GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 23 mei 2025. GEPOST IN NIEUWS

Foto’s door Henry Timisela

5 juni – Cinema Maluku on tour: Salam Sarane

Lees meer

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

Steeds meer Molukse makers laten van zich horen in de wereld van film. Denk aan Mano Som, die vorig jaar zijn video-installatie MALUKU 2.0 presenteerde in Museum Maluku. Of Uriël Matahelumual, die in 2024 als eerste Molukse filmmaker op het Internationaal Film Festival Rotterdam stond met Goldfish for Breakfast. En Jim Taihuttu, bekend van zijn Gouden Kalf-winnende regie voor de film Wolf. Dit is nog maar een kleine greep uit een groeiende groep talentvolle makers. Een nieuwe generatie staat op, ieder met een eigen stijl en stem. 

De komende weken kunnen filmliefhebbers volop genieten van werk van Molukse filmmakers, tijdens een reeks evenementen bij Railto de Pijp en Cinema de Vlugt in Amsterdam en bij Museum Maluku in Den Haag. Lees hieronder meer! 

Cinema Maluku in Amsterdam

Van 31 mei t/m 1 juni vindt Cinema Maluku plaats in Rialto de Pijp en Cinema de Vlugt. Het filmfestival brengt de gedeelde geschiedenis, reis en identiteit van de Molukse gemeenschap in Nederland tot leven. Met films, documentaires, workshops en gesprekken met makers is er veel ruimte voor ontmoeting en verdieping. 

Een van de films die wordt vertoond is Beta Deng Salawaku van Geraldy Laimera, een jonge filmmaker uit de Molukken. Zijn film laat zien hoe een nieuwe generatie zoekt naar balans tussen traditie en persoonlijke vrijheid. Bijzonder is dat Geraldy zelf overkomt uit de Molukken om zijn film persoonlijk toe te lichten. 

Daarnaast begeleidt Henry Timisela, directeur bij Museum Maluku, op vrijdagmiddag 31 mei een panelgesprek met vier Molukse filmmakers: Noah Berhitu, Morris Maturbongs, Mano Som en James Hully. Zij gaan met elkaar en het publiek in gesprek over hoe hun Molukse achtergrond hun werk beïnvloedt en welke verhalen zij willen vertellen. 

Data: 31 mei t/m 1 juni 2025 
Locaties: Rialto de Pijp & Cinema de Vlugt, Amsterdam 

Cinema Maluku On Tour bij Museum Maluku

Op donderdag 5 juni strijkt het filmfestival neer bij Museum Maluku in Den Haag (Museum Sophiahof) voor een eenmalige vertoning van de documentaire Salam Sarane. In deze film volgen regisseurs Gerano Hatumena en Yasser Ishraqi zeventien jongens van verschillende achtergronden tijdens een bijzondere reis naar de Molukken. Met persoonlijke verhalen, historische context en een speciaal zaalvoetbaltoernooi brengen ze op indringende wijze de verbroedering tussen moslims en christenen in beeld. Salam Sarane laat zien dat religieuze en culturele verschillen niet tegenover elkaar hoeven te staan, maar juist kunnen samengaan in een gedeelde identiteit, gebaseerd op respect en verbondenheid. Na afloop is er een Q&A met de makers. 

Datum: donderdag 5 juni 2025 
Locatie: Museum Sophiahof, Den Haag 

Pandangan Maluku: lokale stemmen in beeld

Op zaterdag 7 juni presenteert Museum Maluku samen met Totaal Moluks de filmavond Pandangan Maluku. Deze avond staat in het teken van korte films van Molukse makers uit de Molukken. Met de première van Bisikan Sunyi, een mystieke thriller van Geraldy Laimera, keert de regisseur terug naar de plek waar zijn Nederlandse debuut ooit begon. Verder zijn er vertoningen van Familio (Rocky Tahapary) en opnieuw Beta Deng Salawaku. Na afloop gaan we met de makers in gesprek over de toekomst van Molukse film en het belang van verhalen van binnenuit. Naast Den Haag reist Pandangan Maluku ook langs Apeldoorn, Rotterdam en Elst. 

