Samen met Museum Sophiahof trappen we het nieuwe culturele seizoen af met de eerste editie van het 9-daagse Rasa Festival! Geniet van 14 t/m 22 september 2024 van filmvertoningen, performances, exposities, workshops en talks. De Sophiazaal biedt negen dagen lang een rijkgevuld programma, gecreëerd in samenwerking met het Indisch Herinneringscentrum, Stichting Pelita en Museum Sophiahof. In het weekend verandert het buitenterrein in een levendige pasar met diverse kraampjes en muziek. Leer, beleef en geniet!

Praktische informatie

Een dagticket voor het Rasa Festival kost €5,-. Hiermee heb je toegang tot het terrein van Museum Sophiahof en alle programmaonderdelen in de tuin. Voor de overige programmaonderdelen heb je een extra kaartje van €7,50 nodig. Een bezoek aan de tentoonstelling ONS LAND kost €5,-. Bekijk hieronder het programma van Museum Maluku en bestel je tickets!

Locatie: Museum Sophiahof, Den Haag
Sophialaan 10, 2514 JR Den Haag

Programma Museum Maluku

Zaterdag 14 september 

13.00-17.00 | Live Jam Session: Gezellig Gezellig! | Het wordt in de Sophiazaal écht gezellig met de Molukse huisband bestaande uit topmuzikanten Robert Liwier (drums), Elkana van Motman (bass), Dylano Blok-Umarella (keys), Ray Pical (gitaar) en Karl Kiriwenno (gitaar). En… je kunt zelfs een liedje meezingen! Stuur een mail naar nusaloudness@gmail.com met je naam, leeftijd, wat je wil doen en welk(e) nummer(s) (max. 2) je wil brengen. Wees er snel bij en claim jouw moment om op het Rasa Festival te shinen.

Zondag 15 september 

19.30-20.30 | Filmvertoning: Lagu Lagu | De documentaire Lagu Lagu laat zien hoe de Molukse jazz- en popzangeres Jessica Manuputty in het herdenkingsjaar 2021 een plaat maakt met authentieke Molukse muziek. Deze traditionele Molukse liedjes, ‘lagu lagu’, gaan over heimwee. Heimwee naar de Molukken en Ambon in het bijzonder. Jessica spant zich in om de muziek traditioneel te laten klinken maar wil toch ook haar eigen ideeën en die van haar musici eraan toevoegen. Op deze manier maakt zij met producent Jett Rebel een unieke plaat.

Na de filmvertoning organiseert Museum Sophiahof een nagesprek met Jessica Manuputty, inclusief een adembenemend optreden. Let op: hier heb je een apart ticket voor nodig. Reserveer je tickets voor het nagesprek en optreden via de website van Museum Sophiahof.

Woensdag 18 september 

20.00 | Lezing | Aone van Engelenhoven, universitair docent Zuidoost Aziatische Taalwetenschap aan de Universiteit Leiden, geeft een lezing over taal. Hij zal onder meer spreken over de ontwikkeling van Molukse talen in de diaspora en op de Molukken zelf.

Donderdag 19 september 

17.30 | Let’s start Unboxing! | Beleef een unieke live-opname van Museum Maluku’s nieuwe vodcast over immaterieel Moluks erfgoed: Unboxing. Ontmoet de makers, presentatoren, experts en deelnemers van deze vodcast, die later dit jaar wordt gelanceerd. Wat betekent immaterieel Moluks erfgoed? Wat inspireerde hen om deze vodcast te maken? Wat hopen ze te bereiken met het uitpakken van dozen? Directeur Henry Timisela, presentator Gerlov van Engelenhoven, producent Yanise Zijlstra en de vaste crew vrijwilligers van Museum Maluku gaan hier samen over in gesprek. Luister mee en ervaar hoe verhalen, herinneringen en tradities tot leven komen!

Unboxing – Uitgepakte Verhalen is een vodcast waarin generaties uit Molukse gemeenschappen samenkomen om dozen te openen en hun verhalen, rituelen en tradities te delen. De vodcast viert Moluks immaterieel erfgoed, en de diversiteit en dynamiek ervan. De vodcast wordt geproduceerd door Museum Maluku met steun van het Vfonds. Mis het niet!

Zondag 22 september

Pop-up expositie Suzette Huwae | Neem een kijkje bij de pop-up expositie van Suzette Huwae! Het werk van Suzette Huwae richt zich op vrouwen, met een speciale focus op sterke en krachtige vrouwen. Ze streeft ernaar hun schoonheid te tonen door middel van levendige kleuren, met aandacht voor elk detail van hun gezicht of lichaam. Haar schilderijen worden gekenmerkt door gedurfde, expressieve penseelstreken, spatten en druppels verf. Deze elementen benadrukken de schoonheid van de vrouw, waarbij glinstering wordt gecombineerd met een zekere rauwheid in hun uitstraling.

Iedere dag 

Grijp de laatste kans om de expositie MALUKU 2.0 te bezoeken! T/m 22 september presenteert Museum Maluku deze indrukwekkende video-installatie van filmregisseur, scenarioschrijver en editor Mano Som. De installatie brengt een ode aan twee eeuwenoude traditionele Molukse dansvormen, de menari en cakalele, en geeft ze een eigentijdse twist.

En nog veel meer…

Benieuwd naar het volledige programma voor het Rasa Festival? Bekijk de website van Museum Sophiahof!

NU TE ZIEN: MANO SOM – MALUKU 2.0

Lees meer

11 OKTOBER – OPENING EXPOSITIE RE:CAST

Lees meer

In het levendige hart van Ambon staat het Bahasa Basudara Café als een baken van kennisoverdracht en gemeenschapszin. Onder de bezielende leiding van manager Boudewijn Waas, biedt dit unieke etablissement meer dan alleen een goede kop koffie. Met een boeiende achtergrond en een doel om taalvaardigheden in de Molukken te bevorderen, zijn Boudewijns verhaal en de initiatieven van het café bijzonder inspirerend.

