Groetjes uit de Molukken: Ezli Suitela en Vadim Dijkshoorn bundelen eeuwenoude vertellingen in een uniek boek

Veel Molukse volksverhalen zijn nooit eerder op schrift gesteld. Ze werden mondeling doorgegeven, van generatie op generatie, maar dreigen in de moderne wereld verloren te gaan. Ezli Suitela en Vadim Dijkshoorn willen daar iets aan doen. Met hun boek De stinkende durian en de slang, dat 23 traditionele verhalen uit de Molukken bundelt, hopen ze dit culturele erfgoed te bewaren. “Deze verhalen vertellen wie wij zijn,” zegt Ezli. “Het is een heel belangrijk onderdeel van onze identiteit.”

“Als ik het al niet weet, hoeveel anderen dan nog?”

Ezli Suitela is antropoloog en docent met een Molukse achtergrond. Haar fascinatie voor de verhalen begon toen ze als 26-jarige voor het eerst naar de Molukken reisde, op zoek naar haar roots. “Op de Kei-eilanden ontmoette ik een oom die me meenam naar heilige plekken,” vertelt ze. “Hij vertelde verhalen over onzichtbare wezens die de mensen helpen in tijden van nood en over een dorp dat in een meer veranderde als straf voor slecht gedrag.” Die verhalen intrigeerden haar. “Ik had er als kind nauwelijks over gehoord. Toen dacht ik: als ik het al niet weet, hoeveel andere Molukkers van mijn generatie kennen deze verhalen dan nog?”

Vadim Dijkshoorn, historicus, letterkundige en docent met een voorliefde voor verhalende cultuur, was meteen enthousiast om mee te werken. “Ik ben sowieso geïnteresseerd in andere culturen,” vertelt hij. “Toen de kans zich voordeed om naar de Molukken te gaan, greep ik die met beide handen aan.”

De zoektocht naar verhalen

Het verzamelen van de verhalen bleek een avontuur op zich. Een halfjaar lang trokken Ezli en Vadim door Ambon-Lease, de Kei-eilanden, Seram en Buru om mondeling overgeleverde verhalen vast te leggen. “We dachten dat verhalen vertellen daar nog heel levendig was,” zegt Vadim. “Dat je bij een kampvuur zou kunnen aanschuiven en dat opa’s en oma’s zouden vertellen aan hun kinderen en kleinkinderen.” Maar in de praktijk was het minder eenvoudig. “Op sommige plekken, zoals de bergen van Buru, komen nauwelijks toeristen. De mensen daar waren in eerste instantie wat afwachtend en schuw.” Toch kregen ze overal hulp. “Mensen waren extreem behulpzaam en gastvrij. Helaas waren de verhalen op de meeste plekken al grotendeels vergeten. Gelukkig kwamen we op Ambon in contact met de Pattimura Universiteit, waar mensen al bezig waren met het verzamelen van verhalen. Zodoende hebben we uiteindelijk 23 mooie en interessante verhalen kunnen bundelen.” Ezli vertaalde de verhalen en maakte de illustraties in het boek. Vadim herschreef en verlevendigde de verhalen met respect voor de originele verhaallijn en de lokale cultuur. De stinkende durian en de slang is daarmee zijn debuut als auteur.

De adelaar en de genezer

Een van de meest bijzondere verhalen gaat over een gewonde adelaar. “Hij vliegt tegen een berg aan en raakt gewond,” vertelt Ezli. “Een genezer vindt hem in een grot en probeert hem te verzorgen, maar de adelaar blijft zwak. Uiteindelijk sterft hij en zegt hij tegen de genezer: “Stop mijn veren in de grond en ik zal jouw mensen geven wat jij mij gegeven hebt.”” Uit die veren groeit de Kayu Putih-boom, waarvan de olie tot op de dag van vandaag door Molukkers tegen allerlei kwaaltjes wordt gebruikt. “Het laat de verbinding zien tussen mens en natuur,” zegt Ezli. “We zijn met elkaar verbonden en moeten voor elkaar zorgen.”

Een boek voor iedereen

Voor Ezli en Vadim is het boek niet alleen een manier om het Molukse erfgoed te bewaren, maar ook om het toegankelijk te maken voor een breder publiek. “Voor Molukkers is het een kans om te ontdekken waar onze normen en waarden vandaan komen,” zegt Ezli. “Voor anderen zijn het gewoon hele bijzondere verhalen.” Vadim vult aan: “Sommige verhalen zijn heel grappig of zelfs bizar. Zoals een man die rijst uit de bovenwereld smokkelt door een korreltje in zijn plasbuis te stoppen. Dit soort verhalen bestaan nergens anders ter wereld. Het is werelderfgoed dat bewaard moet blijven.” Naast het boek werken ze aan een luisterboek, waarin tien verhalen als hoorspel worden verteld.

Boekpresentatie op 22 maart

Op zaterdag 22 maart 2025 wordt De stinkende durian en de slang officieel gepresenteerd in Museum Sophiahof in Den Haag. De middag begint met cakalele door Tjakalélé TenuÉ Hiaka AlifURU, onder leiding van Pika Nendissa. Daarna volgen een gesprek met Ezli en Vadim over hun reis naar de Molukken, een primeur van een luisterverhaal en een Q&A. De dag wordt afgesloten met een muzikale verrassing en een borrel & signeersessie, waar er volop gelegenheid is om na te praten. Bestel je tickets via de onderstaande knop!

Bestel het boek nu!

De stinkende durian en de slang is nu te bestellen via de website van Walburg Pers.