Datum: zaterdag 7 juni 2025 
Locatie: Museum Sophiahof, Den Haag 

Tijdens deze evenementen ontdek je hoe krachtig en veelzijdig Molukse filmkunst is. Makers uit binnen- en buitenland brengen persoonlijke verhalen, actuele thema’s en universele vragen op het witte doek. Ze dagen het beeld van Moluks erfgoed uit, geven nieuwe generaties een stem en maken ruimte voor perspectieven die vaak onderbelicht blijven. Film blijkt daarbij een krachtig middel om te verbinden, te verdiepen en te verbeelden. Museum Maluku is dan ook trots om hieraan bij te mogen dragen.

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

Groetjes uit Rotterdam: Vrijwilligers zetten schouders onder Moluks archief

Lees meer

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 13 MEI 2025. GEPOST IN NIEUWS

Locatie: Museum Sophiahof, Den Haag 
Datum: Donderdag 5 juni 2025 
Tijd: 19.30 – 21.30 uur 

Een eenmalige filmvertoning in Museum Sophiahof mét nagesprek! Museum Maluku, Cinema Rialto en Cinema De Vlugt nodigen je uit voor een bijzondere avond rondom de documentaire Salam Sarane, als onderdeel van het programma Cinema Maluku On Tour. De vertoning vindt op donderdag 5 juni plaats in Museum Sophiahof in Den Haag. 

Regisseurs Gerano Hatumena en Yasser Ishraqi beschouwen het als hun missie om culturele tolerantie en wederzijds respect te bevorderen. In deze op de Molukken gefilmde en deels door crowdfunding gefinancierde documentaire laten ze zien hoe die missie gestalte krijgt in het leven van alledag: door creativiteit en sport.  

Anders dan in de rest van het overwegend islamitische Indonesië wonen er op de Molukken vooral christenen. Maar er woonden ook altijd al moslims en die twee religieuze groepen hebben lang in goede harmonie met elkaar samengeleefd. Hatumena en Ishraqi organiseren een driedaags zaalvoetbaltoernooi voor de lokale jeugd. Niet alleen zijn ze ervan overtuigd dat sport verbroedert, maar ze zien het ook als een ideale manier om culturele uitwisseling en maatschappelijke betrokkenheid te stimuleren.

Na de vertoning van Salam Sarane volgt een Q&A met de makers Gerano Hatumena en Yasser Ishraqi.

Tickets

Ben je erbij? Tickets kosten €10,- per persoon. Klik op de knop hieronder om jouw plek(ken) te reserveren.

Deze vertoning van Salam Sarane is onderdeel van Cinema Maluku On Tour. Cinema Maluku is een filmfestival dat de gedeelde reis, geschiedenis en identiteit van de Molukse gemeenschap in Nederland tot leven brengt. Door middel van films, documentaires, workshops en Q&A’s met filmmakers biedt het festival een platform voor Molukse stemmen, verhalen en perspectieven van vroeger en nu. Het filmfestival vindt plaats op 30, 31 mei en 1 juni in Amsterdam op twee locaties: Rialto De Pijp en Cinema De Vlugt. Klik hier voor meer informatie over het festival.

Credits

Regie: Nowruz
Projectleiders: Gerano Hatumena en Yasser Ishraqi 
D.O.P.: Terence Mayimona en Yasser Ishraqi 
Interviews: Wolat Rashid en Gerano Hatumena 
Betrokkenen: Thijs Verbeek, Ali Bocu, Atakan Bocu, Joshua Pasalbessy, Joey Jejanan, Noah Taribuka, Con-Tong Luu, Jorrel Herboldt, Artillio Foort, Dani Schaufeli, Gallio Esajas Pasanea, Jean Matitaputty, Fehim Begovic, Franco Haezer Sarimanella en Faisal Rahman Tuasamu

Gesproken taal: Nederlands, Moluks-Maleis 
Ondertiteling: Nederlands
Lengte: 75 minuten 

Collections Connect maakt zijn eerste reis

Lees meer

Groetjes uit Middelburg: motoren voor de Molukken

Lees meer

Elk jaar op 12 april brult een enorme stoet motoren door Nederland: de Peringatan Ride Out, een motortoertocht ter nagedachtenis aan mr. dr. Chris Soumokil, voormalig president van de Republiek der Zuid-Molukken (RMS). De tocht vraagt niet alleen aandacht voor de strijd voor een vrij Molukken, maar ook voor de Molukse politieke gevangenen en de leegroof van de eilanden. Semmarti Lumalessil reed dit jaar voor de derde keer mee en vertelt waarom deze dag voor hem en vele anderen zo’n diepe betekenis heeft.

