Geschreven door Redactie op . Gepost in Niet gecategoriseerd.
De kick-off van de serie Molukse Dialogen op zondag 6 december jl. kende een flitsende start. Via de kanalen Facebook en YouTube keken meer dan 400 mensen mee en vond er online een levendige discussie plaats. Het panel bestond uit een gezelschap van Molukse Nederlanders met een diversiteit aan achtergronden. Terugkijken kan via YouTube.
De kick-off van Molukse Dialogen was een groot succes.
De organisatie was in handen van Moluks Historisch Museum, Zwart x Oranje, Nusantara Amsterdam en Heka Leka Global. Allen kijken terug op een geslaagde kick-off. Henry Timisela (directeur MHM): ‘Het is goed om te kijken naar wat de Molukse gemeenschap verbindt en daar respectvol met elkaar over te praten. De veelkleurigheid van de Molukse gemeenschap is bijzonder. De panelleden lieten dat gisteren zien en ook online zagen we dit terugkomen. Het gesprek werd uitstekend geleid door Joaniek en Jeftha en dat was geen makkelijke klus, ze hebben een mooie prestatie geleverd . We zijn dankbaar voor alle positieve reacties, mooie feedback en hebben het idee dat we hiermee op de goede weg zijn. Op naar een vervolg.’
Online moderatie door (vlnr) Surya Nahumury en Glenda Pattipeilohy.
Via de sociale media kanalen van het MHM is het nog altijd mogelijk om input te geven over hoe de komende sessies er (inhoudelijk) uit moeten zien. We zien al thema’s voorbijkomen als huisvesting, Molukse geschiedenis van voor de koloniale periode en uitvoering van de adat.
Geschreven door Redactie op . Gepost in Niet gecategoriseerd.
Zondag 6 december vindt er een panelgesprek plaats in Museum Sophiahof te Den Haag met Molukkers van de tweede en derde generatie. Dit is georganiseerd vanuit het Moluks Historisch Museum, Nusantara Amsterdam, Zwart x Oranje en Heka Leka Global. Deze Molukse dialogen worden live gestreamd via YouTube en Facebook. Het eerste blok begint om 12:30 uur. Het tweede blok om 14:30 uur.
In de eerste sessie stellen we de vraag centraal in hoeverre het Molukse geschiedverhaal en de informatie die over de Molukse gemeenschap in Nederland wordt gedeeld inclusief is. Kan iedereen zich in dat verhaal en die informatie herkennen? En als dat niet het geval is, wat wordt gemist in dat verhaal? Vinden de panelleden dat de beeldvorming over Molukkers in Nederland die beter aansluit bij de werkelijkheid, of nemen bijvoorbeeld het KNIL en het RMS verhaal te veel plaats in als het gaat om de geschiedenis van Molukkers in Nederland?
Hoe inclusief is het geschiedverhaal van Molukkers in Nederland?
Molukse dialogen, 6 december 2020
Aan het begin van deze sessie leggen we aan het publiek de volgende mentimetervraag voor: wat zijn voor jou de drie belangrijkste kernwoorden die in het Molukse verhaal thuishoren? Deze vraag zal een word-cloud opleveren waar we met panelleden over willen spreken als brug naar meer discussie met de ‘zaal’.
In de tweede sessie willen we kijken naar de vraag wat te doen om het Molukse verhaal voor de gemeenschap inclusiever te maken. Wie moet dat doen, nieuwe landelijke organisaties? Hoe moeten ze dat doen en wat moet er in ieder geval verteld worden? En welke generaties moeten dit doen? We hoeven niet met een sluitend antwoord te komen maar hopen vooral een inspirerende discussie te hebben die haakjes oplevert voor toekomstige initiatieven.
Aan het begin van deze sessie leggen we aan het publiek de mentimetervraag voor of er behoefte is aan een nieuwe landelijke organisatie die het Molukse verhaal vertelt of een bestaande organisatie (zoals de stichtingen, het MHM). Ook deze vraag zal weer een word-cloud opleveren.
Tegen het einde van deze discussie stellen we nog een mentimetervraag of men drie steekwoorden kan geven voor wat in ieder geval in de toekomst in het Molukse verhaal verteld moet worden.
Joaniek Vreeswijk en Fridus Steijlen zullen de discussie met de panelleden moderaten. Surya Nahumury en Glenda Pattipeilohy doen de online moderatie.
Geschreven door Redactie op . Gepost in Niet gecategoriseerd.