Terug naar de roots
Boudewijns pad naar het Bahasa Basudara Café begon vier jaar geleden tijdens de COVID-19-pandemie. “Ik ben geboren en getogen in Jakarta, maar ik besloot tijdens de pandemie naar Ambon te verhuizen,” deelt hij. Via Bahasa Basudara faciliteerde hij Engelse taallessen in Hutumuri, het dorp waar zijn familie vandaan komt. Bahasa Basudara is een internationaal educatief en sociaal platform dat erop gericht is de taalvaardigheden in de Molukken te verbeteren. Eind 2023 erkende Boudewijns oom Jeff zijn toewijding en potentieel, en nodigde hem uit om het nieuw geplande Bahasa Basudara Café in Ambon te beheren. In februari 2024 was het café klaar om te openen. “We hebben een team van barista’s samengesteld die Engels konden spreken en uitstekende gastvrijheid konden bieden. Dat is wat ons café onderscheidt.”

Meer dan een café
Het Bahasa Basudara Café is niet zoals elk ander café. “Het is een plek waar je koffie kunt drinken en met vrienden kunt kletsen, maar ook een ruimte waar je talen kunt leren zoals Engels, Nederlands of Duits,” legt Boudewijn uit. Naast wereldtalen biedt het café ook lessen aan in lokale talen zoals Wemale en Alune, om het Molukse taalkundige erfgoed te behouden. Bovendien organiseert het café verschillende gemeenschapsevenementen, variërend van smartphonefotografie-lessen tot live-uitzendingen van het Europees Kampioenschap, waardoor een ruimte ontstaat waar diverse interesses en achtergronden samenkomen. “We staan open voor vele gemeenschappen,” zegt Boudewijn. “Het Bahasa Basudara Café bevordert het maken van nieuwe verbindingen. Je kunt hier nieuwe vrienden ontmoeten en je familie vinden.”

Wereld aan kansen
Boudewijns passie voor taal leren is zowel persoonlijk als gedreven door een visie voor de toekomst van de Molukken. “We moeten talen zoals Engels leren om onze cultuur en toerisme de wereld in te brengen,” zegt hij. “Toen ik terugkwam van Jakarta naar Hutumuri, keken mensen vreemd op toen ik Engels sprak. Voor mij benadrukte dit de noodzaak van taalonderwijs. Ik realiseerde me dat we onze menselijke hulpbronnen moeten opbouwen. Engels leren is de eerste stap voor kinderen om betere kansen in de toekomst te hebben, misschien zelfs in het buitenland.” Boudewijn zelf spreekt meerdere talen, zoals Engels, Nederlands en een beetje Noors om contact te houden met zijn familie die over verschillende landen verspreid woont. “Elke taal opent een hele nieuwe wereld en meer kansen,” merkt hij op.

Voor de gemeenschap
Vooruitkijkend heeft Boudewijn spannende plannen voor het Bahasa Basudara Café. “We gaan samenwerken met de auditief beperkte gemeenschap in Ambon en we beginnen misschien binnenkort met Franse lessen,” deelt hij. In augustus zal een Engelse les worden gelanceerd met een docent van de British School Jakarta, en filmavonden met Engelse films staan ook op de planning. “Ik ben enthousiast over deze toekomstige projecten. Elke nieuwe les of evenement is een kans om verbindingen op te bouwen en onze gemeenschap te versterken,” zegt Boudewijn. Zijn visie is duidelijk: taal gebruiken als een instrument om levens te verrijken en een verbonden gemeenschap in de Molukken te bevorderen.

English translation

Nestled in the vibrant heart of Ambon, the Bahasa Basudara Café stands as a beacon of learning and community. Managed by Boudewijn Waas, this unique establishment offers more than just a good cup of coffee. With a rich backstory and a mission to enhance language skills across the Moluccas, Boudewijn’s journey and the café’s offerings are truly inspiring.

Back to the roots
Boudewijn’s path to the Bahasa Basudara Café began four years ago during the COVID-19 pandemic. “I was born and raised in Jakarta, but I decided to move to Ambon during the pandemic,” he shares. Through Bahasa Basudara, he started facilitating English classes in Hutumuri , the village where his family is from. Bahasa Basudara is an international educational and social platform aimed at enhancing language skills in the Moluccas. At the end of 2023, Boudewijn’s uncle Jeff recognized his dedication and potential, and invited him to manage the newly planned Bahasa Basudara Café in Ambon. By February 2024 the café was ready to open. “We built a team of baristas who could speak English and provide excellent hospitality. That’s what sets our café apart.”

More than a café
The Bahasa Basudara Café is not like any other café. “It’s a place where you can drink coffee and have a chat with friends, but also a space where you learn languages like English, Dutch or German,” Boudewijn explains. In addition to global languages, the café also offers classes in local languages such as Wemale and Alune, ensuring the preservation and appreciation of Moluccan linguistic heritage. Moreover, the café hosts various community events, ranging from smartphone photography classes to live screenings of the European Championship, creating a space for diverse interests and backgrounds to converge. “We’re open to many communities,” Boudewijn adds. “Bahasa Basudara Café fosters making new connections. You can make new friends and find your family here.”

World of opportunities
Boudewijn’s passion for language learning is both personal and driven by a vision for the future of the Moluccas. “We need to learn languages like English to introduce our culture and tourism to the world,” he says. “When I came back from Jakarta to Hutumuri, people looked at me strangely when I spoke English. For me, this highlighted the need for language education. I realized we need to build our human resources. Teaching English is the first step for kids to have better opportunities in the future, maybe even abroad.” Boudewijn himself speaks several languages, such as English, Dutch and a bit of Norwegian to connect with his family located all over the globe. “Every language opens up a whole new world and more opportunities,” he notes.

Community empowerment
Looking ahead, Boudewijn has exciting plans for the Bahasa Basudara Café. “We’re going to work with the deaf community in Ambon and we might start providing French classes soon,” he shares. In August, an English class will be launched with a tutor from the British School Jakarta, and movie nights featuring English films are also in the works. “I’m excited about these future projects. Every new class or event is an opportunity to build connections and empower our community,” Boudewijn says. His vision is clear: to use language as a tool to enrich lives and foster a supportive, connected community in the Moluccas.

30 juli – Jendela Maluku

Lees meer

NU TE ZIEN: MANO SOM – MALUKU 2.0

Lees meer

Vooruit lopen!

