geschonken aan het Museum Maluku. Samen geeft het met de schenking van Platenkamp een prachtig beeld van de bijzondere rituelen van de Tobelo gemeenschappen. Ze zijn een prachtige en welkome aanvulling op de collectie van Museum Maluku. 

Hoofdconservator
Huib Akihary


Tjengkehbootje, kruidnagelbootje, Museum Maluku, schenkingen, bruikleen

collectie

Lees meer

Lees verder

11 juni 1977 – De Punt

11 juni 1977 – De Punt 

GESCHREVEN DOOR Huib Akihary OP . GEPOST IN NIEUWS

11 juni 1977. De Punt. Even voor vijf uur in de ochtend. 60 personen zitten in de trein: 9 Molukse actievoerders en 51 reizigers. De stilte van de vroege zaterdagochtend wordt plotseling wreed verstoord. 6 starfighters van de Koninklijke Luchtmacht vliegen met bulderend geluid rakelings over de trein. Een spervuur van kogels. De Bijzondere Bijstandseenheid (BBE) begint met de beschieting. Mariniers bestormen de trein. Na 19 dagen besluit de Nederlandse regering in te grijpen en met geweld een einde te maken aan de treinkaping. Die was eerder op 23 mei begonnen toen 9 Molukse actievoerders de intercity van Assen naar Groningen kaapten ter hoogte van het dorpje De Punt. Bij de beëindiging van de treinkaping komen 8 personen om het leven waarvan 6 Molukse actievoerders. 

Museum Maluku staat vandaag stil bij de gebeurtenissen van 11 juni 1977 met het tonen van een aantal objecten uit de eigen museale collectie en van twee objecten die nu te zien zijn bij collega musea. 

Koffiekan 

Museum Maluku heeft in de collectie een ronde oranje hardplastic koffiekan met witte schroefdop. De koffiekan van 30cm hoog en diameter van 16cm heeft drie inslaggaten. Twee links van een groot etiket en een aan de achterkant rechts. Op het etiket staat met grote blokletters geschreven: Treinstel 747 – 11 juni 1977 ,,De Punt” en eronder de naam T.S. J.C.J. Hoogenboom. Onderaan het etiket staat gedrukt Compagnie Internationale des Wagons-Lits et du Tourisme. Deze koffiekan met kogelgaten is in de trein teruggevonden en geschonken aan het museum. Onduidelijk is echter hoe deze koffiekan in de trein is gekomen. J.C.H. Hoogenboom was hoogstwaarschijnlijk de eigenaar van de koffiekan. Was hij werkzaam bij de NS? Was hij de machinist of was hij de treinconducteur die eerder zijn vrijgelaten en de koffiekan moest achterlaten?  

Kogelgaten in raamkozijn 

Sinds 2000 heeft het museum een kogel en een stukje metalen profiel van het treinkozijn van treinstel 747. In het profiel zijn duidelijk twee kogelgaten te zien veroorzaakt door hetzelfde kaliber kogel waarvan het museum ook een exemplaar heeft. Beide objecten zijn geschonken door een particulier. 

11 juni 1977, De Punt, Museum Maluku, Kogelgaten in raamkozijn

Koersbord 

De expositie Menyala, de buitengewone geschiedenis van d Molukkers in Drenthe die tot en met 1 oktober in het Drents Museum in Assen te zien is, toont ook een object met kogelgaten als stille getuige van de beschieting en bestorming van de trein bij De Punt. Het is een zogenaamd koersbord van de intercity Assen-Groningen dat bij de kop van de trein was gemonteerd. Een koersbord gaf vroeger aan van waar naar waar de trein reed. Het koersbord is van metaal, blauw geschilderd met in geel de opdruk Groningen. Het koersbord is een bruikleen van het Mariniersmuseum in Rotterdam. 