De graphic novel ‘Molo Uku – Legacy of a Golden Era’ vertelt over de aankomst van de VOC op Maluku vanuit Moluks perspectief. In dit fictieve verhaal zijn allerlei elementen opgenomen uit de Molukse geschiedenis die vanuit mondelinge overlevering zijn overgedragen. Waargebeurde events, personen die symbool staan voor elementen uit de cultuur. Dat allemaal in een unieke verhaallijn met geweldige artwork. Het boek is een creatie van docent en ondernemer Erno Pickee.
Het doel van dit stripboek is om de lezers te inspireren meer te willen weten over hun geschiedenis. En daarmee de gemaakte fouten (h)erkennen om ervan te leren. Om uiteindelijk dichter bij elkaar te komen. Dan kunnen we eindelijk deze zwarte bladzijde uit onze geschiedenis omslaan en werken aan dingen waar het echt om gaat. Pickee: “ We moeten onze wereld verbeteren voor de mensen die het van ons erven – onze legacy.”
Ruimte maken Erno Pickee is een ondernemende docent. Hij geeft ondernemend les en geeft les tijdens het ondernemen. Zijn moeder is Moluks en zijn vader is Nederlands. Het samenleven en het conflict van deze twee achtergronden leeft in hem. Daarom is hij erop gebrand om dit perspectief van de VOC vertellen om zo het conflict te verminderen en er meer ruimte ontstaat voor “samen”. Dit doet hij middels een oud docent gegeven:
Tell you and you’ll forget Show you and you will remember Involve you and you’ll understand
Pickee vervolgt: ‘Het gaat om het creëren van betrokkenheid, het doen ontstaan van vragen als: “Is het echt zo gebeurd?” -“Waarom hebben we dit zo kunnen laten gebeuren?” – “Waarom wist ik dit niet?” Dan kom je erachter: “Realiteit is harder dan fictie ooit kan zijn”. Your legacy is someone else’s heritage.
Geschreven door Redactie op . Gepost in Niet gecategoriseerd.
Column door Joaniek Vreeswijk
Afgelopen 9 augustus was ik bij de manifestatie voor inheemse volkeren in Amsterdam. Deze datum is door de VN uitgeroepen tot de officiële internationale dag voor inheemse bevolkingsgroepen met als doel bewustwording en bescherming van de rechten van de inheemse volkeren wereldwijd. En dat is nodig, want er zijn genoeg natiestaten die de rechten van inheemse volkeren systematisch schenden. De VN aanvaardden in 2007 een ‘Verklaring over de rechten van inheemse volken’. Enkele landen met belangrijke inheemse minderheden stemden tegen de verklaring, waaronder de VS, Canada, Nieuw Zeeland en Australië. Deze dag is ook uitgeroepen voor erkenning van hun bijdragen aan milieu en natuurbescherming. Vooral nu, in tijden van een pandemie en klimaatverandering, hebben we hun traditionele kennis, stemmen en wijsheid nodig.
Door eeuwenlange kolonisatie vindt genocide, ecocide, bedreiging en onderdrukking van inheemse volkeren nog altijd plaats. Dit door toedoen van moderne natiestaten en kapitalisme, die via hun neokolonialisme de rechten van inheemse volkeren schenden. Hun leefomgeving wordt systematisch vervuild, land wordt onteigend en de bevolking ontheemd voor de winst van grote multinationals met steun van natiestaten. In het kader van de continuerende mensenrechtenschendingen en het belang van natuur regeneratie riepen vertegenwoordigers van diverse inheemse bevolkingsgroepen op om dekolonisatie en herstel. Building the Baileo was medeorganisator van de manifestatie en Romy Rondeltap sprak namens deze organisatie, die staat voor behoud en overdracht van de Molukse cultuur en identiteit.
Inheemse volkeren, zoals de inheemse stammen op Seram bijvoorbeeld, houden nog veel tradities van onze voorouders in ere. Deze bevolkingsgroepen worden geconfronteerd met voedselonzekerheid als gevolg van het verlies van hun traditionele gronden en territoria door bijvoorbeeld de aanleg van palmolie plantages. Ze worden op die manier geconfronteerd met nog grotere uitdagingen om toegang te krijgen tot voedsel. Met het verlies van hun traditionele middelen van bestaan worden veel inheemse volkeren, die in traditionele beroepen en zelfvoorzienende economieën of in de informele sector werken, nadelig beïnvloed.
Vooral nu, in tijden van een pandemie en klimaatverandering, hebben we hun traditionele kennis, stemmen en wijsheid nodig.