GESCHREVEN DOOR HUIB AKIHARY OP 26 JULI 2024. GEPOST IN NIEUWS

Het was een mooie en gezellige Vierdaagse dit jaar. De 106^e editie bevatte weer van alles. Bloedheet weer, maar ook een paar flinke stortbuien. Muziek, eten en veel enthousiast publiek langs de route om de wandelaars aan te moedigen. Tussen de 47.000 lopers deden dit jaar ook weer veel Molukkers mee. Heel veel zelfs.

Start
Ik loop dit jaar voor mijn 8e kruisje samen weer met mijn loopmaatjes Isaac Pattikawa uit Zutphen en Johnny Gaspersz uit Nijmegen. Isaac gaat voor zijn 16e en Johnny voor zijn 27e(!). Museumcollega Olivia Wardenaar heeft op het laatste moment verstek moeten laten gaan. Omdat we de 30 kilometer lopen, starten we tussen 7.00 en 8.00 uur. De lopers voor de 50 en 40 kilometer zijn al om 4.00 uur respectievelijk 6.00 uur begonnen. Heel relaxed verzamelen we ons op de Wedren bij de start. Hans Ririhena uit Elst, Eddy Lesimanuaja uit Hoogeveen, Anies Huwae uit Tiel, Frans uit Deventer and last but not least Tommy uit Nieuwegein melden zich ook. Als de rijen bij de start korter worden sluiten we aan om ons polsbandje te laten scannen. Eenmaal gescand kunnen we starten. Jalan bae samua! Een goede Vierdaagse. Loop lekker!

Foto: Huib Akihary

Dag van Elst
De groep van 30 kilometer lopers is dit jaar groot. Het is erg druk waardoor we bijna stapvoets in file lopen over de brug over de Waal. Linksaf de dijk op naar Oosterhout lost de file op. Verderop de route komen we in Elst dat vanaf het begin van de Vierdaagse een belangrijke doorkomstplaats is. In Elst wonen veel Molukkers. Op 11 mei 1951 kwamen de eerste 13 Molukse gezinnen te wonen in kamp Snoodenhoek. Het kamp telde 10 houten barakken. Later zouden er nog 11 gezinnen bijkomen en 27 alleenstaanden. Kamp Snoodenhoek was oorspronkelijk een werkkamp en ook in de jaren na de oorlog gebruikt voor de opvang van Indische repatrianten. In 1963 verhuisden de eerste Molukse gezinnen van het kamp naar de nieuwe Molukse woonwijk. “Nu telt Elst ongeveer een kleine 1.000 inwoners met Molukse achtergrond,” vertelt burgerraadslid Agoes Peilouw, “althans volgens de schatting van de Gemeente Elst”.

FPP 0114. Aankomst in Elst voor een korte pauze. 17 juli 1972. Collectie Pasanea-Platenkamp.

Noes Peilouw
Noes Peilouw, de broer van Agoes, loopt dit jaar voor de 39e keer mee. Ja, U leest het goed. De 39e keer! “Volgend jaar mijn jubileum met 40 Vierdaagse-kruisjes!” roept Noes mij enthousiast toe als ik hem in de wandelmeute aanschiet. Hij herinnert me aan ons gesprek van een jaar eerder over een te maken expositie over de Molukse inbreng uit Elst tijdens de Vierdaagse. “We hebben heel veel materiaal, verhalen en foto’s,” zegt Noes. En dat zal zeker kloppen want al jaren lopen er veel mensen mee uit Elst. Ook het museum heeft fotomateriaal uit de jaren 1952 en 1972 van de collectie Pasanea-Platenkamp.

FPP 0106. Vierdaagse-wandelaars passeren woonoord ‘Snoodenhoek’. 17 juli 1972. Collectie Pasanea-Platenkamp.

Bemmel
Na Elst komen we in Bemmel. En als we Bemmel zeggen dan betekent dat pauzeren en soto ajam (kippensoep) eten bij de Molukse rustplaats. Dat doen we dan ook uitgebreid. Dat is ook nodig want we zijn drijfnat geworden door een plotselinge hoosbui. Het is druk met bekenden op de rustplaats. De soto smaakt erg lekker en gaat er goed in. Het is gezellig en we blijven hangen. Pelan2 saja… Rustig aan, alle tijd. De ene bekende vertrekt, een andere bekende komt binnen. “Nog 5 minuten!” Johnny steekt zijn hand op met 5 vingers gestrekt.

Foto: Huib Akihary

Boss Johnny
We lopen gezamenlijk naar Lent. Gelukkig hebben we alle drie hetzelfde looptempo van gemiddeld 5,5 kilometer per uur, wat prettig is. Er is er altijd wel één die het tempo aangeeft. Johnny is de meest ervaren Vierdaagse-loper (26 keer) en kent de route als geen ander. Hij noteert altijd hoe laat we vertrekken, weet de beste plekken waar we kunnen stoppen en houdt de tijd bij hoe lang we pauzeren. Ondertussen houdt hij ook bij waar vrienden lopen. Wel relaxed zo. We finishen op de eerste dag ruim op tijd op de Wedren in Nijmegen. Ik heb wat pijnlijke voeten maar dat is niet gek want ik heb – volgens goed Moluks gebruik – nauwelijks getraind.

Foto: Huib Akihary

Hitte
Het was erg warm op de derde dag tijdens het lopen in Groesbeek en de Zevenheuvelen. Zo warm en benauwd dat de Vierdaagse organisatie besloot om op vrijdag alle routes met 10 kilometer in te korten. Op de laatste dag liepen we dus maar 20 kilometer en een ingekorte route door schaduwrijk bos om bij Malden op de oude route te komen naar de Via Gladiola in Nijmegen. Het voelde aan als een trainingsrondje. Op het smalle bospad raakten we in de meute elkaar uit het oog. Maar geen nood – ik kon gezellig aansluiten bij Hans Ririhena en Eddy Lesimanuaja.