De Dag der Helden

Voor veel Molukkers in Nederland is 12 april een belangrijke dag: Hari Pahlawan, de Dag der Helden. Op deze datum in 1966 werd mr. dr. Chris Soumokil geëxecuteerd. Hij leidde jarenlang de strijd voor een onafhankelijke RMS, los van Indonesië. De RMS-regering in ballingschap riep 12 april uit tot een dag om stil te staan bij iedereen die zijn of haar leven gaf voor deze strijd. “Op deze dag laten we onze motoren horen,” vertelt Semmarti. “De weg is dan even van ons en iedereen moet wachten. Voor mij is dat symbolisch voor de manier waarop wij nog altijd wachten op een vrije Zuid-Molukken.”

De betekenis van de Ride Out

De Peringatan Ride Out is voor velen een moment van herdenking en bewustwording. “Er rijden motorliefhebbers mee die het gewoon een mooie dag uit vinden, maar voor ons gaat het veel dieper,” legt Semmarti uit. “We gedenken ‘opa Chris’, de wijlen president van de RMS, maar staan ook stil bij wat er nú gebeurt op de Molukken: de ontbossing voor palmolieplantages, de nikkelwinning voor grote bedrijven, de politieke gevangenen. Met de Ride Out vragen we aandacht voor deze zaken en laten we zien: wij zijn er nog.” De tocht startte dit jaar in Middelburg en ging via Breda en Dordrecht naar Krimpen aan den IJssel. Tijdens elke stop werd de RMS-vlag gehesen en spraken deelnemers over de actuele situatie. De opbrengst van de tocht gaat naar projecten die de strijd tegen de schending van mensenrechten in de Molukken en West-Papua ondersteunen, en naar initiatieven die zich vreedzaam verzetten tegen de uitbuiting van Molukse gronden.

Een persoonlijke missie

Voor Semmarti is de Ride Out een manier om zijn opvoeding en erfgoed eer aan te doen. “De strijd voor een vrije RMS is ons met de paplepel ingegoten. Vroeger wist ik niet beter dan dat Chris Soumokil onze president was,” vertelt hij. Zijn familiegeschiedenis is diep verankerd in de RMS-beweging: zijn vader Johnny Lumalessil nam in 1970 deel aan Actie Wassenaar, zijn vaders broertjes waren betrokken bij de bezetting van het Indonesische Consulaat in Amsterdam en de treinkaping bij De Punt. Zijn grootvader Ino Lumalessil was KNIL-militair en zijn andere grootvader Semuel Metiarij legerpredikant en een leidend figuur binnen de Molukse belangenorganisatie Badan Persatuan. Tegelijkertijd is de Ride Out ook een mooie traditie geworden. “Ik rijd ieder jaar samen met mijn familie. Broers, neven, ooms. Iedereen heeft een druk leven, maar hier maken we de tijd voor. Dat is heel fijn.”

Hoop voor de toekomst

Semmarti ziet de Ride Out ook als een investering in de toekomst. “Onze geschiedenis wordt nauwelijks verteld. Niet op school, niet in de media,” zegt hij. “Veel mensen weten nog steeds niet waarom er Molukkers in Nederland zijn. Als wij onszelf niet zichtbaar maken, vergeet men ons.” Semmarti hoopt dat toekomstige generaties de vrijheid zullen ervaren waarvoor hun voorouders vochten. “Ik ga regelmatig naar de Molukken. Als ik dan op de veranda zit, denk ik: wat kan ik hier genieten. Ik zit hier in mijn korte broekje, hoor de stilte, maar ook het leven met hier en daar een muziekje. Dan denk ik: hadden mijn opa’s en oma’s hier ook maar kunnen zitten. Lekker genieten van hun leven. Dat gun ik iedereen. Daarom rijden we.”