Veel Molukkers stammen af van de Alifuru, de inheemse bevolking uit de binnenlanden van de Molukken. Uitzonderingen daargelaten. De inheemse bevolking van Tanimbar bijvoorbeeld kennen een andere overlevering. Alifuru beoefenden een natuurgodsdienst waarbij voorouderverering centraal staat. Een kenmerk van de religie is het animisme – het geloof dat geesten zich in allerlei voorwerpen bevinden. Daarnaast geloven ze ook in mana, een bovennatuurlijke kracht of substantie. Alifuru zien zichzelf niet als gescheiden van de natuur, maar als afstammelingen van Nusa Ina.
Door de eeuwen heen zijn verschillende clans zich gaan verspreiden over de vele eilanden die de Molukken rijk is. Hierdoor heeft ieder dorp zijn eigen adat isti adat: zijn eigen tradities als het aankomt op gebruiken, normen en waarden. Denk bijvoorbeeld aan ceremonies of rituelen. Veel van dit cultureel erfgoed zien wij nog terug in de tradities die wij koesteren binnen onze kumpulans (dorpsverenigingen) in Nederland en tijdens Molukse ceremonies en plechtigheden die buiten deze kumpulans plaatsvinden. Denk bijvoorbeeld aan Cakalele, de traditionele krijgsdans. Van oorsprong is de dans een voorbereiding op de strijd die met salawaku en parang wordt uitgevoerd. Juist omdat veel van onze traditionele cultuur nog wordt overgedragen van generatie op generatie is het jammer dat afgelopen zondag er zo weinig Molukkers aanwezig waren. Juist omdat inheemse volkeren op Maluku de bewakers zijn van ons traditioneel Moluks cultureel erfgoed.
Maar de overdracht van cultureel erfgoed gaat verder dan dat. Denk bijvoorbeeld aan het pela-schap. Het pela-schap vindt zijn oorsprong in een ver verleden, lang voordat de Europeanen onze Molukse eilanden bezetten voor de handel in kruidnagel en nootmuskaat. Ook in de strijd tegen kolonialisme ontstonden nieuwe pela-schappen. Pela-schap is momenteel nog steeds een heel belangrijke adatregel, maar is ook een middel tot dorpsontwikkeling zonder regeringssteun. Dorpen staan elkaar bij in tijden van nood. Zo kwam Ullath op Saparua, ons dorp Oma op Haruku te hulp nadat de aardbevingen Oma hard hadden getroffen in september dit jaar.
Niet alleen het pela-schap is nog steeds belangrijk voor velen binnen de Molukse gemeenschap, ook omvat de cultuur een allesomvattend traditioneel systeem van gedrag en verantwoordelijkheden. Dit systeem bevat ook Molukse verstandhoudingen binnen de dorpen. Zo hebben de meeste Molukse dorpen bijvoorbeeld dorpshoofden die door clans via geologische bloedlijnen worden aangewezen. Een aantal jaar geleden heeft het Constitutionele Hof in Jakarta besloten dat kandidaten bij de verkiezing van een nieuw dorpshoofd (Bapa Radja) niet per se in het dorp zelf hoeven te wonen. Dit betekent dat het “matarumah radja-systeem” in alle Molukse dorpen is afgeschaft. In de praktijk kan dit leiden tot situaties waarin multinationals gemakkelijk vergunningen kunnen krijgen om Molukse ‘adat’-gronden in te pikken en het land te gebruiken om bijvoorbeeld palmolie te produceren.
Belangrijk is dat wij waar mogelijk de inheemse bevolking op Maluku bijstaan in de strijd voor zelfbeschikking en de strijd tegen onderdrukking. Laten wij zoveel als mogelijk aandacht vestigen op datgeen wat er op Maluku gebeurd. Ik was bijvoorbeeld de vrijdag voor de manifestatie (dus twee dagen ervoor) in het Westfries museum om te bespreken wat er moest gebeuren met het beeld van J.P. Coen. Hoogstwaarschijnlijk dat er een tentoonstelling komt over Banda, gefaciliteerd door het Westfries museum, aangezien het volgend jaar 400 jaar geleden is dat de genocide onder leiding van J.P. Coen op Banda plaatsvond. Hopelijk nemen zij in deze tentoonstelling ook mee hoe inheemse volkeren vóór de koloniale tijd leefden. De geschiedenis van Banda begint namelijk niet vanaf het moment dat Nederlanders daar aankwamen. Ook lijkt het mij nuttig dat er wordt meegenomen hoe inheemse volkeren die vandaag de dag nog op Maluku leven, worden bedreigd en onderdrukt. Laat de wereld de strijd zien die op Maluku gaande is! Ik schrijf momenteel dit stuk in de trein… Mijn Spotify playlist speelt opeens Toma Hasa Nusa af… Toeval of niet. Dit is de boodschap waarmee ik dien af te sluiten:
‘’Itu katong pung gunung tana, bukang Bambang punia e. Ana Maluku buka mata. E kas tunju dunia e. Dari salatang sampe Utara e. Toma hasa nusa e. Upu ina upu ama. Toma maju sama-sama.’’