Foto: Hans Ririhena

Onze hoffotograaf
De intocht in Nijmegen is elk jaar weer grandioos. Wat een mensenmassa langs de kant. Voorzien van gladiolen en wat sopi onderweg aangeboden naderen we de finish. Langs de hoofdtribunes met de bobos, rechtsaf de Oranjesingel op. Daar staat elk jaar halverwege links Ating Manuputty uit Vught die alle Molukse lopers vastlegt. Dit jaar zijn het er heel veel die finishen, meer dan honderd. Een hele klus om alle namen te achterhalen… toch maar serieus na gaan denken over een expositie over het wandelen door Molukkers i.h.b. de Vierdaagse.

Hans Ririhena uit Elst, Eddy Lesimanuaja uit Hoogeveen, Huib Akihary uit Rotterdam. Foto: Ating Manuputty

Finish
Na de finish haal je je medaille op of speldje met een nummer wat aangeeft hoeveel kruisjes je hebt. Ik mijn 8e, Isaac zijn 17e, Johnny zijn 27e, Hans zijn 31e en Noes zijn 39e!

Volgend jaar weer!

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 22 JULI 2024. GEPOST IN NIEUWS

De VriendenLoterij Museumprijs, een samenwerking tussen het Cultuurfonds, de VriendenLoterij en de Museumvereniging heeft Museum Maluku en het Indisch Herinneringscentrum met onze tentoonstelling ONS LAND – Dekolonisatie, generaties, verhalen genomineerd!

De prijs van 100.000 euro wordt elk jaar toegekend aan een Nederlands museum met onderscheidende presentaties of activiteiten binnen een wisselend thema. De jury bepaalt het thema en kiest de genomineerden. Het thema voor dit jaar is Levende tradities: immaterieel erfgoed en musea. Uiteindelijk kiest het publiek de winnaar.

Deze zomer bezoekt de jury de zeven kandidaten van de longlist. Uiteindelijk zal een selectie van drie musea een publieke stemronde krijgen. Wij hopen de prijs in de wacht te slepen zodat we onze tentoonstelling uit kunnen breiden en verbeteren voor ons publiek. Houd onze nieuwsbrief en socials in de gaten voor meer updates of kijk op www.museumprijs.nl

30 juli – Jendela Maluku

Lees meer

NU TE ZIEN: MANO SOM – MALUKU 2.0

Lees meer

GESCHREVEN DOOR HENRY TIMISELA OP 27 JUNI 2024. GEPOST IN NIEUWS

De eerste helft van 2024 zit er alweer bijna op. Een mooi moment voor directeur Henry Timisela om je mee te nemen langs alle hoogtepunten in Museum Maluku tot nu toe, en vooruit te blikken op wat het jaar nog in petto heeft.

Beste lezer,

De zomer begint eindelijk op gang te komen en terwijl de zon over het museum schijnt, neem ik graag de tijd om terug te blikken op de bijzondere eerste helft van dit jaar. Onze tentoonstellingen hebben niet alleen de collecties tot leven gebracht, maar ook een prachtige impact gehad op onze bezoekers. Al zeg ik het zelf hoor. Wanneer ik namelijk het museum café inloop en een gesprek aanga met de bezoekers, merk ik vaak veel enthousiasme!

Een van de hoogtepunten was de tentoonstelling Uitgepakt, waarin we een Molukse woonbarak uit de jaren 50 reconstrueerden. Deze reconstructie bracht een stroom van herinneringen naar boven bij onze bezoekers. Grootouders vertelden hun kleinkinderen over het leven in de kampen, wat hen een beter begrip gaf van hun Molukse familiegeschiedenis. Ook niet-Molukse bezoekers kregen hierdoor een indringend beeld van de opvang van Molukkers na hun aankomst in 1951. Het was echt mooi en vaak ook ontroerend om te zien hoe deze tentoonstelling gesprekken op gang bracht, niet alleen binnen gezinnen maar ook tussen verschillende gemeenschappen. Dit is waar Museum Maluku onder andere voor staat.

De expositie Uitgepakt: Van kist naar kast die eerder dit jaar te zien was.

Deze interacties en herinneringen hebben een, hopelijk blijvende, indruk achtergelaten. Sterker nog, we ontvangen steeds meer verzoeken van Molukse woongemeenten door het hele land om delen van onze collectie te exposeren. Bijvoorbeeld in Deventer, Groningen en Nistelrode. Vaak worden deze verzoeken gedaan ter gelegenheid van jubilea van Molukse gemeenschappen in die woonplaatsen. Het is daarom een eer om te zien hoe onze collectie een brug slaat tussen verleden en heden, en bijdraagt aan het vieren van onze gedeelde geschiedenis.

Onze mobiele expositie Gedeelde Geschiedenis tijdens het 60-jarige jubileum van de Molukse wijk De Wijert in Groningen.

Onze samenwerking met de Molukken zelf verloopt eveneens naar wens. We zijn overtuigd om meer van elkaar te ontdekken en onze collecties te verrijken. Hoewel dit een lange-termijnproject is, is het wel fijn om te melden dat we volop investeren in deze samenwerking met bijvoorbeeld Museum Siwalima op Ambon. Tegelijkertijd werken we achter de schermen hard aan de digitalisering van onze archieven, wat een spannend vooruitzicht biedt voor de toekomst. Hierover vertel ik later graag meer.

Samenwerken met het onderzoeksteam van Museum Siwalima.

Maar laten we ook vooruitkijken naar wat er na de zomervakantie op ons programma staat. We hebben nieuwe producties gepland, zoals een videopodcast over immaterieel erfgoed genaamd Unboxing. Daarnaast komt er een livestream met Bahasa Basudara Cafe op Ambon, en een gloednieuwe expositie waarin jonge Molukse kunstenaars reflecteren op kolonialisme en slavernij op de Molukken. Ook hier is het weer inspirerend om te zien hoe deze jonge artiesten hun perspectieven delen en zo bijdragen aan een breder begrip van onze geschiedenis.

Gedurende deze zomerperiode presenteren we met trots de video-installatie van Mano Som, getiteld MALUKU 2.0. Deze installatie biedt een moderne kijk op dans binnen onze cultuur en geschiedenis, en we zijn er enorm trots op deze met jullie te delen.

Still uit de video-installatie MALUKU 2.0.

