IN DE HANDEN VAN DE GEMEENSCHAP

GESCHREVEN DOOR HENRY TIMISELA OP 26 november 2025. GEPOST IN NIEUWS

Als ik een verantwoording moet schrijven voor een fonds of subsidient, dan gaat het al gauw om de cijfers. Nu is dit geen verantwoording, maar een terug- en vooruitblik. En die begin ik met een gevoel. Een adempauze. Want zo voelt het, nu ik terugkijk op zowel 2024 en 2025. Een periode waarin Museum Maluku niet alleen groeide, maar ook opnieuw leerde staan. Zoals een boom die zijn wortels dieper de grond in duwt terwijl de takken steeds verder het licht zoeken. 

Sinds 2019 wonen wij in Museum Sophiahof. Een huis dat we delen, een huis dat we mede vormgeven. In die jaren hebben we wisselingen gekend; besturen, directies, medewerkers, vrijwilligers. Maar door al die veranderingen heen bleef er één constante: de gemeenschap die ons droeg. Zonder hen waren we nergens. Zonder hen zijn we nergens. 

2024 was het jaar waarin de puzzelstukken langzaam begonnen te passen. Onze collectie, ooit verspreid door Nederland, vond zijn weg terug naar één plek. Wat tussen 2020 en 2023 begon als een moeizame maar noodzakelijke operatie, mede mogelijk gemaakt door steun van VWS, het Mondriaan Fonds en andere partners, werd eindelijk concreet. De archieven verhuisden naar het gemeentelijk musea-depot in Rotterdam. De Piekstraat in dezelfde havenstad werd onze werkplek, onze tussenruimte, ons tijdelijke hart. Ondertussen hielden wij kantoor in Den Haag, de hofstad. 

Daar in Museum Sophiahof bleven we ondertussen vertellen, tonen, luisteren. 2024 bracht exposities als MALUKU 2.0 van Mano Som en RE:CAST, waarin Molukse perspectieven op kolonialisme en slavernij centraal stonden. Ze waren rauw, eerlijk, open en gaven onze bezoekers precies wat een museum moet geven: ruimte om te voelen, om te denken, om te ademen. 

Kunstinstallatie door Joao Loupatty in RE:CAST

2025 werd vervolgens het jaar van de collectie. Het jaar waarin we echt konden gaan bouwen. We trokken met nieuwe specialisten de diepte in: registratie, conservering, herwaardering. Speciale dank hiervoor aan Loïs Hutubessy. We werkten nauw samen met oudgedienden als Nanneke Wigard en Rob Habiboe; een herinnering dat onze kracht zit in continuïteit én vernieuwing tegelijk. 

We zagen een mooie lijn van bruiklenen naar musea en Molukse wijken, een signaal dat onze collectie leeft, beweegt, circuleert. We werkten aan internationale projecten zoals Collections Connect, een bijzondere uitwisseling tussen kunstenaars uit Nederland en de Molukken. En we zagen vrijwilligers uit alle hoeken van het land naar ons toekomen om archieven te helpen digitaliseren, boeken te inventariseren, foto’s te benoemen, verhalen te delen. Vrijwilligers, samenwerkingspartners, fondsen, subsidiënten, erfgoedinstellingen; iedere steunpilaar verdient hier genoemd te worden. Want wat wij doen, doen we nooit alleen.

Kunstenaars Theodora Melsasail en Alvin Talabessy uit de Molukken op bezoek in Nederland

Ook de samenwerking met Marinjo kreeg nieuw leven, met de oprichting van MaLib, de Maluku Library, waarin onze bibliotheekboeken in Amsterdam een nieuwe toekomst vinden. Onderzoekers krijgen daar straks de ruimte om te grasduinen, om te ontdekken, om opnieuw te verbinden. En tegelijkertijd bouwen we samen met Wooko Makandie en House of Hiv aan Connecting Community Archives, een FARO-initiatief dat gemeenschappen in Nederland helpt hun eigen archieven te versterken. Een beweging die broodnodig is. Een beweging die precies past bij wie wij zijn.

En nu 2026. Een jaar waar ik persoonlijk naar uitkijk. Een jaar dat, voor veel Molukkers, beladen is: 75 jaar Molukkers in Nederland. Maar zoals ik in 2021 al zei, bij Beta Disini – ik ben hier. En vanuit hier kijken we verder. 

Want ons verhaal is groter dan 1951 alleen. Breder dan de aankomst. Dieper dan het kamp. Wij zijn een wereldwijde gemeenschap met verhalen uit Ambon, Ternate, Kei, Banda, Rotterdam, Den Haag, California, Sydney, London, Hamburg. Ons Moluks-zijn decentraliseert zichzelf. Het stroomt. Het beweegt.

Samen met een geweldige groep vrijwilligers aan de slag in ons archief

In dat perspectief ligt onze toekomst. In het verbinden van verhalen, hier, op de Molukken, en in de Molukse diaspora wereldwijd. Daarom zoeken we ook intensiever contact met onze partners in Maluku. Daarom bouwen we aan langdurige samenwerking met universiteiten, culturele instellingen en buurtarchieven. Daarom kijken we verder dan 75 jaar aanwezigheid en richten we ons op 100 jaar toekomst. 

Ik ben dankbaar. Voor iedereen die met ons meebouwt. Voor iedereen die ons scherp houdt. Voor iedereen die een stukje geschiedenis draagt en dat met ons wil delen. 2026 wordt daarom voor ons een bijzonder jaar. Niet alleen om terug te kijken, maar vooral om vooruit te kijken. Want beta disini. En van hieruit gaan we verder. 

Henry Timisela