11 juni 1977, De Punt, Museum Maluku, Koersbord

RMS-vlag 

Het Mariniersmuseum in Rotterdam is ook in bezit van de RMS-vlag die gewapperd heeft op de kop van de trein. De vlag is gemaakt van aan elkaar gemaakte handdoeken in de kleuren blauw, wit, groen en rood. De vlag en vlaggenstok is evenals het koersbord na de bestorming van de trein meegenomen door de mariniers en via Defensie terechtgekomen bij het Mariniersmuseum in Rotterdam. De vlag wordt daar al enkele jaren tentoongesteld om het verhaal van de bestorming van de trein vanuit het perspectief van de mariniers te vertellen. Nieuw en bijzonder is dat het Mariniersmuseum de presentatie van de vlag vernieuwd heeft en ook het Molukse perspectief nu toont en laat horen. Museum Maluku heeft daarin geadviseerd.  

Defensie claimt eigenaar te zijn van de RMS-vlag die door Mariniers als buit is meegenomen. Van Molukse zijde wordt de vlag teruggeëist. Getouwtrek om het eigendomsrecht en mogelijk zelfs langdurige rechtszaken in het verschiet is pijnlijk en frustrerend voor alle partijen. Museum Maluku heeft daarom ook voorgesteld om de RMS-vlag te zien als een museaal object en de strijdvraag om het eigendomsrecht om te zetten naar een gemeenschappelijk beheer door zowel het Mariniersmuseum als Museum Maluku. Hoewel de directie van het Mariniersmuseum hier positief tegenover staat, ligt ons voorstel nog te gevoelig op bestuurlijk en departementaal niveau.

  • 11 juni 1977, De Punt, Museum Maluku, RMS vlag, Mariniersmuseum Rotterdam

  • 11 juni 1977, De Punt, Museum Maluku, RMS vlag, Mariniersmuseum Rotterdam

Ons Land 

Tot slot zijn in de semipermanente expositie ONS LAND – dekolonisatie, generaties, verhalen die door Museum Maluku i.s.m. het Indisch Herinneringscentrum is gemaakt, ook beelden te zien en te horen van de trein bij de Punt. Geluid van de starfighters, beelden van de trein met de RMS-vlag en een portret van Junus Ririmasse, één van de actievoerders van de Punt, die op 9 september 2021 overleed. 

Hoofdconservator
Huib Akihary 

Laatste berichten

Zoek zelf naar beeldmateriaal

Lees verder

Cold turkey in het depot

Cold turkey in het depot 

GESCHREVEN DOOR Huib Akihary OP 29 . GEPOST IN Nieuws

“Cold turkey”, dacht ik toen de paradijsvogel uit onze museumcollectie op -20 °C de diepvriezer inging voor twee weken. Waar gaat dit over zul je nu zeker denken. Invriezen daar gaat het over, een specifieke behandeling die toegepast wordt in de conservering van museumobjecten. Museum Maluku is volop bezig met de zorg en het beheer van de collectie. Eerder in januari berichtte ik dat de collectie vanuit de opslag in Alblasserdam naar onze twee nieuwe depots in Rotterdam gebracht zou worden. Dat was het moment dat het museum zou beginnen met het uitpakken en afstoffen van de collectie. Hier volgt een kort verslag hoe dat gegaan is. 

Zuurstofvrije behandeling 

Katoenen kleding, houten beeldjes, vlechtwerk en opgezette beesten bestaan uit organisch materiaal wat kwetsbaar is voor vocht, stof en groei van micro-organismen en schimmels. Bij een eerste check van de collectie in de opslag van Alblasserdam (vorig jaar) zagen we bij enkele objecten schimmel, sporen en insectenlarven. Een reden om de hele collectie, bestaande uit organisch materiaal, te laten behandelen door ze eenvoudigweg een aantal weken op te bergen in een zuurstofvrije kamer. Zonder zuurstof sterft immers alles af.  

Drents Museum Assen 

Het depot van het Drents Museum in Assen heeft een zuurstofvrije opslagruimte in haar depot en was zo welwillend Museum Maluku te helpen. Medio maart is ongeveer 20 kuub organisch materiaal naar Assen gebracht. Op 24 april 2023 waren de 5 weken van behandeling voorbij en kwamen de behandelde objecten naar ons museumdepot in Rotterdam. Voordat ze echter het museumdepot in kunnen, moeten de objecten volgens de geldende procedures van het gemeentelijk museumdepot eerst worden gecheckt in een quarantaineruimte. 

