Een drietal bijzondere schenkingen

De brede collectie van het Museum Maluku is vanaf de oprichting van het museum in 1986 gevormd door schenkingen. Instellingen en particulieren uit met name de Molukse gemeenschap schonken objecten of hun archieven aan het museum. In het verleden was het museum blij met elke schenking groot of klein. De komende jaren zullen wij wat programmering betreft onze aandacht richten op een viertal onderwerpen: levende inheemse cultuur, kolonisatieperiode en dekolonisatie, Molukkers in Nederland en kunst. De collectievorming zal zich daar ook naar voegen. In de afgelopen maanden hebben wij mooie schenkingen gekregen. Ik wil er drie noemen.

Nalatenschap dr. J.P. Nikijuluw

Van mevrouw Sarah-Joan Deetman Westerhuis uit Alkmaar ontvingen wij een poster van J.A. Manusama en objecten en foto’s uit de nalatenschap van dr. Jozef Pieter Nikijuluw, verzameld door haar man Huib Deetman die een neef is van Nikijuluw.

Dr. J.P. Nikijuluw, geboren in 1898 in Ullath op Saparua kreeg zijn medische opleiding aan de Nederlandsch-Indische Artsen School (NIAS) in Surabaya. In 1925 studeerde hij daar af. In de jaren 1934-1936 verbleef Nikijuluw met verlof in Nederland en greep de kans aan om het Nederlandse artsendiploma te behalen aan de Universiteit van Leiden. Via een opleiding tot gynaecoloog in Wenen ging Nikijuluw in 1937 terug naar Indië om te werken als gouvernementsarts. Op 1 december 1946 werd hij benoemd tot controlerend geneesheer bij de Gemeentelijke Geneeskundige Dienst in Rotterdam. Gemeentearts Nikijuluw is bekend geworden als vertegenwoordiger van de RMS-regering in Nederland. Op 27 april 1950, twee dagen na de proclamatie, benoemde de RMS-regering J.P. Nikijuluw als algemeen vertegenwoordiger in het buitenland. Voor zijn werkzaamheden richtte hij het Bureau Zuid-Molukken (BZM) op aan de Bazaarstraat in den Haag, op steenworpafstand van Museum Sophiahof waar wij nu zitten.

De nalatenschap bevat boeken, dia’s, een album met foto’s van de familie. Bijzonder is ook de zwarte hoge hoed en vest, mogelijk daterend uit zijn tijd in Wenen.

Foto: Dr. J.P. Nikijuluw zittend achter zijn bureau met RMS-vlag. Mogelijk is de locatie het Bureau Zuid-Molukken aan de Bazaarstraat in Den Haag. Datering juli 1950

Nalatenschap Wies van Groningen (1929-2022)

Op 30 december 2022 overleed Wies van Groningen in haar woonplaats Utrecht op de leeftijd van 93 jaar. Wies is vanaf de beginjaren ’90 vrijwilliger geweest bij het Moluks Historisch Museum in Utrecht. Op latere leeftijd is zij boeken gaan schrijven. O.a. ‘Clara Hukom: verhalen van Blangkedjerèn’, ‘Mijn vader zat ook bij het KNIL’, ‘Holland ligt niet dicht bij de hemel’ wat zij samen schreef met Christien Hetharia, ook oud-vrijwilliger bij Museum Maluku. In 2021 publiceerde Wies van Groningen ‘vertellingen uit een koloniaal verleden’. Een aantal exemplaren van deze laatste publicatie met nog een doos vol boeken over de Molukkers en de Molukken is geschonken door dochter Saskia van Groningen. Met tussenkomst van het echtpaar dhr. Jack Lanting en mw. Lilian Domenie, Wies’ buren uit haar flat aan de Hartingstraat in Utrecht heeft het Museum Maluku de nalatenschap in dank mogen ontvangen.

Particulier archief van Ron Habiboe

De Molukse historicus drs. Ron Habiboe heeft zijn privé archief in februari 2023 aan het Museum Maluku geschonken. Het archief beslaat een kleine 7m archivalia en krantenknipsels uit Nederlandse kranten en kranten uit Ambon tot het jaar 2000. De dagbladen zijn door Habiboe geknipt op trefwoorden: Molukken, Moluks, Molukkers, Nederlands-Indië, Indisch, Indische Nederlanders, Indonesië en VOC. Een belangrijk onderdeel vormen de archivalia van Infodoc Maluku uit 1999-2003. Infodoc is door Habiboe opgericht en samen met historicus Wim Manuhutu verzamelde Infodoc Maluku al het nieuws over de burgeroorlog op de Molukken en diende zij als mediator van humanitaire hulp. Infodoc bevat o.a. een uitgebreid nieuwsoverzicht inclusief de internationale en Indonesiche media, artikelen, rapporten, correspondentie lezingen en projectvoorstellen Noodhulp en wederpbouw. Het particuliere archief van Habiboe wordt nu geïnventariseerd en beschreven door vrijwilliger Caro Matulessya, archivaris bij het Internationale Instituut Sociale Geschiedenis in Amsterdam. Een deel van Infodoc zal binnenkort meeliften in een digitaliseringsproject om digitaal gescand te worden.

Huib Akihary
Hoofd collecties & conservator