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

Collections Connect maakt zijn eerste reis

Lees meer

Museum Maluku heeft samen met Museum Siwa Lima in Ambon de handen ineengeslagen voor het project Collections Connect. Deze samenwerking richt zich op het verbinden van collecties, kennis en creativiteit. Onlangs keerden onze directeur Henry Timisela en de artiesten, visuele verhalenverteller Joao Loupatty en schrijver Aca Siwabessy Stoffels, terug van een korte maar inspirerende reis naar Ambon. Hiermee is het spits afgebeten voor een mooie uitwisseling tussen de twee musea.

Een gedeeld erfgoed verbinden

“Collections Connect is een uitwisselingsproject van Museum Maluku samen met Museum Siwa Lima op Ambon,” legt Ebed Litaay, projectleider van Collections Connect, uit. “We hebben een overeenkomst ondertekend om collecties met elkaar te verbinden. Wat hebben wij in Nederland, wat is er op Ambon? Dat willen we in kaart brengen én dichter bij elkaar brengen.” De focus van Museum Siwa Lima ligt op het traditionele leven op de Molukken, zoals visserij en klederdracht, terwijl Museum Maluku zich richt op de Molukse diaspora sinds 1951. Collections Connect verbindt deze verhalen e

De eerste stap: artiesten uitwisselen

Naast het verbinden van collecties, draait Collections Connect ook om het uitwisselen van artiesten. “We hebben recentelijk twee artiesten, Joao Loupatty en Aca Siwabessy Stoffels, naar Ambon gestuurd,” vertelt Ebed. “Hun opdracht was vooral om indrukken op te doen: de sfeer proeven, de cultuur beleven.” De reis bracht hen onder meer naar Rutong, een traditioneel dorp, en naar Museum Siwa Lima. Voor Joao was het zelfs zijn allereerste bezoek aan Ambon. De opgedane inspiratie wordt later zichtbaar in een tentoonstelling waarin hun nieuwe werk wordt gepresenteerd. Binnenkort komen er ook twee artiesten uit de Molukken naar Nederland om hetzelfde te doen: het leven en de verhalen van de Molukse gemeenschap hier ontdekken en verbeelden.

Samen leren en groeien

De samenwerking biedt kansen voor beide musea om van elkaar te leren. “We helpen elkaar met exposure, manieren van tentoonstellen en preserveren,” legt Ebed uit. “In Nederland zijn we gewend om collecties onder de juiste temperatuur te bewaren, terwijl op Ambon het klimaat warm en vochtig is. Door kennis uit te wisselen over dat soort zaken hopen we het Molukse erfgoed nog beter te beschermen en te presenteren.” Op termijn droomt Ebed ook van ruiltentoonstellingen, waarbij belangrijke objecten uit Nederland tijdelijk naar Ambon gaan en andersom.

Een groter doel

“Het mooiste aan dit project is dat je bruggen kunt bouwen,” zegt Ebed. “In Ambon kijken ze soms anders naar ons hier en wij hebben ook onze ideeën over hen. Door uitwisseling ontstaat er meer begrip en verbinding.” Bovendien benadrukt Ebed hoe belangrijk het is om Moluks cultureel erfgoed levend te houden. “Ons erfgoed is waardevol. Door verhalen te vertellen en tentoon te stellen, zorgen we ervoor dat het blijft bestaan. Niet alleen voor nu, maar ook voor toekomstige generaties.”

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

Groetjes uit Middelburg: motoren voor de Molukken

Lees meer

Dit jaar vieren we 80 jaar vrijheid in Nederland. Maar wat betekent vrijheid vandaag de dag? Voor jou, voor ons, voor elkaar?

Tijdens ONS LAND: De Vrijheidshow gaan we hierover in gesprek én laten we jonge makers aan het woord. Verwacht een avond vol ontmoeting, dialoog en kunst, met ruimte voor verschillende perspectieven op vrijheid, oorlog en identiteit.

Podium voor jong talent

In het tweede deel van de avond beklimt jong talent tussen de 18 en 35 jaar het podium. Met spoken word, muziek en dans delen zij hun visie op vrijheid, identiteit en geschiedenis. Onze vakjury, Yvonne van Genugten (directeur IHC) én het publiek kiezen samen de winnaar, die een plek als artist-in-residence in zal nemen bij het Indisch Herinneringscentrum én mag optreden in het Nationale Theater op 15 augustus.