In een tent 

Het volume van de collectie van het Museum Maluku is dusdanig groot dat deze niet past in de reguliere quarantaineruimte van het museumdepot. Een tijdelijke grotere quarantaineruimte is daarom opgezet. In een af te sluiten tent van 4×6 meter worden de objecten uitgepakt, nagekeken en afgestoft. Dat afstoffen gebeurt met kwastje en een stofzuiger met zogenaamd HEPA-filter die alle stofpartikels en micro-organismen filtert zodat de depotruimte niet besmet wordt. Vervolgens worden de verpakkingsdozen ook uitgezogen en behandeld. De objecten worden dan weer in schoon zuurvrij papier ingepakt en in de schoongemaakte dozen teruggeplaatst. De objecten kunnen daarna het depot in. In het depot wordt de standplaats aan het object gekoppeld en geregistreerd. Zo weten we wat waar staat. 

  • Cold turkey in het depot, museumcollectie, Museum Maluku

  • Team, Cold turkey in het depot, museumcollectie, Museum Maluku

  • Cold turkey in het depot, museumcollectie, Museum Maluku

  • Cold turkey in het depot, museumcollectie, Museum Maluku

  • Tent, Cold turkey in het depot, museumcollectie, Museum Maluku

Container en kisten uit Alblasserdam 

Het deel van de collectie bestaande uit anorganische materialen zoals metaal, glas en dergelijke zijn inmiddels ook overgebracht naar het museumdepot. 3 grote kisten van 2,5×2,5×2,5 meter en een container met een lengte van 12 meter. Ook deze objecten worden in de quarantaineruimte uitgepakt en schoongemaakt. In totaal gaat het hier om ongeveer 70 kuub. 

Advies uit Dendermonde 

Maandag 24 april 2023 kregen we ook bezoek van twee conserveringsprofessionals uit Dendermonde België die ons adviseerden in het hergebruik van de verpakkingsdozen en de preventieve behandeling van onze depotruimte. Ze toonden een organisch schoonmaakmiddel waarvan de reinigende werking gebaseerd is op een ecologisch systeem waarin de goede bacteriën de slechte bacteriën aanvallen en verdelgen. Zo ontstaat een schoon microklimaat. Verneveling van de dozen met goede bacteriën reinigt de dozen en voorkomt kruisbesmetting van bijvoorbeeld schimmels. Verneveling van de depotruimte reinigt de lucht van mogelijk aanwezige schadelijke stoffen.  

Cold turkey in het depot, museumcollectie, Museum Maluku

Invriezen 

De conserveringsprofessionals hebben ook meegekeken bij het uitpakken van enkele objecten. Zeer geïnteresseerd waar ze naar de exotische materialen zoals zeewier (akar bahar), koraal, een anklung (van bamboe) en een paradijsvogel. Op een enkel object vonden we uitslag van mineralen (zouten) en op andere sporen van schimmel. Maar omdat die objecten uit de zuurstofbehandeling komen is alleen schoonmaken voldoende. In de veren van de paradijsvogel die niet mee was gegaan naar Assen vonden we wat sporen van organismen. Het advies: invriezen! 

Invriezen wordt toegepast om schadelijke insecten te bestrijden in met name historisch textiel of natuurhistorische collecties. Het voorkomt ook het ontkiemen van schimmels. De paradijsvogel is liggend op een stuk karton luchtdicht verpakt in plastic om het zo te beschermen tegen uitdroging en condensatie. Vervolgens is de vogel de vrieskist ingegaan op -20 °C. De aanwezige insecten of ongedierte sterven af door de temperatuurschok. 

Na ongeveer 2 weken wordt deze diepgevroren vogel uit de vrieskist gehaald. Hij moet nog minimaal 1 dag in het plastic blijven om te acclimatiseren en om condens te voorkomen. Eenmaal afgestoft en opgedoft kan hij het depot in. We zullen een mooi plekje voor hem zoeken. 

Een volgende keer meer over deze paradijsvogel. 

Hoofdconservator
Huib Akihary

Zorg voor ons Moluks erfgoed

Het uitpakken, bekijken, schoonmaken en beschrijven van de museumcollectie is een enorme klus. Museum Maluku zoekt daarom nog vrijwilligers die actief willen participeren in het zorgen voor het Moluks erfgoed en willen helpen met werkzaamheden ten behoeve van collectiebehoud en -beheer. Interesse en of vragen? Stuur dan een mailtje naar collectie@museum-maluku.nl. Elke hulp, groot of klein, is zeer welkom. 