Terwijl we genieten van de warme dagen, is het duidelijk dat Museum Maluku meer is dan een bewaarplaats van objecten. Echt. Het is meer dan dat. Het is een levendige (digitale) ontmoetingsplaats waar herinneringen worden gedeeld en verhalen worden verteld. Laten we deze zomer gebruiken om te reflecteren op ons verleden, te genieten van het heden, en vol enthousiasme vooruit te kijken naar wat komen gaat.

Ik wens jullie allen een prachtige zomer toe en hoop jullie binnenkort in ons museum te mogen verwelkomen!

Henry Timisela
Directeur Museum Maluku

20 JULI – PENCAK SILAT FESTIVAL

Lees meer

30 JULI – JENDELA MALUKU

Lees meer

NU TE ZIEN: MANO SOM – MALUKU 2.0

Lees meer

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 24 JUNI 2024. GEPOST IN NIEUWS

Aone van Engelenhoven, universitair docent Zuidoost Aziatische Taalwetenschap aan de Universiteit Leiden, is een expert op het gebied van het Letinees: een unieke taal afkomstig van Leti, een eiland in de Zuidwest-Molukken. Zijn fascinatie voor deze bijzondere en complexe taal begon met een persoonlijke ontdekkingstocht, gevoed door nieuwsgierigheid en de wens om zijn eigen familiegeschiedenis te begrijpen.

Zoektocht naar eigen roots
“Mijn moeder had mij altijd gezegd dat onze familie van Ambon komt,” vertelt Aone. “Dat heb ik heel lang gedacht. Toen ik in 1980 voor het eerst naar Indonesië ging, bleek al heel snel dat dat verhaal helemaal niet klopte.” Tijdens de reis kwam Aone erachter dat de roots van zijn familie eigenlijk op Leti liggen, een klein eiland in de Zuidwest-Molukken. Zijn moeder, zoals veel Molukkers destijds, sprak om sociale en politieke redenen niet over hun ware herkomst. “Dat was eigenlijk een overlevingstactiek, want ja, je kunt je maar beter aanpassen aan de meerderheid en niet opvallen.” Maar Aone’s nieuwsgierigheid werd tijdens de reis gewekt. “Toen heb ik besloten dat ik alles wilde weten. Ik ben Taalwetenschap gaan studeren, wat uiteindelijk eindigde in een proefschrift over het Letinees. Daar ben ik eigenlijk in blijven hangen.”

Grootouders als gids
“Toen ik jong was, hoorde ik mijn grootouders wel eens dingen tegen elkaar zeggen die ik niet verstond,” herinnert Aone zich. “Als ik mijn moeder vroeg wat ze tegen elkaar zeiden, dan zei mijn moeder: “Ach, dat zijn die oudjes. Zij spreken gewoon oud-Maleis.” Tijdens mijn reis kwam ik erachter dat dat niet klopte.” Aone’s oma speelde vervolgens een cruciale rol in het leren beheersen van de taal. “Toen ik in 1980 terugkeerde in Nederland en uitlegde dat ik alles wilde weten, besloot mijn oma dat ze vanaf dat moment uitsluitend Letinees tegen mij zou spreken. Dat viel niet mee, maar zorgde er wel voor dat ik de taal al sprak voordat ik het proefschrift ging schrijven in de jaren 90.”

Een unieke taal
Het Letinees onderscheidt zich door zijn unieke grammaticale structuren. Bijvoorbeeld, in plaats van ‘witte kat’, zoals we in het Nederlands zeggen, wordt dit in het Letinees ‘wik tat’. “De ‘t’ van wit en de ‘k’ van kat moet je omruilen,” legt Aone uit. Zulke grammaticale eigenaardigheden komen bijna nergens anders in de wereld voor. Dit maakt het Letinees een fascinerend studieobject, maar ook een uitdaging voor studenten. “Studenten krijgen er hoofdpijn van, dus dan is het wel bijzonder,” zegt hij lachend.

Confrontatie met complexiteit
In zijn colleges confronteert Aone zijn studenten met de complexiteit van het Letinees om hen te helpen hun begrip van taalwetenschap te verdiepen. “Het doel is dat ze beter begrijpen wat taalwetenschap impliceert,” legt hij uit. Studenten moeten in staat zijn om de unieke kenmerken van het Letinees te analyseren en te verklaren, zoals het omwisselen van klanken in woorden. Deze uitdaging dwingt hen om de theoretische kennis die zij eerder in de studie hebben geleerd, toe te passen in een praktische en complexe context.

Het laatste hoofdstuk?
Helaas is het Letinees een uitstervende taal. “Wat je nu op Leti ziet gebeuren, lijkt op wat er in Nederland met het Maleis gebeurt,” vertelt Aone. “De derde generatie Molukkers in Nederland kan het nog wel verstaan, maar spreekt het al minder. De generaties daarna verstaan het vaak al helemaal niet meer. Daarom vind ik het project Totaal Moluks van Jamie Schaduw ook zo goed, want daarmee wordt dit nog een beetje ondervangen. Maar ja, het Letinees verdwijnt gewoon. Officieel schijnen we minder dan 7.000 Letinees-sprekers over te hebben op het eiland zelf. Veel jongeren op Leti spreken het niet meer vloeiend en verstaan het vaak slechts gedeeltelijk. Dat is nu eenmaal zo.”

20 JULI – PENCAK SILAT FESTIVAL

Lees meer

30 JULI – JENDELA MALUKU

Lees meer

NU TE ZIEN: MANO SOM – MALUKU 2.0

Lees meer

Scroll down for the English translation

Vier Internationale Dag van de Vriendschap met Museum Maluku en Bahasa Basudara Café!

Op dinsdag 30 juli vieren we de Internationale Dag van de Vriendschap op een bijzondere manier. Museum Maluku in Den Haag en het Bahasa Basudara Café op Ambon bundelen hun krachten voor een unieke 6-uur durende live-verbinding tussen Nederland en de Molukken. Verwacht een programma vol cultuur, muziek, dans en de kans om nieuwe connecties te maken aan de andere kant van de wereld.

In Ambon nodigen we iedereen uit om naar het Bahasa Basudara Café te komen, de centrale plek om deel te nemen aan dit evenement. Hier in Nederland ben je welkom bij Museum Sophiahof in Den Haag, om te genieten van de optredens en digitaal contact te maken met de Molukken. Kom langs, geniet van het programma en ervaar de verbinding tussen hier en daar.