Juryleden

Esmay Usmany
Esmay Usmany is muzikant, theatermaker en schrijver met Indische en Molukse roots. Ze maakt poëtisch muziektheater en is momenteel te zien met haar voorstelling Soedah laat maar… Esmay won meerdere prijzen en is wekelijks te horen op NPO Radio 1 met haar woordkunst.

Djé-Rimo Holle
Djé-Rimo Holle is schrijver, performer en spoken word artiest. Met krachtige verhalen en voordrachten treedt hij op door heel Nederland en als columnist is hij te horen bij Met Mandy! op NPO Radio 1. Onlangs bracht hij zijn debuutbundel Vuurvlieg uit, over zijn rijke, maar deels ook verborgen familiegeschiedenis.

Yasmin Diktaş
Yasmin Diktaş is dansmaker, choreograaf en docent met Koerdische en Indonesische roots. Ze verbindt dans met maatschappelijke thema’s en geeft generatie-trauma een stem via beweging. Yasmin studeerde aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.

Maak kennis met de artiesten!

Eelco Couvreur
Eelco is schrijver van proza en poëzie en onderzoekt met zijn werk hoe taal koloniale systemen kan doorbreken. Zijn scherpe pen en reflectieve blik leverden hem al meerdere nominaties en prijzen op.

Janne Groen
Janne mixt spoken word, dans en audiofragmenten tot een persoonlijk verhaal over afkomst en verbondenheid. Als allround performer brengt ze haar worstelingen en ontdekkingen tot leven op het podium.

Myrthe van den Brink
Myrthe brengt muziek en literatuur samen in krachtige liedjes. Met haar stem en gitaar vertelt ze over de rol van geschiedenis en identiteit in haar leven.

Isabel de Wijngaert
Isabel is spoken word-artiest en schrijver, geïnspireerd door haar Indische familieverhaal. Ze deelt haar persoonlijke connectie met de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië en laat zien hoe deze geschiedenis haar familie heeft beïnvloed.

Sacha Verheij
Sacha is spoken word-artiest en fotograaf. Ze verkent als queer maker met Surinaamse en Molukse wortels de vergeten verhalen van haar familie. Tijdens haar optreden brengt ze spoken word en familie-interviews samen met muziek van Francesca Vincentie en Alfian Emir Adytia.

ONS LAND: De Vrijheidshow is een samenwerking tussen Museum Maluku en het Indisch Herinneringscentrum.

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

Groetjes uit de Molukken: Ezli Suitela en Vadim Dijkshoorn bundelen eeuwenoude vertellingen

Lees meer

Veel Molukse volksverhalen zijn nooit eerder op schrift gesteld. Ze werden mondeling doorgegeven, van generatie op generatie, maar dreigen in de moderne wereld verloren te gaan. Ezli Suitela en Vadim Dijkshoorn willen daar iets aan doen. Met hun boek De stinkende durian en de slang, dat 23 traditionele verhalen uit de Molukken bundelt, hopen ze dit culturele erfgoed te bewaren. “Deze verhalen vertellen wie wij zijn,” zegt Ezli. “Het is een heel belangrijk onderdeel van onze identiteit.”

“Als ik het al niet weet, hoeveel anderen dan nog?”

Ezli Suitela is antropoloog en docent met een Molukse achtergrond. Haar fascinatie voor de verhalen begon toen ze als 26-jarige voor het eerst naar de Molukken reisde, op zoek naar haar roots. “Op de Kei-eilanden ontmoette ik een oom die me meenam naar heilige plekken,” vertelt ze. “Hij vertelde verhalen over onzichtbare wezens die de mensen helpen in tijden van nood en over een dorp dat in een meer veranderde als straf voor slecht gedrag.” Die verhalen intrigeerden haar. “Ik had er als kind nauwelijks over gehoord. Toen dacht ik: als ik het al niet weet, hoeveel andere Molukkers van mijn generatie kennen deze verhalen dan nog?”