Inspectie museumcollectie, Museum Maluku, depot, Alblasserdam

Lees meer

Conservator Huib Akihary schreef ook ‘Een drietal bijzondere schenkingen‘, ‘Inspectie en verhuizing museumcollectie‘ en ‘Pendelen tussen S10 en P23‘. 


De museumcollectie

Lees meer

Lees verder

Een drietal bijzondere schenkingen

Een drietal bijzondere schenkingen

GESCHREVEN DOOR Huib Akihary OP 31. GEPOST IN NIEUWS

De brede collectie van het Museum Maluku is vanaf de oprichting van het museum in 1986 gevormd door schenkingen. Instellingen en particulieren uit met name de Molukse gemeenschap schonken objecten of hun archieven aan het museum. In het verleden was het museum blij met elke schenking groot of klein. De komende jaren zullen wij wat programmering betreft onze aandacht richten op een viertal onderwerpen: levende inheemse cultuur, kolonisatieperiode en dekolonisatie, Molukkers in Nederland en kunst. De collectievorming zal zich daar ook naar voegen. In de afgelopen maanden hebben wij mooie schenkingen gekregen. Ik wil er drie noemen.

Nalatenschap dr. J.P. Nikijuluw

Van mevrouw Sarah-Joan Deetman Westerhuis uit Alkmaar ontvingen wij een poster van J.A. Manusama en objecten en foto’s uit de nalatenschap van dr. Jozef Pieter Nikijuluw, verzameld door haar man Huib Deetman die een neef is van Nikijuluw.

Dr. J.P. Nikijuluw, geboren in 1898 in Ullath op Saparua kreeg zijn medische opleiding aan de Nederlandsch-Indische Artsen School (NIAS) in Surabaya. In 1925 studeerde hij daar af. In de jaren 1934-1936 verbleef Nikijuluw met verlof in Nederland en greep de kans aan om het Nederlandse artsendiploma te behalen aan de Universiteit van Leiden. Via een opleiding tot gynaecoloog in Wenen ging Nikijuluw in 1937 terug naar Indië om te werken als gouvernementsarts. Op 1 december 1946 werd hij benoemd tot controlerend geneesheer bij de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst in Rotterdam. Gemeentearts Nikijuluw is bekend geworden als vertegenwoordiger van de RMS-regering in Nederland. Op 27 april 1950, twee dagen na de proclamatie, benoemde de RMS-regering J.P. Nikijuluw als algemeen vertegenwoordiger in het buitenland. Voor zijn werkzaamheden richtte hij het Bureau Zuid-Molukken (BZM) op aan de Bazaarstraat in den Haag, op steenworpafstand van Museum Sophiahof waar wij nu zitten.

De nalatenschap bevat boeken, dia’s, een album met foto’s van de familie. Bijzonder is ook de zwarte hoge hoed en vest, mogelijk daterend uit zijn tijd in Wenen.

Schenkingen, Museum Maluku

Foto: Dr. J.P. Nikijuluw zittend achter zijn bureau met RMS-vlag. Mogelijk is de locatie het Bureau Zuid-Molukken aan de Bazaarstraat in Den Haag. Datering juli 1950

Nalatenschap Wies van Groningen (1929-2022)

Op 30 december 2022 overleed Wies van Groningen in haar woonplaats Utrecht op de leeftijd van 93 jaar. Wies is vanaf de beginjaren ’90 vrijwilliger geweest bij het Moluks Historisch Museum in Utrecht. Op latere leeftijd is zij boeken gaan schrijven. O.a. ‘Clara Hukom: verhalen van Blangkedjerèn’, ‘Mijn vader zat ook bij het KNIL’, ‘Holland ligt niet dicht bij de hemel’ wat zij samen schreef met Christien Hetharia, ook oud-vrijwilliger bij Museum Maluku. In 2021 publiceerde Wies van Groningen ‘vertellingen uit een koloniaal verleden’. Een aantal exemplaren van deze laatste publicatie met nog een doos vol boeken over de Molukkers en de Molukken is geschonken door dochter Saskia van Groningen. Met tussenkomst van het echtpaar dhr. Jack Lanting en mw. Lilian Domenie, Wies’ buren uit haar flat aan de Hartingstraat in Utrecht heeft het Museum Maluku de nalatenschap in dank mogen ontvangen.