Datum: Dinsdag 30 juli
Tijd: 11.00-17.00 uur NL tijd/18.00-00.00 uur Ambon tijd
Locaties: Museum Sophiahof, Den Haag & Bahasa Basudara Café, Ambon

Programma

11.00 uur NL/18.00 uur Ambon: Welkom
Bahasa Basudara Café & Museum Maluku heten je welkom bij Jendela Maluku.

11.15 uur NL/18.15 uur Ambon: Introducties
Leer Museum Maluku, Bahasa Basudara en het Bahasa Basudara Café beter kennen aan de hand van korte video’s over de organisatie.

11.30 uur NL/18.30 uur Ambon: Ukulele optreden door Kabarezsy Football Club
Kabarezsy FC is opgericht in 2018 en heeft zijn thuisbasis in Airlouw, Ambon. Hier trainen zowel jongens als meisjes op gelijke voet. Naast het trainen van kinderen die in de buurt wonen (o.a. uit Amahusu, Seri en Latuhalat), betrekt Kabarezsy ook actief kinderen uit Waiheru, Hitu, Hila, Negeri Lima, Passo, Tawiri, Mamala, Morella, Tulehu, Wainuru en Gemba (West-Seram) wanneer ze deelnemen aan competities, coaching clinics en andere activiteiten. Het respecteren van elkaars achtergrond en samenwerken voor een vreedzaam Maluku is belangrijk voor Kabareszy. Naast het voetballen, moedigt Kabareszt de kinderen ook aan om andere vaardigheden te ontwikkelen, waaronder het bespelen van de ukelele.

12.00 uur NL/19.00 uur Ambon: Dansoptreden door de Toisapu English Club
Toisapu English Club is begonnen in mei 2023 en bestaat uit ongeveer 20 kinderen in de leeftijdscategorie van 10 tot 15 jaar. De kinderen leren traditionele Molukse dansen zoals tari lenso, saureka-reka en katreji, allemaal onder begeleiding van Bapa Cepu.

12.30 uur NL/19.30 uur Ambon: Tour of Museum Maluku
Krijg een exclusieve rondleiding door Museum Maluku in Den Haag! Je wordt live meegenomen in de expositie ‘MALUKU 2.0’ van kunstenaar Mano Som. De expositie brengt een ode aan twee eeuwenoude traditionele Molukse dansvormen, de menari en cakalele, en geeft ze een eigentijdse twist.

13.00 uur NL/20.00 uur Ambon: Muzikaal optreden in het Bahasa Basudara Café
De artiest wordt binnenkort bekendgemaakt!

13.30 uur NL/20.30 uur Ambon: Muzikaal optreden in Museum Maluku
De artiest wordt binnenkort bekendgemaakt!

14.00 uur NL/21.00 uur Ambon: Open kanaal
Grijp je kans om via de livestream connecties te maken aan de andere kant van de wereld. Bezoekers in Museum Maluku, zeg hallo tegen de bezoekers van het Bahasa Basudara Café en vice versa!

17.00 uur NL/00.00 uur Ambon: Einde

Entree

Het Bahasa Basudara Café op Ambon is gratis toegankelijk voor bezoekers. Tickets voor Museum Sophiahof zijn aan de kassa in het museum zelf te koop. Het is niet nodig om je vooraf aan te melden.

Entreeprijzen Museum Sophiahof
Volwassenen: € 9,50
Kinderen (t/m 4 jaar): gratis
Jeugd (5 t/m 18 jaar): € 6,50
Museumkaart: gratis
Veteranenpas, CJP & Ooievaarspas: €6,50
Groep (max. 15 personen): € 6,50 p.p.

English translation

Celebrate International Friendship Day with Museum Maluku and Bahasa Basudara Café!

Get ready for an extraordinary celebration of International Friendship Day on July 30th! Museum Maluku in The Netherlands and Bahasa Basudara Café in Ambon are teaming up for an incredible 6-hour livestream that will bridge the gap between the Netherlands and the Moluccas. The event promises a vibrant mix of culture, music, dance, and the exciting opportunity to connect with new friends across the globe.

In Ambon, we warmly invite everyone to join us at Bahasa Basudara Café, the central spot to experience this event. Meanwhile, in the Netherlands, attendees can gather at Museum Maluku to enjoy the performances and the real-time digital exchange with the Moluccas. Join us, enjoy the program, and experience the unique connection between these two locations.

Don’t miss this special day and come to Museum Maluku or Bahasa Basudara Café to celebrate an unforgettable International Friendship Day together!

Date: Tuesday, July 30th
Time: 11.00 AM – 17.00 PM NL time/6 PM – 12 AM Ambon time
Location: Museum Sophiahof in The Hague & Bahasa Basudara Café in Ambon

Programme

11:00 AM NL/6:00 PM Ambon: Welcome
Bahasa Basudara Café & Museum Maluku welcome you to Jendela Maluku.

11:15 AM NL/6:15 PM Ambon: Introductions
Get to know Museum Maluku, Bahasa Basudara, and Bahasa Basudara Café better through short videos about the organization.

11:30 AM NL / 6:30 PM Ambon: Ukulele performance by Kabarezsy Football Club Kabarezsy FC was founded in 2018 and is based in Airlouw, Ambon. Here, boys and girls are trained equally. In addition to training local children (including those from Amahusu, Seri, and Latuhalat), Kabarezsy actively involves children from Waiheru, Hitu, Hila, Negeri Lima, Passo, Tawiri, Mamala, Morella, Tulehu, Wainuru and Gemba (West Seram) in competitions, coaching clinics and other activities. Respecting each other’s backgrounds and working together for a peaceful Maluku are key values for Kabarezsy. Apart from football, Kabarezsy encourages children to develop other skills, including playing the ukulele.

12:00 PM NL/7:00 PM Ambon: Dance performance by Toisapu English Club
Toisapu English Club started in May 2023 and consists of about 20 children aged 10 to 15 years. The children learn traditional Moluccan dances such as tari lenso, saureka-reka, and katreji, all under the guidance of Bapa Cepu.