Deze column verscheen 16 augustus 2020 op de Facebook Pagina van Maluku Utrecht. Joaniek Vreeswijk is historicus en met toestemming van de auteur herpubliceert MHM dit schrijven.
Geschreven door Redactie op . Gepost in Niet gecategoriseerd.
Het Museum Sophiahof waar het MHM kantoor houdt is gesloten vanwege vakantie. Achter de schermen blijven we druk aan het werk zodat we je vanaf 5 september weer in een fris museum kunnen verwelkomen! Het MHM wenst iedereen nog een fijne zomer toe.
De afgelopen maanden stond het nieuws er vol van; wereldwijd gingen mensen de straat op om te protesteren tegen racisme en racistisch politiegeweld. Black Lives Matter en soortgelijke antiracismebewegingen stonden plotseling overal op de voorgrond. Bedrijven, influencers en celebrities zagen de hype en maakten er dankbaar gebruik van; ineens postten celebrities video’s met #itakeresponsibility[1], iedereen deed mee aan #blackouttuesday[2] en verschillende bedrijven profileerden zich als supporters van de beweging via statements op hun social media[3].
Veel mensen van kleur die zich altijd al actief hebben ingezet in de strijd tegen racisme, bekritiseerden dit misbruik van de publiciteit rondom de beweging. Zo sprak Munroe Bergdorf, Brits transgender model, schrijfster en activiste, zich uit tegen de inhoudsloze steunbetuiging van L ‘Oréal Paris[4]. Bergdorf werkte in 2017 mee aan een campagne van het merk, maar werd na vier dagen ontslagen vanwege een online uitspraak tegen racisme. Ook Seada Nourhussen, schrijfster, journalist en opiniemaker, merkte op dat er ineens wel heel veel steun en goede bedoelingen vanuit bekende-mensenland in de media verschenen. Vaak kwamen die van bekende Nederlanders die zich eigenlijk nooit eerder activistisch hadden getoond over het onderwerp en ook geen verdere actie leken te ondernemen voor structurele verandering[5].
Bergdorf en Nourhussen sluiten zich hiermee aan bij een grote groep kritische activisten, onder wie ook de auteurs van de tot nu toe genoemde artikelen. Midden in de storm van trendy online antiracisme spreken zij uit wat gemarginaliseerde groepen al generaties lang weten: antiracisme is geen trend, iets waar je tijdelijk bij kan aanhaken en waarmee je je imago kan verbeteren of meer producten kan verkopen. Racisme is een systemisch onrecht en verdwijnt niet zonder concrete actie.
In een maatschappij waar wit een machtspositie heeft, is je bezighouden met (anti)racisme een keuze, geen noodzaak. Tenminste, voor witte mensen dan. Feit is dat mensen van kleur al tientallen jaren dezelfde punten maken, maar dat er niet consequent naar hen wordt geluisterd. Zo kan het zijn dat witte mensen nu geschokt en verbijsterd zijn over uitingen van racisme, groot en klein, die Philomena Essed in de jaren ‘80 al uitvoerig beschreef in haar boek Alledaags racisme. Dat het hebben van een zwarte partner je niet vrijstelt van racisme, bijvoorbeeld (p. 70), of dat de zwarte pietendiscussie echt niet alleen van de laatste jaren is (p. 157). Ook dit verschijnsel zelf was al lang en breed bekend: dat mensen van kleur nog zo hard en lang kunnen roepen en toch nauwelijks lijken door te dringen tot de dominante witte groep. Zoals beschreven in Albert Memmi’s Racisme, hoezo? (1983): “de stem van de onderdrukte wordt weinig gehoord, zo niet systematisch verdrukt” (p. 60). En zo zorgt een combinatie van desinteresse en ongeloof er telkens weer voor dat het probleem ‘racisme’ uit het witte collectief geheugen verdwijnt.
Een van onze hoofddoelen als MHM is dan ook het waarborgen van getuigenissen van menselijke ervaringen, ook van racisme.
Vanuit het Moluks Historisch Museum zien wij hier een taak voor ons weggelegd. Ervaringen van racisme, op allerlei niveaus, zijn inherent aan zowel de Molukse als de Indische geschiedenis. Een van onze hoofddoelen als MHM is dan ook het waarborgen van getuigenissen van menselijke ervaringen, ook van racisme. Het beheren en ontsluiten van erfgoed mag dan misschien stoffig klinken, maar dat is het niet. Onze collectie vormt een levensgrote databank van bewijs, voor dat wat niet wordt geloofd of begrepen door zij die het niet meemaken of hebben meegemaakt. Ervaringen van onderdrukking, discriminatie, moeten strijden voor je rechten en je onafhankelijkheid zijn nu net zo actueel als honderden jaren geleden.