Particulier archief van Ron Habiboe

De Molukse historicus drs. Ron Habiboe heeft zijn privé archief in februari 2023 aan het Museum Maluku geschonken. Het archief beslaat een kleine 7m archivalia en krantenknipsels uit Nederlandse kranten en kranten uit Ambon tot het jaar 2000. De dagbladen zijn door Habiboe geknipt op trefwoorden: Molukken, Moluks, Molukkers, Nederlands-Indië, Indisch, Indische Nederlanders, Indonesië en VOC. Een belangrijk onderdeel vormen de archivalia van Infodoc Maluku uit 1999-2003. Infodoc is door Habiboe opgericht en samen met historicus Wim Manuhutu verzamelde Infodoc Maluku al het nieuws over de burgeroorlog op de Molukken en diende zij als mediator van humanitaire hulp. Infodoc bevat o.a. een uitgebreid nieuwsoverzicht inclusief de internationale en Indonesiche media, artikelen, rapporten, correspondentie lezingen en projectvoorstellen Noodhulp en wederpbouw. Het particuliere archief van Habiboe wordt nu geïnventariseerd en beschreven door vrijwilliger Caro Matulessya, archivaris bij het Internationale Instituut Sociale Geschiedenis in Amsterdam. Een deel van Infodoc zal binnenkort meeliften in een digitaliseringsproject om digitaal gescand te worden.

Huib Akihary
Hoofd collecties & conservator


openingstijden, exposities, Ons Land - The Talkshow, randprogrammering, Tong Tong Fair

Tentoonstellingen

Lees meer

Lees verder

Inspectie & verhuizing museumcollectie

Inspectie museumcollectie Museum Maluku

GESCHREVEN DOOR HUIB AKIHARY OP 25 januari 2023. GEPOST IN NIEUWS.

In de afgelopen maanden zijn de conservatoren en het team van museummedewerkers druk bezig geweest met de verhuizing van de museumcollectie uit de twee opslaglocaties naar twee nieuwe depots. U leest het goed: twee nieuwe depots. Eerder hebben wij bericht dat wij een depot voor onze archiefcollectie aan het inrichten waren in Rotterdam. Eind november is ook de definitieve keuze gevallen voor het Museumdepot van de gemeente Rotterdam aan Metaalhof. Hier zal onze museumcollectie op een verantwoorde manier volgens strenge museale richtlijnen geborgen worden.

Metaalhof & museale bewaaromstandigheden

Museum Maluku heeft een ruimte in het gemeentelijk museumdepot van Rotterdam kunnen vinden na bemiddeling met het Nationaal Museum van Wereldculturen. Hieronder vallen verschillende musea zoals het Tropenmuseum in Amsterdam, Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden en het Wereldmuseum in Rotterdam. In dit museumdepot aan Metaalhof liggen collecties van verschillende Rotterdamse musea waaronder die van het Wereldmuseum. Museum Maluku krijgt met ingang van eind januari de beschikking over 2 ruimtes.

Een museaal depot stelt hoge eisen aan de bewaaromstandigheden van collecties die vaak uit uniek maar ook kwetsbaar materiaal bestaan. Elk museumobject, of het nu gaat om een schilderij, een kledingstuk, beeldhouwwerk of gebruiksvoorwerp, zal in tijd achteruitgaan wat betreft zijn of haar fysieke staat. De materialen waar het van gemaakt is zullen verouderen en verval tonen. Organische materialen zoals papier, hout, katoen en dierlijk of menselijk materiaal zijn erg kwetsbaar. Om het verval te vertragen dienen de bewaaromstandigheden zo optimaal mogelijk te zijn om storende invloeden van buiten die het verval veroorzaken af te remmen. Zo zijn er speciale eisen t.a.v. stof, licht, temperatuur, lucht en relatieve vochtigheid. Preventieve conservering noemen we dit in museumtaal.