12:30 PM NL/7:30 PM Ambon: Tour of Museum Maluku
Take an exclusive tour of Museum Maluku in The Hague! Experience the ‘MALUKU 2.0’ exhibition by artist Mano Som live. The exhibition pays tribute to two centuries-old traditional Moluccan dance forms, menari and cakalele, with a contemporary twist.

1:00 PM NL/8:00 PM Ambon: Musical performance at Bahasa Basudara Café
The artist will be announced soon!

1:30 PM NL/8:30 PM Ambon: Musical performance at Museum Maluku
The artist will be announced soon! 

2:00 PM NL/9:00 PM Ambon: Open channel
Seize the opportunity to digitally connect with people on the other side of the world. Visitors at Museum Maluku, say hello to visitors at Bahasa Basudara Café and vice versa!

5:00 PM NL/12:00 AM Ambon: End

Admission

The Bahasa Basudara Café in Ambon is free for visitors. Tickets for Museum Sophiahof can be purchased at the counter in the museum.

Museum Sophiahof admission prices
Adults: €9,50
Children (up to 4 years): Free entry
Youth (5 to 18 years): €6,50
Museumkaart: Free entry
Veterans Pass, CJP & Ooievaarspas: €6,50
Group (max. 15 people): €6,50 a person

NU TE ZIEN: MANO SOM – MALUKU 2.0

Lees meer

20 juli – Pencak Silat Festival

Lees meer

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 30 MEI 2024. GEPOST IN NIEUWS

In Den Helder is op 21 maart 2024 een bijzonder monument onthuld dat de geschiedenis van de Molukse marinemensen eert. Het is het resultaat van jarenlange inspanningen van de werkgroep Bangsa Maluku, die de erfenis van hun voorouders levend wilden houden. Rob Picauly, een van de initiatiefnemers, vertelt ons meer over de reis naar de onthulling van het monument.

Bij de marine
In 1951 kwamen zo’n 12.500 Molukkers met de boot naar Nederland. De meesten van hen waren KNIL-militairen en hun gezinnen, maar een deel van hen werkte voor de Nederlandse Marine. Ze waren in de veronderstelling slechts tijdelijk naar Nederland te komen, maar bleven uiteindelijk tot aan hun pensioen bij de marine werken. Zo ook de vader van Rob Picauly. “Mijn ouders kwamen met het tweede schip, de Atlantis, in Nederland aan. Na aankomst werden de KNIL-militairen ondergebracht in kampen als Vught en Schattenberg, maar de marinemensen werden ondergebracht op plekken waar de marine zich bevond. Zo kwamen mijn ouders eerst in Klundert, daarna in Vlissingen en later in Den Helder terecht. In tegenstelling tot de KNIL-militairen die werden ontslagen, bleven de marinemensen allemaal in dienst. Mijn vader begon er ooit als matroos kanonnier en eindigde uiteindelijk als sergeant geschutskonstabel.”

Nederlandse en Molukse marinemannen. Collectie MHM – F 90.0481.

Unaniem voor
Rob zag dat de graven van Molukse ex-KNIL-militairen in andere gemeenten in het land een bijzondere status verkregen en dat er verschillende monumenten gemaakt werden. “Wij vonden dat ook onze ouders, de Molukse marinemensen, deze erkenning verdienden,” vertelt Rob. Samen met een aantal andere initiatiefnemers uit Den Helder richtte hij een werkgroep op: Bangsa Maluku. “We schreven meerdere politieke partijen aan en vertelden hen wat wij voor ogen hadden. Er was slechts één lokale partij die reageerde. Deze partij heeft tijdens de gemeenteraadsvergadering twee moties ingediend: één voor een bijzondere status van de graven van de Molukse marinemensen, en één voor het oprichten van een monument. Tot onze grote verbazing was de raad unaniem voor beide moties! Ons verzoek werd dus breed gedragen. Dit was het begin.”

De ‘making of’ van het monument. Foto: Dany Rahakbau.

Moedig
Na de politieke goedkeuring begon de zoektocht naar een geschikte kunstenaar om het monument te maken. De keuze ging uiteindelijk naar Peter Jonas. De samenwerking leidde tot het ontwerp met verschillende symbolen die de Molukse cultuur en de verbondenheid met de marine weerspiegelen. “Linksboven zie je de contouren van de Kota Inten, het eerste schip waarmee Molukkers in 1951 in Nederland aankwamen. Het schip doorkruist een hutkoffer, die symbool staat voor de reis. De koffer wordt gedragen door vier salawaku’s. In het midden is een plakkaat gemaakt met alle 31 namen van de Molukse marinemannen in Den Helder, omringd door twee parangs. Aan de rechterkant zie je twee speren en een rond schild met de Molukken erop.” Het monument kreeg de naam ‘Berani’ wat ‘moedig’ betekent, passend bij de dapperheid van de Molukse marinemannen en hun gezinnen.

Het monument ‘Berani’. Foto: Marinemuseum Den Helder.

De onthulling
Op 21 maart 2024 was het zover: de onthulling van het monument op Willemsoord, de plek waar de scheepswerf van de marine staat. Een indrukwekkende en emotionele gebeurtenis waar bijna 300 mensen bij aanwezig waren. Het monument werd officieel onthuld door de burgemeester van Den Helder, de commandant der Zeestrijdkrachten en de laatste overlevende Molukse marineman, Bob Bernardus. “Het was heel symbolisch dat de gemeente, de marine en de Molukse gemeenschap dit samen deden. We kijken terug op een hele mooie en geslaagde dag.”

Burgemeester Jan de Boer, Bob Bernardus en Commandant der Zeestrijdkrachten René Tas. Foto: Rob Picauly.

Oog op de toekomst
Terwijl het monument een tastbare herinnering biedt aan het verleden, kijken de leden van Bangsa Maluku ook naar de toekomst, waar ze blijven werken aan het verspreiden van kennis en bewustzijn over de geschiedenis van de Molukse marinemensen. “We werken nog aan een bordje met uitleg over het monument en een QR-code die verwijst naar een website met meer informatie. Daarnaast zijn we bezig met programma’s voor de jongere generaties. Zij weten niet altijd precies waar hun grootouders of overgrootouders vandaan komen. We willen hen helpen om meer te leren over hun eigen roots.”

