In de afgelopen maanden zijn de conservatoren en het team van museummedewerkers druk bezig geweest met de verhuizing van de museumcollectie uit de twee opslaglocaties naar twee nieuwe depots. U leest het goed: twee nieuwe depots. Eerder hebben wij bericht dat wij een depot voor onze archiefcollectie aan het inrichten waren in Rotterdam. Eind november is ook de definitieve keuze gevallen voor het Museumdepot van de gemeente Rotterdam aan Metaalhof. Hier zal onze museumcollectie op een verantwoorde manier volgens strenge museale richtlijnen geborgen worden.

Metaalhof & museale bewaaromstandigheden

Museum Maluku heeft een ruimte in het gemeentelijk museumdepot van Rotterdam kunnen vinden na bemiddeling met het Nationaal Museum van Wereldculturen. Hieronder vallen verschillende musea zoals het Tropenmuseum in Amsterdam, Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden en het Wereldmuseum in Rotterdam. In dit museumdepot aan Metaalhof liggen collecties van verschillende Rotterdamse musea waaronder die van het Wereldmuseum. Museum Maluku krijgt met ingang van eind januari de beschikking over 2 ruimtes.

Een museaal depot stelt hoge eisen aan de bewaaromstandigheden van collecties die vaak uit uniek maar ook kwetsbaar materiaal bestaan. Elk museumobject, of het nu gaat om een schilderij, een kledingstuk, beeldhouwwerk of gebruiksvoorwerp, zal in tijd achteruitgaan wat betreft zijn of haar fysieke staat. De materialen waar het van gemaakt is zullen verouderen en verval tonen. Organische materialen zoals papier, hout, katoen en dierlijk of menselijk materiaal zijn erg kwetsbaar. Om het verval te vertragen dienen de bewaaromstandigheden zo optimaal mogelijk te zijn om storende invloeden van buiten die het verval veroorzaken af te remmen. Zo zijn er speciale eisen t.a.v. stof, licht, temperatuur, lucht en relatieve vochtigheid. Preventieve conservering noemen we dit in museumtaal.

Speciale eisen

Een museumdepot moet aan speciale eisen voldoen. Het depot moet schoon en stofvrij zijn. Schadelijke UV-stralen in licht moeten gefilterd worden om bijvoorbeeld verkleuring tegen te gaan. Lichtgevoelige materialen moeten verpakt of in een donkere ruimte opgeslagen worden. De temperatuur moet constant zijn maar niet te warm. Voor veel objecten is een temperatuur van 18 °C goed. Een vochtige ruimte is desastreus voor een collectie, want de kans op het ontstaan van schimmel en sporen is daarmee erg groot. Een luchtvochtigheid (relative humidity) van 55%, uitgedrukt in de waarde RH 55, is daarom vereist. De luchtcirculatie is goed zolang de afzuiging van lucht via een luchtinstallatie voorzien is van filters die bijvoorbeeld sporen van schimmels of andere micro-organismen kunnen tegenhouden. De lijst met eisen van bewaaromstandigheden is lang en specifiek en gerelateerd aan de materialen die bewaard moeten worden. Het museumdepot aan Metaalhof voldoet aan alle eisen. De museumcollectie van Museum Maluku zal hier veilig en verantwoord liggen.

Inspectie museumcollectie

De museumcollectie die nu nog opgeslagen ligt in Alblasserdam kan vanuit deze opslag niet rechtstreeks naar het geconditioneerde museumdepot verhuisd worden. Een eis is dat de collectie eerst gecheckt moet worden. Is de collectie schoon? Is de collectie niet aangetast door schimmel, insecten of andere micro-organismen door de jarenlange opslag? Afgelopen 30 november en 1 december heeft het museumteam samen met enkele ooms uit Capelle aan de IJssel een deel van de museale collectie geïnspecteerd. Circa 43 m3 aan dozen en objecten zijn nagekeken en uitgesplitst. De kwetsbare objecten, gemaakt van organisch materiaal zoals kleding en militaria, houten beeldjes, etnografica en opgezette beesten, zullen nader bekeken moeten worden. Bij slechts een enkel object zijn op het blote oog sporen van schimmel gedetecteerd. Deze objecten zullen bij externe specialisten nader beoordeeld en indien nodig behandeld worden. We noemen dit actieve conservering.

Verhuizing van collectie

Vanaf februari 2023 zal de museumcollectie gefaseerd naar Metaalhof verhuizen. Museum Maluku houdt museum in Museum Sophiahof in Den Haag met de vaste tentoonstelling Ons Land en de wisselexpositie Afgestoft: membuka tambo lama die t/m 10 april te zien is. Op de locatie Metaalhof zal de collectie door de conservatoren verder uitgepakt, bekeken en in het nieuwe registratiesysteem Atlantis ingevoerd worden. Op de Piekstraat zal ruim 300 m aan archief opnieuw verpakt en (een deel) klaargemaakt worden voor digitalisering. Museum Maluku krijgt daar hulp bij van twee professionals uit de archiefwereld: bung Chris Latumahina, gepensioneerd archief-inspecteur uit Tilburg en Caro Matulessya, archiefbeschrijver bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) in Amsterdam.

Zorg voor ons Moluks Erfgoed

Het uitpakken, bekijken, schoonmaken en beschrijven van de collectie is een enorme klus. Het museum zoekt daarom nog vrijwilligers die actief willen participeren in het zorgen voor het Moluks erfgoed en willen helpen met werkzaamheden ten behoeve van collectiebehoud en beheer. Interesse en of vragen? Stuur dan een mailtje naar collectie@museum-maluku.nl. Elke hulp, groot of klein, is zeer welkom.

Wordt vervolgd.

Huib Akihary
Hoofdconservator