Speciale eisen

Een museumdepot moet aan speciale eisen voldoen. Het depot moet schoon en stofvrij zijn. Schadelijke UV-stralen in licht moeten gefilterd worden om bijvoorbeeld verkleuring tegen te gaan. Lichtgevoelige materialen moeten verpakt of in een donkere ruimte opgeslagen worden. De temperatuur moet constant zijn maar niet te warm. Voor veel objecten is een temperatuur van 18 °C goed. Een vochtige ruimte is desastreus voor een collectie, want de kans op het ontstaan van schimmel en sporen is daarmee erg groot. Een luchtvochtigheid (relative humidity) van 55%, uitgedrukt in de waarde RH 55, is daarom vereist. De luchtcirculatie is goed zolang de afzuiging van lucht via een luchtinstallatie voorzien is van filters die bijvoorbeeld sporen van schimmels of andere micro-organismen kunnen tegenhouden. De lijst met eisen van bewaaromstandigheden is lang en specifiek en gerelateerd aan de materialen die bewaard moeten worden. Het museumdepot aan Metaalhof voldoet aan alle eisen. De museumcollectie van Museum Maluku zal hier veilig en verantwoord liggen.

Inspectie museumcollectie

De museumcollectie die nu nog opgeslagen ligt in Alblasserdam kan vanuit deze opslag niet rechtstreeks naar het geconditioneerde museumdepot verhuisd worden. Een eis is dat de collectie eerst gecheckt moet worden. Is de collectie schoon? Is de collectie niet aangetast door schimmel, insecten of andere micro-organismen door de jarenlange opslag? Afgelopen 30 november en 1 december heeft het museumteam samen met enkele ooms uit Capelle aan de IJssel een deel van de museale collectie geïnspecteerd. Circa 43 m3 aan dozen en objecten zijn nagekeken en uitgesplitst. De kwetsbare objecten, gemaakt van organisch materiaal zoals kleding en militaria, houten beeldjes, etnografica en opgezette beesten, zullen nader bekeken moeten worden. Bij slechts een enkel object zijn op het blote oog sporen van schimmel gedetecteerd. Deze objecten zullen bij externe specialisten nader beoordeeld en indien nodig behandeld worden. We noemen dit actieve conservering.

  • Inspectie museumcollectie, Museum Maluku, depot, Alblasserdam

  • Inspectie museumcollectie, Museum Maluku, depot, Alblasserdam

  • Inspectie museumcollectie, Museum Maluku, depot, Alblasserdam

  • Inspectie museumcollectie, Museum Maluku, depot, Alblasserdam

  • Inspectie museumcollectie, Museum Maluku, depot, Alblasserdam

  • Inspectie museumcollectie, Museum Maluku, depot, Alblasserdam

Verhuizing van collectie

Vanaf februari 2023 zal de museumcollectie gefaseerd naar Metaalhof verhuizen. Museum Maluku houdt museum in Museum Sophiahof in Den Haag met de vaste tentoonstelling Ons Land en de wisselexpositie Afgestoft: membuka tambo lama die t/m 10 april te zien is. Op de locatie Metaalhof zal de collectie door de conservatoren verder uitgepakt, bekeken en in het nieuwe registratiesysteem Atlantis ingevoerd worden. Op de Piekstraat zal ruim 300 m aan archief opnieuw verpakt en (een deel) klaargemaakt worden voor digitalisering. Museum Maluku krijgt daar hulp bij van twee professionals uit de archiefwereld: bung Chris Latumahina, gepensioneerd archief-inspecteur uit Tilburg en Caro Matulessya, archiefbeschrijver bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) in Amsterdam.

Zorg voor ons Moluks Erfgoed

Het uitpakken, bekijken, schoonmaken en beschrijven van de collectie is een enorme klus. Het museum zoekt daarom nog vrijwilligers die actief willen participeren in het zorgen voor het Moluks erfgoed en willen helpen met werkzaamheden ten behoeve van collectiebehoud en beheer. Interesse en of vragen? Stuur dan een mailtje naar collectie@museum-maluku.nl. Elke hulp, groot of klein, is zeer welkom.

Wordt vervolgd.