Door verbanden te leggen tussen vroeger en nu en door aan te tonen dat onderwerpen als racisme en antiracisme een lijn volgen door de eeuwen heen, geven we ook invulling aan onze rol van kenniscentrum. Denk hierbij niet alleen aan boeken die expliciet over het concept ‘racisme’ gaan, maar ook aan werken over vrijheidsstrijder Pattimura, het rassenargument tegen gemengde huwelijken, of de exotisering van ‘de inlander’.
De besproken boeken en de boeken die je hier afgebeeld ziet, zijn allen onderdeel van onze bibliotheek. Zij zijn uitgebracht in de jaren ’70, ’80 en ’90 en dragen in essentie dezelfde punten aan als antiracisme-activisten op dit moment doen. Bovendien behandelen deze boeken racisme al als een probleem, terwijl veel oudere boeken in de collectie een tijd reflecteren waarin het koloniale, Europese perspectief op mensen van kleur de onbetwiste norm was. Samen reflecteren deze boeken een onmiskenbaar patroon van steeds weer dezelfde, witte vraag: racisme, bestaat dat überhaupt wel? En steeds weer hetzelfde, vaak gekleurde antwoord: hoe lang moeten we nog schreeuwen, totdat jij dit ook eens als een probleem gaat zien?
Geschreven door Redactie op . Gepost in Niet gecategoriseerd.
Basudara Maluku Global, de organisatie achter het Bahasa Basudara project, ontvangt veel vragen van Molukse studenten uit Indonesië en Maluku in het bijzonder. Een van die vragen is hoe zo’n grote groep Molukkers in Nederland is beland in 1951 en hoe het hen vanaf die periode vergaan is. Henry Timisela zal namens het MHM op vrijdag 14 augustus 09:00 uur (CEST) tijdens een online lezing ingaan op die vraag.
De keynotespeech zal in het Engels zijn en aanmelden is verplicht. Registreren kan via http://bit.ly/Bacarita-HenryTimisela Wanneer de capaciteit van Zoom overschreden wordt, wijkt de organisatie uit naar YouTube live. ‘Bacarita dari Timur‘ is een serie inspirerende speeches door Molukkers wereldwijd. Waaronder prof. dr. Seumahu die als wetenschapper grote successen behaalde en de Australische overheid op internationale fora vertegenwoordigt. De speech van prof. dr. Seumahu is op vrijdag 31 juli 2020.
Natasia Malaihollo studeerde aan de Berkeley Universiteit in Californië en is eigenaar van Wyzzer, een online technische dienst met klanten als Google, Facebook, Unilever en Disney. Haar keynote speech is op zaterdag 29 augustus 2020.
Geschreven door Redactie op . Gepost in Niet gecategoriseerd.
Column door Joaniek Vreeswijk
Er kan gesteld worden dat we momenteel in een baanbrekende periode leven. Waarschijnlijk zal in ieder geval het jaar 2020 de geschiedenisboeken in gaan als een jaar waarin de wereld op zijn kop stond. Het jaar waarin COVID-19 onze levens drastisch beïnvloedde vanwege het gevaar dat in dit virus schuilt. Bovendien ook het jaar waarin naar aanleiding van de dood van George Floyd, de Black Lives Matter beweging uitgroeide tot een wereldwijd fenomeen en het zelfs in de VS de grootste beweging óóit is geworden. Een jaar waarin dekolonisatie van ons huidige denken weer volop in de aandacht kwam door de Black Lives Matter beweging. Het jaar waarin Molukse jongeren, in het kader van dekolonisatie, protesteerden tegen het beeld van JP Coen in Hoorn.
Het is niet niks wat er de afgelopen tijd allemaal om ons heen is gebeurd. Zo speelt zich ook van alles af in onze Molukse gemeenschap. Onlangs zijn er veel initiatieven van de grond gekomen vanuit onze gemeenschap; als het gaat om de strijd voor een vrije RMS, om verbinding tussen de verschillende generaties, om onze steun aan de Black Lives Matter beweging, om empowerment van de derde en vierde generatie, om projecten in samenwerking met onze bangsa op Maluku en als het gaat om het verspreiden van kennis over onze Molukse cultuur en identiteit. Dat zijn mooie ontwikkelingen om te zien en vaak overlappen sommige doelstellingen elkaar. Dit biedt hoop en perspectief voor de toekomst.