Vadim Dijkshoorn, historicus, letterkundige en docent met een voorliefde voor verhalende cultuur, was meteen enthousiast om mee te werken. “Ik ben sowieso geïnteresseerd in andere culturen,” vertelt hij. “Toen de kans zich voordeed om naar de Molukken te gaan, greep ik die met beide handen aan.”

De zoektocht naar verhalen

Het verzamelen van de verhalen bleek een avontuur op zich. Een halfjaar lang trokken Ezli en Vadim door Ambon-Lease, de Kei-eilanden, Seram en Buru om mondeling overgeleverde verhalen vast te leggen. “We dachten dat verhalen vertellen daar nog heel levendig was,” zegt Vadim. “Dat je bij een kampvuur zou kunnen aanschuiven en dat opa’s en oma’s zouden vertellen aan hun kinderen en kleinkinderen.” Maar in de praktijk was het minder eenvoudig. “Op sommige plekken, zoals de bergen van Buru, komen nauwelijks toeristen. De mensen daar waren in eerste instantie wat afwachtend en schuw.” Toch kregen ze overal hulp. “Mensen waren extreem behulpzaam en gastvrij. Helaas waren de verhalen op de meeste plekken al grotendeels vergeten. Gelukkig kwamen we op Ambon in contact met de Pattimura Universiteit, waar mensen al bezig waren met het verzamelen van verhalen. Zodoende hebben we uiteindelijk 23 mooie en interessante verhalen kunnen bundelen.” Ezli vertaalde de verhalen en maakte de illustraties in het boek. Vadim herschreef en verlevendigde de verhalen met respect voor de originele verhaallijn en de lokale cultuur. De stinkende durian en de slang is daarmee zijn debuut als auteur.

De adelaar en de genezer

Een van de meest bijzondere verhalen gaat over een gewonde adelaar. “Hij vliegt tegen een berg aan en raakt gewond,” vertelt Ezli. “Een genezer vindt hem in een grot en probeert hem te verzorgen, maar de adelaar blijft zwak. Uiteindelijk sterft hij en zegt hij tegen de genezer: “Stop mijn veren in de grond en ik zal jouw mensen geven wat jij mij gegeven hebt.”” Uit die veren groeit de Kayu Putih-boom, waarvan de olie tot op de dag van vandaag door Molukkers tegen allerlei kwaaltjes wordt gebruikt. “Het laat de verbinding zien tussen mens en natuur,” zegt Ezli. “We zijn met elkaar verbonden en moeten voor elkaar zorgen.”

Een boek voor iedereen

Voor Ezli en Vadim is het boek niet alleen een manier om het Molukse erfgoed te bewaren, maar ook om het toegankelijk te maken voor een breder publiek. “Voor Molukkers is het een kans om te ontdekken waar onze normen en waarden vandaan komen,” zegt Ezli. “Voor anderen zijn het gewoon hele bijzondere verhalen.” Vadim vult aan: “Sommige verhalen zijn heel grappig of zelfs bizar. Zoals een man die rijst uit de bovenwereld smokkelt door een korreltje in zijn plasbuis te stoppen. Dit soort verhalen bestaan nergens anders ter wereld. Het is werelderfgoed dat bewaard moet blijven.” Naast het boek werken ze aan een luisterboek, waarin tien verhalen als hoorspel worden verteld.

Boekpresentatie op 22 maart

Op zaterdag 22 maart 2025 wordt De stinkende durian en de slang officieel gepresenteerd in Museum Sophiahof in Den Haag. De middag begint met cakalele door Tjakalélé TenuÉ Hiaka AlifURU, onder leiding van Pika Nendissa. Daarna volgen een gesprek met Ezli en Vadim over hun reis naar de Molukken, een primeur van een luisterverhaal en een Q&A. De dag wordt afgesloten met een muzikale verrassing en een borrel & signeersessie, waar er volop gelegenheid is om na te praten. Bestel je tickets via de onderstaande knop!

Bestel het boek nu!

De stinkende durian en de slang is nu te bestellen via de website van Walburg Pers.

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer

maak kennis met Collectiebeheerder Esmée Manubulu!