Huib Akihary
Hoofdconservator

P23, Museum Maluku, archiefruimte, werkzaamheden

Column: Pendelen tussen s10 en p23

Lees meer


Daglicht naar jaren, Reïnda Hully, Junior Conservator,

Column: Daglicht na jaren

Lees meer

Lees verder

Wyldemerck wint Grote Archeologie Prijs 2022

Moluks Islamitisch woonoord de Wyldemerck wint Grote Archeologie Prijs 2022

GESCHREVEN DOOR Huib Akihary OP . GEPOST IN NIEUWS

Het archeologieproject ‘Wyldemerck, samen zoeken naar barakken in de bossen’, waar oud-bewoners van het Molukse woonoord actief in participeren, heeft de Grote Archeologie Prijs van Nederland gewonnen. De feestelijke uitreiking van de prijs vond plaats op 20 oktober j.l. bij de Rijksdienst Cultureel Erfgoed in Amersfoort. De Wyldemerck was met 3 andere projecten genomineerd en behaalde bijna 1.800 van de ruim 4.000 door het publiek uitgebrachte stemmen.

Stichting Archeologie & Publiek

Stichting Archeologie & Publiek (SAP) reikt dit jaar voor de vijfde keer de Grote Archeologie Prijs uit. De Grote Archeologie Prijs wordt toegekend aan projecten die het beste inspelen op de presentatie van archeologie en het vertalen en verbeelden daarvan richting het publiek. Met deze prijs wil de stichting de initiatiefnemers een stimulans bieden om de verhalen over het verleden te vertellen en te koppelen aan het heden.

Het archeologieproject ‘Wyldemerck, samen zoeken naar barakken in de bossen’ trekt veel aandacht in archeologisch Nederland. Dit komt doordat oud-bewoners niet alleen actief participeren, maar ook zelf een antwoord zullen gaan formuleren op de vraag van eigenaar Staatsbosbeheer wat te doen met deze plek in de bossen bij het Friese Balk waar ooit het woonoord stond.

Museum Maluku is partner van het project. Vanaf begin dit jaar treedt het museum als host op voor de samenkomsten in Museum Sophiahof in Den Haag. In de komende maanden zullen de vondsten en resultaten geëvalueerd worden en zullen de deelnemers en oud-bewoners in januari 2023 met hun antwoorden en voorstellen komen.

Alle medewerkers en het bestuur van Museum Maluku feliciteren alle betrokkenen van het archeologieproject de Wyldemerck. In het bijzonder archeologen en initiatiefnemers Marjolijn Kok en Jobbe Wijnen van Moluks Erfgoed en alle oud-bewoners en deelnemers. We zien elkaar weer op zaterdag 5 november in Museum Sophiahof. Amato.

Huib Akihary
Conservator

Maju Mundur, Duo Interviews, serie 2, Museum Maluku

Maju Mundur

Heb jij de eerste aflevering van het nieuwe seizoen van Maju Mundur al gezien? 

check it out


P23, Museum Maluku, archiefruimte, werkzaamheden

Column: pendelen tussen S10 en P23

Lees meer over de werkzaamheden in onze nieuwe archiefruimte in Rotterdam.

Lees meer

Lees verder

Pendelen tussen S10 en P23

Pendelen tussen S10 en P23

GESCHREVEN DOOR  Huib Akihary OP . GEPOST IN NIEUWS

Cryptische titel voor een blog vind je niet? Op onze burelen hanteren we sinds kort deze afkortingen ter aanduiding van de 2 locaties van Museum Maluku. S10 verwijst naar Sophialaan 10 Den Haag; de locatie van Museum Sophiahof, waar Museum Maluku kantoor houdt en de tentoonstelling ONS LAND te bezoeken is. P23 verwijst naar het adres van de nieuwe locatie in Rotterdam. Sinds eind augustus huren we daar een ruimte van ongeveer 100 m2 in een voormalig fabriekscomplex in Rotterdam-Zuid.

Stellingen & archiefdozen

We hebben lang moeten zoeken om een geschikte en ook betaalbare locatie als P23 te vinden. De ruimte zal worden gebruikt als werkdepot, oftewel archiefruimte, voor de archivalia uit onze collectie die hier beoordeeld en klaargemaakt zullen worden voor digitalisering. Dat klaarmaken voor digitalisering houdt in dat archiefstukken worden ontdaan van paperclips, elastiekjes, plastic hoezen, vouwen gladgestreken en eventuele scheurtjes hersteld. 

