Herontdekken en bewaren: maak kennis met Collectiebeheerder Esmée Manubulu!

Van collectiebeheer tot restauratie

“Ik ben geboren in Arnhem, maar na de scheiding van mijn ouders ben ik met mijn broer en Nederlandse moeder naar Assen verhuisd. Mijn vader is Moluks, maar ik ben niet opgegroeid in een Molukse wijk. Mijn oma van moederskant nam me altijd mee naar musea en leerde me over kunst en cultuur. Die interesse groeide, en na een mbo-opleiding decoratie en restauratie in Zwolle volgde ik de hbo-opleiding Cultureel Erfgoed in Amsterdam, met als specialisatie collectiemanagement, beheer en behoud. Vanaf mijn tweede studiejaar werkte ik al op de collectieafdeling van Museum de Fundatie in Zwolle. Inmiddels heb ik tien jaar ervaring in collectiebeheer en ben ik nu ook werkzaam als boek- en papierrestaurator.”

Een onverwachte herverbinding

Esmée werkte met uiteenlopende collecties, van moderne kunst tot militaire objecten, maar nooit specifiek met Moluks erfgoed. “In 2024 veranderde dat. Mijn opa van vaderskant overleed, en daardoor kreeg ik weer meer contact met mijn vaders familie. Kort daarna overleed ook mijn vader, wat ons als familie nog dichter bij elkaar bracht. Ineens kreeg ik meer mee van de Molukse cultuur, ging ik naar de Molukse kerk in Marum en besefte ik hoeveel ik nog te leren had.”

Dat jaar reisde Esmée voor het eerst naar de Molukken. “Mijn broer en ik waren er nog nooit op Ambon geweest. Het voelde als een afsluiting van een zwaar jaar, maar ook als een nieuw begin. Ik was goed voorbereid, ik had de verhalen mijn hele leven al gehoord. Toch was het nog honderd keer mooier dan ik had verwacht. Toevallig was Huib Akihary (voormalig Hoofd Collecties bij Museum Maluku) op dat moment op werkbezoek in Ambon, en zijn we samen naar Museum Siwa Lima gegaan. Het klopte gewoon, het moest zo zijn.”

Een nieuw begin bij Museum Maluku

Juist in dat jaar van herontdekking benaderde Henry Timisela, directeur bij Museum Maluku, Esmée voor de rol van Collectiebeheerder. “We hadden al weleens contact gehad, maar twee weken na het overlijden van mijn vader spraken we af. Het voelde als de juiste stap. Als Collectiebeheerder richt ik me op het behoud en beheer van objecten. Een conservator vertelt het verhaal van een object, maar ik zorg ervoor dat het over honderd jaar nog steeds in perfecte staat is. Ik maak geen tentoonstellingen maar regel voor de rest alles omtrent de collectie.”

Sommige objecten vielen haar direct op. “Op Ambon zag ik voor het eerst een parang salawaku, en nu kom ik ze hier in de collectie weer tegen. Ook meubels uit de barakken maken veel indruk, ze laten zien in wat voor schrijnende omstandigheden Molukkers in Nederland hebben geleefd. Zoals een lijkentafel die in de barakken waarschijnlijk als gewone eettafel werd gebruikt.”

Erfgoed als heling

Haar werk voelt voor Esmée als een manier om haar achtergrond opnieuw te ontdekken. “Het werken met Moluks erfgoed is voor mij een herconnectie met een deel van mezelf dat ik lang heb genegeerd. Nu valt alles op zijn plek. Dit is precies het juiste moment, en precies zoals het had moeten zijn.”