Nieuw leven in bestaande initiatieven
Hierbij zien we ook dat bestaande initiatieven weer nieuw leven in worden geblazen; Molukse dialogen over thema’s die nu spelen worden gestimuleerd door middel van bijeenkomsten waar de derde en vierde generatie haar kritische geluid kan laten horen. Op die manier treden wij in de voetsporen van hen die ons voorgingen. Molukse organisaties uit de jaren zeventig en tachtig organiseerden ook al landelijke bijeenkomsten, zo ook in de jaren negentig toen de oudsten van de derde generatie ook actief waren in landelijke organisaties. Het is mooi dat we dat stokje nu deels overnemen, want momenteel lijkt het gevoel onder de jongeren alsmaar te groeien om iets te willen doen en bij te dragen. Belangrijk is daarbij dat wij natuurlijk wel samen met de generaties voor ons hierover in dialoog moeten gaan. Uiteindelijk hebben we de hele gemeenschap nodig als we concreet wat willen bijdragen voor onze Molukse gemeenschap hier in Nederland en op Maluku.
Het is mooi dat we dat stokje nu deels overnemen
Naar aanleiding van de vlaggenacties zijn vele jongeren gaan nadenken: Wat draag ik bij of kan ik bijdragen aan de strijd voor een vrij Maluku? Of wat draag ik bij of kan ik bijdragen aan een beter Maluku voor onze bangsa in tanah air? Daarnaast zijn naar aanleiding van de Black Lives Matter demonstraties en protesten in de VS vele jongeren zich af gaan vragen: Wat kan ik doen om de zwarte gemeenschap te steunen in hun strijd en hoe kan ik mijn solidariteit met hen tonen? Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn bangsa in mijn directe kring inzien dat zij hier niet hun ogen voor zouden moeten sluiten? Niet alleen omdat het in de eerste plaats gaat om empathie naar je medemens toe die momenteel niet gelijk wordt behandeld, maar ook omdat de Molukse gemeenschap eveneens een geschiedenis kent van onderdrukking door een koloniale bezetter. Zowel racisme in al zijn facetten als de onderdrukking van onze Molukse voorouders komen voort uit twee nesten: ons slavernijverleden en ons koloniaal verleden.
Tijdens BLM demonstratie in Utrecht
Verdeel en heers is wat hier achter zit. Dit is altijd al een tactiek geweest vanuit imperiale/koloniale machthebbers. Zet groepen tegen elkaar op en op die manier behoud je de macht, omdat de onderdrukten op die manier niet één front kunnen vormen! In dat opzicht zie ik gelijkenissen… hogere machten die de touwtjes in handen houden door groepen tegen elkaar uit te spelen. Dat is helaas niet alleen iets van toen, maar ook zeker van nu. Zie Nederland met haar koloniale hangover, zie de VS met haar hangover van het slavernij verleden en zie Indonesië met haar neo-koloniale trekken. Natuurlijk zijn er wezenlijke verschillen, maar ik zie daarentegen ook wel degelijk de raakvlakken. Had Nederland destijds de federale staat van Indonesië (RIS) wel ondersteund of misschien zelfs de RMS? Dan zouden onze mensen daar nu wellicht niet onderdrukt worden. Mijn punt: veel problematiek wat zich nu afspeelt heeft zijn oorsprong in het koloniaal verleden en het slavernij verleden en hoe de imperiale/koloniale machthebber haar verdeel en heers politiek inzette.
Solidariteit met BLM
Enkele Molukkers zien die noodzaak om solidair te zijn met Black Lives Matter niet in. En als historicus kan ik die gedachte zelf niet begrijpen, máár ik kan wel begrijpen waar het vandaan komt. Veel Molukkers voelen zich niet verbonden met andere migrantengroepen, omdat in het voormalig Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL) de Molukse militairen een belangrijke pijler vormden. Hun komst naar Nederland in 1951was het dramatische gevolg van een netelige situatie die ontstond nadat Indonesië zich had vrijgevochten en Nederland na veel internationale druk de kolonie moest loslaten. Hun overtocht naar Nederland was geen vrijwillige passage. Bovendien werden velen ontslagen bij aankomst in Nederland. We weten allemaal hoe het verder liep. De houten woonoorden… de verhuizing naar de woonwijken… Mijn oma zou hier hooguit zes maanden blijven… volgend jaar woont ze alweer 70 jaar in dit land. Toen ze als zeventien jarig meisje aan boord stapte van de Kota Inten, had ze dat natuurlijk nooit kunnen voorspellen!