In de afgelopen maand is P23 schoongemaakt en is meubilair uitgezocht: stoelen, werktafels, kasten en archiefstellingen. Vrijdag 21 oktober jl. werden de archiefstellingen geleverd: 36 meter aan stellingen. Elk met 7 legborden wat ruimte gaat bieden aan bijna 260 m lengte archief, oftewel een kleine 1600 archiefdozen. Biedt P23 nu ruimte aan het hele archief van ons museum? Nee, het totale archief beslaat ongeveer 2600 archiefdozen die in opslag liggen in Oegstgeest en Alblasserdam. Een klein deel staat op S10. De archiefdozen in Oegstgeest zullen in de komende weken naar P23 gebracht worden. De archivalia in Alblasserdam zullen gefaseerd naar Rotterdam verhuizen ter beoordeling.

Vrijwilligers

Museum Maluku kan niet zonder vrijwilligers die ons willen helpen bij de vele werkzaamheden: bij het inrichten, transport van de collectie uit de opslag naar P23 en het gereedmaken van de archivalia voor digitalisering. Wil je meehelpen? Meld je aan via wordvrijwilliger@museum-maluku.nl

Huib Akihary
Conservator

Maju Mundur, Duo Interviews, serie 2, Museum Maluku

Maju Mundur

Heb jij de eerste aflevering van het nieuwe seizoen van Maju Mundur al gezien? 

Check it out


Project Wyldemerck, winnaar Grote Archeologie Prijs 2022

Wyldemerck

Project Wyldemerck heeft de Grote Archeologie Prijs 2022 gewonnen. 

Lees meer

Lees verder

Archeologisch onderzoek Wyldemerck

Archeologisch onderzoek Wyldemerck

GESCHREVEN DOOR Huib Akihary OP . GEPOST IN NIEUWS

Na eerdere veldinspecties was het dan eindelijk zover: zondag 25 september konden de Molukse oud-bewoners van woonoord de Wyldemerck zelf archeologisch onderzoek doen naar hun voormalige woonplaats. Onder begeleiding van archeologen van Moluks Erfgoed en de Universiteit Groningen deden zij een 4 plekken opgravingen. Als samenwerkingspartner was ook Museum Maluku aanwezig: conservator Huib Akihary doet kort verslag. 

Oud-bewoners & archeologen op onderzoek

Afgelopen weekend hebben oud-bewoners van het Moluks Islamitisch woonoord de Wyldemerck begeleid door archeologen van Moluks Erfgoed en de Universiteit Groningen op een viertal plekken gegraven in dit voormalige woonoord nabij het Friese Balk. Deze 4 plekken, putten in archeologen jargon, waren de ingang van de moskee, de minaret, de kantinebarak en de school/wasbarak. Er is met heel veel enthousiasme en plezier door de Molukse oud-bewoners gegraven.

Er was veel aandacht voor dit bijzondere archeologieproject ‘Wyldemerck, samen zoeken naar barakken in de bossen’. Bijzonder omdat oud-bewoners daar actief in participeren en zelf een antwoord gaan formulen op de vraag van Staatsbosbeheer wat te doen met deze plek.

Verschillende nieuwskanalen, waaronder Dagblad Trouw, Omrop Fryslan, Radio Spangeburg en de Leeuwarder Courant waren gekomen voor opnames. Project Wyldemerck had zelfs het NOS-journaal gehaald op maandag 26 september. 

Samenwerkingspartner

Museum Maluku is partner in het project. Al vanaf begin dit jaar treedt het museum als gastheer/gastvrouw op voor de samenkomsten in museum Sophiahof in Den Haag. In de komende maanden zullen de vondsten en resultaten geëvalueerd worden. In januari 2023 zullen de oud-bewoners met hun antwoorden en voorstellen komen.

  • Archeologisch onderzoek Wyldemerck

Wyldemerck, veldinspectie, groepsfoto

veldinspectie 11 juni 2022

Read more


Project Wyldemerck, Moluks Erfgoed, Museum Maluku

Project Wyldemerck

Lees meer

Lees verder