Lees meer

GESCHREVEN DOOR REDACTIE OP 27 februari 2025. GEPOST IN NIEUWS

Op 8 februari vond in Leiden de jaarlijkse Ibadah TNS plaats, een bijzondere kerkdienst voor en door Molukkers met roots op de eilanden Teun, Nila en Serua (TNS). Dit keer werd de dienst georganiseerd door de familie van Yanise Zijlstra, projectleider digitalisering bij Museum Maluku met Seruaneze roots. We spraken met Yanise over de geschiedenis van de TNS-gemeenschap, de betekenis van de Ibadah en hoe de TNS-identiteit voortleeft in Nederland.

Een geschiedenis die verbindt

“De TNS-eilanden zijn drie kleine vulkanische eilanden in de Zuidwest-Molukken,” vertelt Yanise. “Ze liggen vrij geïsoleerd, Serua ligt bijvoorbeeld op ongeveer een dag varen vanaf Ambon! In 1978 werden TNS-eilandbewoners geëvacueerd vanwege dreiging van vulkaanuitbarstingen. Ze werden eerst naar Makariki gebracht en kregen later land toegewezen op Waipia, Seram. Sindsdien wonen er officieel geen mensen meer op Teun, Nila en Serua. Gelukkig reizen er nog steeds mensen naar de eilanden om te oogsten, vissen of tijdelijk te leven.” Ondanks deze gedwongen verhuizingen is de onderlinge band tussen de TNS’ers altijd sterk gebleven. “Iedereen met roots op de TNS-eilanden is met elkaar verbonden,” benadrukt Yanise. “Op de eilanden bestonden al unieke verbondschappen en clans, en ook hier in Nederland voelen we ons één familie, zelfs als je elkaar niet persoonlijk kent.”

Een sterke gemeenschap in Nederland

De TNS-gemeenschap in Nederland is herkenbaar aan verschillende familienamen. “Teunezen dragen namen als Kurmasela en Nuniary. Nilanezen hebben onder andere de namen Marantika, Letwory of Tanate, en Seruanezen herken je aan namen als Resley, Wonmaly of Pormes.”

Ondanks dat de eilanden sinds 1978 officieel onbewoond zijn, zet de TNS-gemeenschap zich in om de cultuur en identiteit levend te houden. “Onze grootouders en overgrootouders spraken de taal, maar die is niet altijd goed doorgegeven. Daarom zijn er nu initiatieven om ons immaterieel erfgoed te behouden, zoals tifa- en dansworkshops. We willen dat toekomstige generaties weten waar ze vandaan komen.”

Naast de Ibadah TNS zijn er meerdere evenementen waar TNS’ers elkaar kunnen ontmoeten. Zo werd vorig jaar voor het eerst een TNS-weekend georganiseerd bij Arnhem, waarbij families samenkwamen om dans, muziek en koken te leren en de gemeenschapszin te versterken. “Onze cultuur zit in onze taal, muziek, dans, verhalen en bijzondere verbondschappen,” zegt Yanise. “De Seka Tena bijvoorbeeld, een traditionele dans, heeft een ritme dat doet denken aan de vulkanische activiteit van onze eilanden. Dat is iets wat ik op het TNS-weekend van oom Victor Lekranty heb geleerd.”

Ibadah TNS

De Ibadah TNS is een kerkdienst om het nieuwe jaar in te luiden en een moment om stil te staan bij het verleden en de toekomst. “We steken kaarsen aan voor hen die we het afgelopen jaar verloren zijn, zingen samen en delen verhalen,” vertelt Yanise. “Dit jaar hadden we een loterij om geld in te zamelen, en mensen die recent naar de TNS-eilanden zijn geweest vertelden over hun ervaringen. Met evenementen zoals de Ibadah TNS, die niet alleen in Nederland maar ook op de Molukken georganiseerd wordt, willen we elkaar blijven ontmoeten en verbonden blijven.”

Dankzij betere veerverbindingen kunnen steeds meer mensen terug keren naar de TNS-eilanden, maar de toekomst is onzeker. “De jeugd trekt naar de stad, dus of er echt weer leven terugkeert, weet ik niet. Maar zolang wij elkaar blijven opzoeken en onze geschiedenis doorgeven, blijft de TNS-identiteit bestaan.”

Foto’s door Jesse Koelstra

maak kennis met Collectiebeheerder Esmée Manubulu!

Lees meer

NU TE ZIEN: ONS LAND

Lees meer