Echter wil dat niet zeggen dat wij vanwege onze unieke migratiegeschiedenis een reden hebben om weg te kijken van racisme in al zijn vormen en maten. Om het Black Renaissance Collectief te quoten: ‘’Racisme is geen mening, maar een moorddadig systeem wat al eeuwenlang stelselmatig zwarte mensen uitbuit, uitsluit, onderdrukt en generationele trauma’s heeft veroorzaakt.’’ In het huidige tijdperk hebben we door digitalisering en globalisering het privilege om onszelf oneindig te informeren, om continu bij te leren, om bij te dragen op afstand, om ons in te zetten voor datgene waarvan wij denken dat het de wereld een stukje beter maakt. Er is een begin! Verandering komt niet tot stand van de een op andere dag. Daar is een lange adem voor nodig, maar die hebben wij. De start is gemaakt. Nu moeten we doorpakken. Maju terus! Jangan unduré!
Deze column verscheen 13 juli 2020 op de Facebook Pagina van Maluku Utrecht. Joaniek Vreeswijk is historicus en met toestemming van de auteur herpubliceert MHM dit schrijven.
Het is 7.00 in de ochtend in London, UK en ik zit fris en fruitig achter mijn laptop klaar om de zoom call in te gaan. Spannend want ik heb geen idee wat me te wachten staat. Ibu Fanti introduceert haarzelf als facilitator en een klein groepje jongeren tussen de 13-18 jaar kijkt mij verwonderd aan, hier gaan we dan de Engelse les gaat beginnen. Familie buiten beeld, google translate aan en hier en daar de achterkant van een houten huis. Het komt me allemaal enorm bekend voor en dat is het ook want deze jongeren bevinden zich op verschillende Molukse eilanden; Ambon, Saparua en Ceram.
Sagu salempeng bage dua, maar dan in het Engels
– nataly sopacuaperu, tutor bahasa basudara
Bahasa Basudara is een vrijwilligers organisatie die Molukkers wereldwijd met elkaar verbindt, helpt en kennis gratis overbrengt. Het omvat het concept van ‘Ale rasa beta rasa’ en ‘Sagu Salempeng Bage Dua’ aldus Jeff Malaihollo, een van de initiatiefnemers. De studenten leren een vreemde taal van vloeiend of native speakers en op deze manier dragen de tutoren direct bij aan het verbeteren van de taalvaardigheden van jongeren in de Molukken en leren tegelijkertijd over het leven en cultuur op de Molukken zelf.
Nataly verruilde Amsterdam voor London. Zij woont en werkt al meer dan tien jaar in het Verenigd Koninkrijk.
Basudara Maluku Global, een wereldwijd netwerk
Tot op heden zijn er 50 klassen die 7 dagen per week les krijgen, waarvan het leeuwendeel Engels is en klein deel Duits. Er zijn inmiddels 75 tutoren aangesloten vanuit alle windstreken; Amerika, Verenigd Koninkrijk, Australië, Nederland, Nieuw-Zeeland en Indonesië. Deze tutoren staan in nauw contact met de 32 facilitators die gestationeerd zijn op de Molukken. Zij zorgen ervoor dat de zoom calls worden opgezet, de studenten aanwezig zijn, de huiswerkopdrachten worden doorgegeven en vallen bij in het Maleis als de studenten iets niet snappen in het Engels. Bahasa Basudara is voortgekomen uit http://www.basudaramalukuglobal.org/ die ooit is begonnen voor de Molukse gemeenschap in Australië en inmiddels is uitgegroeid tot een wereldwijd netwerk.
Maria Nikijuluw, beter bekend als Ibu Merry, is docent Duits en Hoofd van het Talen Studie Centrum aan de Universiteit Pattimura in Ambon. Zij is een belangrijke schakel tussen de facilitators en tutoren. Bahasa Basudara betekent veel voor haar op zowel zakelijk als persoonlijk vlak. “Door deze samenwerking kunnen we mensen op de Molukken helpen om niet alleen de Engelse taal te beheersen, maar ook van elkaar te leren en delen. Op deze manier heb ik contact gekregen met verschillende andere instituten en Molukkers wereldwijd.”
‘ Door deze samenwerking kunnen we mensen op de Molukken helpen om niet alleen de Engelse taal te beheersen, maar ook van elkaar te leren en delen’, Maria Nikijuluw – hoofd Talen Studie Centrum van Universiteit Pattimura.
Aanbieden webinars en workshops
Bung Jeff Malaihollo hoopt op deze manier de taalvaardigheden te verbeteren, zelfvertrouwen op te bouwen en daarmee kansen te creëren voor studies en/of banen in het buitenland. “In de toekomst willen we ook webinars en workshops aanbieden op onze platform, zodat we de jongeren kunnen motiveren en inzicht geven wat er allemaal mogelijk is buiten en binnen de Molukken. We kijken ook hoe we een plan kunnen ontwikkelen voor het Masela Project (gasproject in Maluku 2022) en hopen een bijdrage te kunnen leveren met het platform om de studenten klaar te stomen.”
Google Translate in de les
Inmiddels heb ik een aantal lessen mogen geven en ik vind het fantastisch om te horen naar welk strand ik moet gaan op verschillende eilanden, welke museum ik moet bezoeken op Ambon, hoe geweldig Tik Tok is, wat hun favoriete quotes zijn en welke films er bekeken worden. En als kers op de taart word ik ook nog eens in het Engels in de maling genomen door een 13-jarige meisje genaamd Tien uit KarPan – Ambon, die begon met Google translate in de eerste les. Dit belooft wat, die baan en studie in het buitenland komen er wel. Ik ben daar zeer positief over. En een leuk weetje, het Moluks Historisch Museum zal in een komend webinar aan de studenten vertellen over de geschiedenis van Molukkers in Nederland.
Ben je ook geïnteresseerd om als vrijwilliger mee te werken om Engelse en/of Duitse Tutor lessen te verzorgen aan middelbare scholieren, universitaire studenten, post-graduates of professionals? Meld je dan aan op http://www.bahasabasudara.org. In ruil hiervoor kun je gratis deelnemen aan conversational Maleise tutor lessen.
Op 6 januari van dit jaar liep ik voor het eerst het gebouw aan de Sophialaan 10 in Den Haag binnen. Die dag maakte ik voor het eerst kennis met het Moluks Historisch Museum en vooral met de daar aanwezige collectie. Ik was meteen verkocht. In de bibliotheek zag ik veel mooie en bijzondere boeken liggen en in de archiefdozen mooie parels die de moeite van het bewaren waard zijn. Toen er ergens uit een doos een KNIL-uniform tevoorschijn werd getoverd was ik bijna in extase. Het was alsof ik me in een snoepwinkel bevond. Vervolgens werd mij gevraagd of ik me als vrijwilliger wilde inzetten voor de coördinatie van vrijwilligers die zouden gaan werken in de bibliotheek en het archief. Ik zei onmiddellijk ja.
Toen er ergens uit een doos een KNIL-uniform tevoorschijn werd getoverd was ik bijna in extase.
Werken voor het MHM sluit helemaal aan bij mijn interesses en vaardigheden. Na mijn studie Indonesisch aan de Universiteit Leiden heb ik gewerkt als beëdigd vertaler en als taaldocent Indonesisch. Drie seizoenen lang reisde ik met groepen rond in Indonesië als reisleider. De Molukken heb ik helaas nooit bezocht.
Ruim vijftien jaar geleden maakte ik een carrièreswitch. Na een opleiding informatiedienstverlening ging ik aan de slag als informatiespecialist. Eerst als archiefbewerker voor de overheid en later als bibliotheekmedewerker en media-analist. Ik eindigde mijn werkzame leven bij een mediabedrijf waar ik samen met mijn team van informatieprofessionals klanten hielp met hun dagelijkse nieuwsvoorziening uit verschillende media.
Ik heb geen Molukse roots. Mijn Indonesische wortels zijn geaard in Sumatra en ik beken heel eerlijk dat ik voor januari dit jaar weinig kennis had van de Molukse gemeenschap. Mijn oma woonde vroeger in de buurt van de ‘Ambonese’ kerk in Lunteren. Als mijn neefjes en ik op zondagmorgen buiten speelden zagen we de Molukse kerkgangers ons speelveldje passeren. Zo is mijn kennis over Maluku en orang Maluku ook lang gebleven. Iets dat langs mij heen ging.
Carmen aan het werk met vrijwilligers (c) MHM 2020
In de afgelopen maanden is dat flink veranderd. Door te werken met de collectie van het MHM en het zoveel mogelijk lezen van boeken van Molukse schrijvers en over de geschiedenis is er een heel andere wereld voor me open gegaan. Een wereld van passie voor en trots op het Molukse cultuurgoed. Een wereld vol verbondenheid, vriendschap en eerbied voor elkaar. Sinds januari ging er een hele nieuwe wereld voor me open. Met heel veel plezier werk ik mee aan het ontsluiten en beheren van het Molukse erfgoed. Graag help ik mee om de parels van de MHM-collectie beschikbaar te maken voor het brede publiek. Opdat de generaties na mij ook van al dat moois kunnen genieten.