Tijdens de onthulling op 21 maart 2024. Foto: Steven Janssen.

Bezoek ONS LAND
Meer te weten komen over de geschiedenis van de Molukse marinemensen? In de tentoonstelling ONS LAND – Dekolonisatie, generaties, verhalen maak je kennis met acht families die vanuit eigen ervaringen de effecten van de Nederlandse koloniale geschiedenis zichtbaar maken, waaronder het Molukse marine-gezin Bernardus. ONS LAND is een samenwerking tussen Museum Maluku en het Indisch Herinneringscentrum en bezoek je in Museum Sophiahof.

Bob Bernardus tijdens de onthulling op 21 maart 2024. Foto: Steven Janssen.

15 JUNI – OPENING EXPOSITIE MALUKU 2.0

Bestel tickets

MALUKU 2.0: EEN EEUWENOUDE TRADITIE IN EEN NIEUWE DIMENSIE

Lees meer

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 26 MEI 2024. GEPOST IN NIEUWS

Vanaf 16 juni t/m 22 september 2024 presenteert Museum Maluku de expositie MALUKU 2.0, een indrukwekkende video-installatie van filmregisseur, scenarioschrijver en editor Mano Som. De installatie brengt een ode aan twee eeuwenoude traditionele Molukse dansvormen, de menari en cakalele, en geeft ze een eigentijdse twist. Mano Som vertelt ons meer over de expositie, zijn artistieke achtergrond en de thema’s die hem inspireren.

Van kinderdroom tot carrière
“Volgens mijn ouders was ik pas zeven jaar toen ik voor het eerst zei dat ik filmregisseur wilde worden,” vertelt Som. Deze droom bleef niet bij woorden; als kind keek hij talloze films en op zijn veertiende begon hij met het schrijven van scenario’s. Zijn passie voor films leidde hem naar de filmacademie Sint-Lukas in Brussel, waar hij zowel zijn bachelor als master behaalde. Hoewel de focus van de academie vooral op art house-films lag, ontdekte hij zijn liefde voor het maken van muziekvideo’s.

Een verhaal vertellen met dans
“Ik wilde muziekvideo’s maken, maar ik kende geen artiesten,” legt hij uit. “Omdat er in muziekvideo’s vaak dans voorkomt, benaderde ik studenten contemporary dance met de vraag of ze met me samen wilden werken.” Hiermee was het project MALUKU geboren. “Samen met choreograaf Moya Wenno maakte ik een choreografie met elementen van Molukse traditionele dansvormen, die we mixten met contemporary dance,” vervolgt Som. “Er ontstond hierdoor een hele nieuwe dans, maar deze voelde alsnog Moluks aan. Bijna alle verhalen die ik over de Molukse identiteit had gehoord, in films, in tv-programma’s of in radioprogramma’s, hadden hetzelfde soort narratief. Over de pijn van vroeger en de trauma’s. Dat zijn ontzettend legitieme verhalen natuurlijk, maar ik merkte ook dat je daardoor elke keer in een vastgeroest verhaal terechtkomt. Het idee achter MALUKU was om een ander soort verhaal te vertellen dat meer gericht is op de toekomst en het laten zien van onze talenten.” Deze ervaring opende zijn ogen voor de kracht van dans in het overbrengen van emoties. Sindsdien blijft hij gedreven doorgaan met het creëren van dansprojecten.

MALUKU 2.0
“MALUKU kreeg veel positieve reacties vanuit de Molukse gemeenschap,” zegt Som met trots. Dit inspireerde hem om verder te gaan met MALUKU 2.0, waarin hij de cakalele en menari, twee traditionele Molukse dansvormen, in een hypermoderne setting plaatst. “Ik wilde laten zien dat tradities kunnen evolueren,” vertelt hij. “Ik heb deze dansen in een decor van een blackbox-studio met modern licht geplaatst. Een stukje geschiedenis bevindt zich ineens in een hele futuristische setting.” Met deze frisse blik op een eeuwenoude traditie creëert Som een nieuwe, dynamische vorm die zowel respect toont voor het verleden als een blik werpt op de toekomst.

Kracht in kwetsbaarheid
Kwetsbaarheid, mannelijkheid, en spiritualiteit zijn terugkerende thema’s in het werk van Som. “Dit zijn thema’s die mij zelf heel erg aanspreken en waar ik veel over nadenk. Hoe kun je als man je kwetsbaarheid tonen? In MALUKU 2.0 bekijk je een krachtige dans, maar tussendoor hoor je ook een voice-over en zie je bepaalde andere beelden die er een soort kwetsbaarheid tegenover zetten. Het lijkt me heel mooi om mensen een ander beeld van mannelijkheid te laten zien. Niet praten en geen gevoelens laten zien, dat werkt gewoon niet. Kwetsbaarheid is niet zwak. Ook daar zit kracht in.”

De toekomst
“Ik hoop dat men tijdens een bezoek aan MALUKU 2.0 overspoeld wordt door de kracht van dans,” vervolgt Som. “Dat het een bepaalde trots naar boven brengt. Ik hoop dat het de oudere Molukse generaties een geruststelling biedt, dat de jongere generaties de cultuur levend houden. En ik hoop dat het de jongere generaties een stukje kracht brengt, van: “Wow, dit is gewoon een stukje van mij en van wie ik ben.” Misschien willen zij daarna zelf ook wel cakalele of menari dansen. Natuurlijk hoop ik ook dat er een heleboel niet-Molukkers komen kijken. Dat we even de schijnwerpers op onze dansen zetten en ook hen hier kennis mee laten maken.” Voor de toekomst hoopt Som vooral gezond te blijven om door te gaan met het maken van films. “Het lijkt me tof om door te gaan op het spoor van de MALUKU-projecten,” zegt hij. “Daarnaast ligt mijn passie echt in de fictie, en hoop ik dit jaar of volgend jaar een korte fictiefilm te maken. En de ultieme droom? Dat is een eigen langspeelfilm.”

15 JUNI – OPENING MALUKU 2.0

Lees meer

TOTAAL MOLUKS SLAAT EEN BRUG TUSSEN NEDERLAND EN DE MOLUKKEN MET NIEUW ONLINE PLATFORM

Lees meer

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer